Obóz koncentracyjny - Dachau

Z e-ncyklopedia
obóz w Dachau, maj 1945

Dachau to pierwszy obóz koncentracyjny utworzony na podstawie zarządzenia Heinricha Himmlera z 21 marca 1933. Obóz powstał w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach miasta Dachau, na północ od Monachium. W latach 1937-1938 przeprowadzono rozbudowę obozu, powiększając liczbę baraków ponad dwukrotnie. Od momentu wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939) do obozu zaczęły napływać masowe transporty więźniów.

Początkowo w Dachau osadzano więźniów politycznych, głównie członków antyhitlerowskiej opozycji. Później trafili tam duchowni katoliccy, Żydzi, Romowie i przedstawiciele innych mniejszości narodowych z krajów okupowanych. Przez ten obóz przeszło najwięcej duchownych z okupowanej Polski. Oblicza się, że w Dachau przebywało ok. 1780 księży polskich, spośród których zginęło blisko 900.

Obóz koncentracyjny Dachau posiadał rozległą sieć podobozów i obozów przymusowej pracy na terenie III Rzeszy. Pod koniec wojny dowództwo obozu przeprowadziło ewakuację więźniów, których poprowadzono w tzw. marszach śmierci. Obóz koncentracyjny Dachau został wyzwolony przez wojska amerykańskie VII Armii 29 kwietnia 1945. W chwili wyzwolenia w obozie znajdowało się około 67 tys. więźniów. Według dokumentacji obozowej w okresie 1933-1945 przez obóz przewinęło się 206.206 więźniów, z czego zmarło 31.591. Według niektórych danych, ogólną liczbę więźniów szacuje się na ok. 250.000 osób, a liczbę ofiar nawet na 148.000.


W obozie w Dachau przebywało łącznie 60 księży i 1 kleryk z diecezji katowickiej

Zginęli


Lp. Imię i Nazwisko Data aresztowania Data śmierci Miejsce śmierci
1. ks. Jan Barabasz 8 XI 1939 21 Vi 1941 Dachau
2. ks. Zdzisław Belon 19 IX 1939 27 IX 1942 Dachau
3. Bł. Józef Czempiel 13 IV 1940 5 V 1942 (?) Dachau
4. ks. Franciszek Długosz 9 XI 1939 7 VI 1940 Dachau
5. ks. Erwin Duda 7 II lub 23 IV 1940 3 II 1942 Dachau
6. ks. Franciszek Górek 16 IX 1939 18 VII 1942 Dachau
7. ks. Karol Kałuża 24 V 1940 9 XI 1943 Dachau
8 ks. Stanisław Krzystolik 2 V 1940 3 VIII 1942 Dachau
9. ks. Stanisław Kukla 11 IX 1939 18 V 1942 Dachau
10. ks. Józef Kula 12 IV 1940 23 XI 1941 Dachau
11. ks. Alfons Latocha 20 VI 1941 4 VI 1942 Dachau
12. ks. Ryszard Malcherek 14 X 1941 30 VII 1942 Dachau
13. ks. Józef Niedziela 16 X 1939 18 V 1942 Dachau
14. ks. Alfons Nowak ? 23 IV 1942 Dachau
15. ks. Adolf Pojda 2 V lub 12 VI 1940 20 V 1942 Dachau
16. ks. Jan Pojda 8 IV 1940 20 IX 1942 Dachau
17. ks. Wiktor Siwek 7 X 1941 29 XII 1941 Dachau
18. ks. Jan Sznurowacki 22 IV 1940 1 V 1941 Dachau
19. Bł. Emil Szramek 8 IV 1940 13 I 1942 Dachau
20. ks. Rudolf Tomanek 22 IV 1940 18 VII 1941 Dachau
22. ks. Wojciech Konrad 16 IX 1939 18 X 1942 Dachau
23. ks. Feliks Zieliński 2 IV 1940 16 XII 1940 Dachau


Więzieni:

  1. ks. Sylwester Baksik
  2. ks. Karol Bąk
  3. ks. Leopold Biłko
  4. ks. Władysław Branny
  5. ks. Jan Broy
  6. ks. Józef Brzenska
  7. ks. Antoni Brzóska
  8. ks. Józef Gawor
  9. ks. Aleksander Guzy
  10. ks. Ignacy Jeż
  11. ks. Tomasz Kalfas
  12. ks. Wilhelm Kareta
  13. ks. Piotr Klimek
  14. ks. Ludwik Kojzar
  15. ks. Klemens Kosyrczyk
  16. ks. Piotr Kowolik
  17. ks. Franciszek Macherski
  18. ks. Marian Majewski
  19. ks. Jerzy Marekwica
  20. ks. Alfons Nowak
  21. ks. Jan Osiewacz
  22. ks. Edward Pawlak
  23. ks. Alojzy Peikert
  24. ks. Franciszek Przybyła
  25. ks. Paweł Pucher
  26. ks. Juliusz Pustelnik
  27. ks. Edward Rduch
  28. ks. Ignacy Rembowski
  29. ks. Stanisław Rygielski
  30. ks. Feliks Sołtysiak
  31. ks. Jan Sorek
  32. ks. Józef Szubert
  33. ks. Franciszek Szulc
  34. ks. Konrad Szweda
  35. ks. Franciszek Ścigała
  36. ks. Ludwik Wrzoł
  37. ks. Karol Żmij

Kleryk:

  1. Maksymilian Goszyc

Bibliografia

T. Musioł, Dachau 1933-1945, wyd. 2, Katowice 1971; E. Weiler, Die Geistlichen in Dachau, Moedling [1971]; Foto: ww.ushmm.org/ United State Holocaust Memorial Museum |Date =3 May 1945 |Author =? |Permiss; A. Z. Urbański, Duchowni w Dachau, wspomnienia z przeżyć okołu dwóch tysięcy księży w hitlerowskim obozie koncentracyjnym, Kraków 1945; WD 1945, nr 1, s. 33-34; J. Kosiński, Niemieckie obozy koncentracyjne i ich filie, Stephanskirchen 1999.