Nostis et nobiscum

Z e-ncyklopedia

Pap. Pius IX - encyklika Nostis et nobiscum

Pius IX medal.jpg

Opublikowana 8 grudnia 1849.

Dokument powstał w okresie budzenia się rewolucji we Włoszech. Został skierowany do biskupów Włoch, by wesprzeć wszystkich duszpasterzy Italii, którzy przeciwstawiali się ruchom rewolucyjnym oraz w celu podkreślenia znaczenia Kościoła dla narodu włoskiego, zarówno ówcześnie jak i na przestrzeni dziejów. Treść encykliki została zawarta w trzydziestu pięciu paragrafach, zebranych w dwudziestu czterech rozdziałach. Przesłanie Piusa IX można podzielić na trzy zasadnicze części.

Po pierwsze papież wskazuje na zagrożenia, jakie dla Kościoła stanowią rewolucjoniści szerzący swoją antypaństwową, a zwłaszcza antykościelną propagandę. Tutaj wymienione są różnego rodzaju działania, mające na celu uniemożliwienie funkcjonowania kościelnych instytucji społecznych, między innymi poprzez usuwanie sióstr zakonnych i pensjonariuszek ze szpitali i domów opieki. Ponadto papież zwraca uwagę na antykościelną propagandę w ówczesnych mediach. Chodzi głównie o krążące w społeczeństwie włoskim pomówienia o szkodliwej dla państwa działalności Kościoła. Ponadto papież ostrzega przed drukowanymi i rozpowszechnianymi na coraz większą skalę broszurami i ulotkami, a także niezaakceptowanymi przez Kościół katolicki przekładami Pisma Świętego. Biskup Rzymu wspomina również o gorszących obyczajach niektórych Włochów, którzy często zupełnie jawnie się z nimi obnoszą, mając na celu zwłaszcza okazanie sprzeciwu i pogardy wobec Kościoła. Innym istotnym zagrożeniem szczególnie podkreślonym w encyklice jest komunizm, który zdobywając sobie coraz więcej zwolenników, a nie mogąc ich znaleźć w Kościele zwrócił się przeciwko niemu. Sytuacja była o tyle poważna, że protestanckie ideały mówiące o dowolnej dla każdego interpretacji Pisma Świętego, pogarszały sytuację i dawały opozycjonistom pozornie właściwe argumenty przeciwko katolikom i stanowisku jakie zajęli wobec rewolucji. Ostatecznie wskazane zostały skutki jakie może przynieść rozwój ówczesnej sytuacji politycznej we Włoszech, która sprzeciwia się naturalnemu porządkowi rzeczy. Papież podkreśla fakt, że zwrócenie się przeciwko prawdom podawanym przez Kościół nie tylko doprowadzi do zguby doczesnej, ale przede wszystkim potępienia na Sądzie Ostatecznym.

Kolejna część encykliki zawiera wyliczenie dóbr, jakie naród włoski zawdzięcza Kościołowi katolickiemu, zarówno ówcześnie jak i na przestrzeni dziejów. Papież zwraca uwagę przede wszystkim na to, że samo położenie Stolicy Piotrowej przyniosło Italii wiele korzyści. Sięga, aż do czasów upadku Cesarstwa Rzymskiego, kiedy to większość jego byłych terenów została podbita przez sąsiednie kraje i narody pogańskie. Włochy natomiast zostając pod władzą Kościoła zyskały sobie wysoką pozycję na arenie politycznej w Europie. Do tego dochodzi również stała kontrola nad doktryną wiary katolickiej we Włoszech ze strony Magisterium Kościoła. Papież powołując się na słowa Pisma Świętego nakazuje całkowite posłuszeństwo prawowitej władzy, ostrzega również przed głoszoną wówczas przez spiskowców równością dla wszystkich, która w rzeczywistości jest fikcyjną mrzonką. Tym samym nawołuje rządzących do zwrócenia się ku nakazom Prawa Bożego, powołując się na doświadczenie władców minionych wieków, którzy zawsze mając na uwadze zdanie Boga i Kościoła, podążali słuszną drogą. Na koniec wspomniana jest ochroną jaką Kościół stanowi dla ubogich oraz ostoja moralna, którą dla każdego Włocha stanowi wiara katolicka.

Papież nie zapomniał również o bezpośrednim zwróceniu się do pasterzy Kościoła. Przede wszystkim kieruje do duchownych słowa otuchy i zapewnia o swoim wsparciu modlitewnym dla wszystkich, którzy zmagają się z problemami ówczesnej sytuacji społecznej. Pius IX nie pozostaje jednak na próżnym pocieszaniu, podaje bowiem konkretne rady i wskazania, które poleca zastosować w pracy duszpasterskiej. Z najważniejszych należy wymienić wskazówki dotyczące nauczania zarówno w szkołach katolickich jak i w niższych oraz wyższych seminariach duchownych. Papież podkreśla konieczność nieustannego kontrolowania doktryny nauczanej w tych placówkach i starannego dobierania nauczycieli. Ponadto zaleca zaostrzoną i niezwykle ostrożną selekcję osób wstępujących do stanu duchownego, czy to w zakonach czy w seminariach diecezjalnych. Co do pracy duszpasterskiej w samym centrum zostaje postawiony kontakt kapłanów z wiernymi i wzmożone nauczanie podstawowych prawd i zasad nauki katolickiej. Wszystko to w celu zwiększenia świadomości wyznawanej wiary i umocnienia dusz na wypadek przeciwstawienia się fałszywej nauce szerzonej przez rewolucjonistów. Jako niezwykle istotne narzędzie w tej swoistej katechizacji papież wysuwa na pierwszy plan sakramenty eucharystii oraz pokuty i pojednania. Ponadto nawołuje biskupów do udzielania bierzmowania jako szczególnego umocnienia duszy. Encyklika kończy się wezwaniem do modlitwy oraz szczególnym błogosławieństwem Głowy Kościoła.

Tekst encykliki: Papież Pius IX - encyklika Nostis et nobiscum z 8 XII 1849

Bibliografia

Opracowanie własne.