Nowiny Raciborskie

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 20:38, 18 wrz 2018 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Pod koniec XIX wieku na obszar Górnego Śląska zaczęli napływać emigranci z Wielkopolski. Wielu z nich podjęło działalność na rzecz umocnienia świadomości narodowej Polaków zamieszkujących ten obszar. Duża część Wielkopolan była skupiona we frakcji umiarkowanej, której przywódcą stał się Adam Napieralski, późniejszy redaktor bytomskiego „Katolika’. Pomimo propolskich deklaracji podczas wyborów partia ta namawiała do głosowania na pruskich dygnitarzy i niemieckich księży. Drugi odłam ludności napływowej był bardziej radykalny i nonkonformistyczny. Nie chciał się ugiąć przed powolną germanizacją, ani zgadzać na półśrodki uznawane przez Napieralskiego. Nawiązano kontakt z działającą w zaborze rosyjskim Ligą Polską, pretendującą wówczas do przekształcenia się w ruch wszechpolski. Na fali tego ruchu w Raciborzu została otwarta polska księgarnia, założono Towarzystwo Polsko – Górnośląskie (2 października 1888) oraz od 1889 roku rozpoczęto wydanie „Nowin Raciborskich”.

Znacząca dla powstania pisma była rola dra Józefa Rostka, u którego odbywały się spotkania założycielskie „Nowin Raciborskich”. Władze niemieckie nie podejrzewały, że tuż obok ich siedziby - u rodowitego Ślązaka wykształconego w niemieckich szkołach - powstaje silne stronnictwo radykalno-narodowe. Przypisywane redakcji poglądy centrowe były rzeczywiście widoczne w „Nowinach Raciborskich”, ale tylko w kilkunastu pierwszych numerach, które przeszły przez cenzurę. Nie dopatrzono się tutaj niczego niebezpiecznego i władze przestały interesować się czasopismem. W ten sposób pierwsze polskojęzyczne, regularne wydawnictwo ugruntowało swoją pozycję i w znacznym stopniu uniezależniło się od władzy. Samego Rostka wielokrotnie nazywano twórcą pisma. Jednak miano to faktycznie przysługuje pierwszemu redaktorowi naczelnemu Janowi Karolowi Maćkowskiemu.

Pierwszy numer „Nowin Raciborskich” został wydrukowany 3 kwietnia 1889 w zakładzie Niemca Franciszka Lindnera. Gazeta docierała do czytelników dwa razy w tygodniu - w środę i sobotę - w nakładzie 1000 egzemplarzy. Kosztowała kwartalnie 1 markę. Pierwszym wydawcą był Ignacy Rostek. Funkcję redaktora naczelnego oraz osoby odpowiedzialnej za zawartość merytoryczną pełnił wspomniany już J. K. Maćkowski, a po nim - także czasowo lub w zastępstwie - Józef Rostek, Dionizy Królikowski, Ignacy Rostek, Wacław Rzepecki, Feliks Kochanowski, J. Domański. „Nowiny Raciborskie” ukazywały się regularnie aż do 1921 roku, kiedy to decyzją Rady Ambasadorów Racibórz pozostał w Niemczech. Zaprzestano wówczas wydawania polskiej gazety.

Nowiny Raciborskie - nowe

Wydawanie „Nowin Raciborskich” wznowiono dopiero w 1992 roku. Redakcję tworzyli wówczas: Iwona Weryńska (redaktor naczelna), Andrzej Derwisz (sekretarz redakcji), Jacek Dziewior (redaktor techniczny), Arkadiusz Gruchot, Marek Jakubiak, Bolesław Wołk i Katarzyna Gruchot oraz sekretarka Maria Łatka.

W 1994 roku redaktorem naczelnym została Gabriela Lenartowicz. „Nowiny Raciborskie” w 1998 roku wyróżniono nagrodą główną w IV Konkursie dla Niezależnej Prasy Lokalnej, organizowanym przez Fundację na Rzecz Demokracji w Europie Wschodniej. Od 2 czerwca 1999 do lipca 2008 roku funkcję redaktora naczelnego pełnił Grzegorz ?. Obecnym redaktorem naczelnym jest Adrian Czarnota.

Pierwotnie siedziba „Nowin Raciborskich” mieściła się przy ulicy Solnej. W 1995 roku znalazła się na Podwalu. W maju 2002 roku redakcja tygodnika przeniosła się do kamienicy przy Zborowej 4.

„Nowiny Raciborskie” są drukowane raz w tygodniu - we wtorki - w nakładzie 10000 egzemplarzy i o objętości 48-56 stron. Jest to najpoczytniejsza gazeta w regionie. Od grudnia 1997 roku „Nowiny Raciborskie” ukazują się w formacie A3; wcześniej wydawane były w formacie A4. Obszar dystrybucji obejmuje swym zasięgiem powiat raciborski - gminy Racibórz, Krzyżanowice, Krzanowice, Kornowac, Pietrowice Wielkie, Nędza, Rudnik, Kuźnia Raciborska - który zamieszkuje ok. 120 tys. osób.

Od 2005 roku „Nowiny Raciborskie” wydają regionalny portal informacyjny Nowiny.pl.

Bibliografia

J. Glensk, "Nowiny Raciborskie" w latach 1889-1904. Katowice 1970; www.nowiny.pl.