Niższe Seminarium Duchowne Ojców Werbistów w Rybniku

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 21:05, 21 wrz 2018 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Rybnik werb1.jpg

Historia powstania

Zgromadzenie Słowa Bożego (werbiści) należało do tych spośród młodych zgromadzeń zakonnych, które rozwijało się w bardzo szybkim tempie. Po domu macierzystym w Steyl w Holandii i klasztorze św. Gabriela w Austrii, założono trzecią placówkę, tym razem w Nysie na Śląsku. Nyski Dom Misyjny św. Katarzyny cieszył się dużą popularnością wśród młodzieży zaboru pruskiego (Śląsk, Poznańskie, Warmia i Pomorze).

Odrodzenie państwa polskiego w listopadzie 1918 roku sprawiło, iż wielu z nyskich uczniów kontynuowało naukę na uczelniach polskich, a sami werbiści chcieli założyć placówki w Polsce dla kształcenia przyszłych misjonarzy. Wyprzedzając nieco fakty polityczne otworzyli w styczniu 1920 roku dom w Bytomiu sądząc, iż wejdzie on w skład Polski po plebiscycie wraz z pozostałymi miastami uprzemysłowionej części Śląska. Przewidywania werbistów spełniły się i odkupili - w 1921 roku - tym razem dom w Rybniku od lekarza powiatowego Boretiusa, który wyjechał do Niemiec. Placówka ta miała ściśle współpracować z domem bytomskim w zakresie kolportażu wydawnictw werbistowskich. Władze Zgromadzenia zamierzały także otworzyć szkołę średnią na Górnym Śląsku prowadząc rozmowy w celu nabycia pałacyku w Miasteczku Śląskim. Pertraktacje zakończyły się niestety fiaskiem i zdecydowano, że Niższe Seminarium Duchowne powstanie przy klasztorze rybnickim. Kard. Adolf Bertram 7 listopada 1922 udzielił stosownego zezwolenia na utworzenie szkoły, a 15 lutego 1923 przyjęto pierwszych 18 uczniów. Prefektem został wyznaczony o. Jan Grycman, który był również nauczycielem. Dodatkowo funkcje dydaktyczne pełnił o. Emil Drobny i o. Teodor Sąsała.

To „pierwsze” Niższe Seminarium istniało w Rybniku do 1926 roku. Powodem jego zamknięcia był brak odpowiedniego zaplecza materialnego dla celów dydaktycznych i mieszkaniowych, duża popularność, której Zgromadzenie nie mogło sprostać i wreszcie otwarcie Niższego Seminarium w Górnej Grupie przystosowanego w pełni do zadań takiej placówki. Przez kilka następnych lat budynek „pierwszego” seminarium służył jako internat dla chłopców uczących się w rybnickim gimnazjum męskim. Jednak zainteresowanie Zgromadzeniem i prowadzoną przez niego szkołą nie zmalało wśród Ślązaków, stąd władze zakonne postanowiły w 1930 roku ponownie otworzyć małe Seminarium. Wybudowano nowy gmach, który poświęcono w 1933 roku, a rok szkolny 1934/1935 był pierwszym w działalności „drugiego” Seminarium Werbistów w Rybniku.

Cele kształcenia, program i statystyka

Podobnie jak większość tego typu placówek również seminarium werbistów stawiało sobie za cel kształcenie przyszłych członków Zgromadzenia z naciskiem, w tym przypadku, na przyszłych misjonarzy. Dlatego chłopcy deklarowali chęć zostania werbistą, a rolą nauczycieli i wychowawców było rozwinięcie tegoż zalążkowego powołania. Dlatego formacja ludzka i jednocześnie kapłańska przebiegała inaczej niż w szkołach świeckich, gdyż trzema torami wzajemnie uzupełniającymi się. Pierwszy stanowił regulamin placówki, do którego należało się stosować. Zawierał on porządek dnia, zasady współżycia w społeczności seminaryjnej zarówno w odniesieniu do przełożonych jak i kolegów. Drugi tor to formacja religijna, która obligowała alumna do uczestnictwa w codziennej Mszy św., nabożeństwach, rozwoju własnego życia modlitewnego i pogłębiania prawd wiary. Trzecią grupę stanowiły wzorce osobowościowe, wśród których pierwsze miejsce zajmował Jezus Chrystus jako Mistrz i Nauczyciel, Matka Boża, wybrani święci, a także założyciel. Dodatkowo wychowawcy oraz zakonnicy, mający kontakt z uczniami, mieli posiadać odpowiednie przymioty w celu rozwijania osobowości wychowanków. Największą trudnością dla seminarium było dostosowanie nauczania do programów państwowych zwłaszcza w zakresie wyspecjalizowanej kadry i infrastruktury materialnej. Aby otrzymać status szkoły państwowej musiały być spełnione pewne warunki. Plan nauczania i organizację systemu dydaktycznego dostosowano do wymogów reformy szkolnej z 1932 roku. Jednak podobnie jak w przypadku innych niższych seminariów kadrę stanowili ojcowie werbiści, z których każdy musiał prowadzić zajęcia z kilku przedmiotów. Próbowano to zmieniać, dlatego w 1936 roku zaangażowano świeckiego nauczyciela prowadzącego zajęcia z języka polskiego, historii oraz wychowania fizycznego. Ojcowie wciąż pracowali nad polepszeniem zaplecza materialnego, dlatego zwrócili się m.in. do społeczności rybnickiej o wsparcie finansowe, dzięki któremu mogli wyposażyć sale lekcyjne w sprzęt wymagany przez Ministerstwo Oświaty. Zabiegi Zgromadzenia w zakresie dostosowywania placówki do wymogów ministerialnych pozwoliły na ubieganie się w 1938 roku o status szkoły na prawie państwowym. Zaledwie kilkuletnia działalność „drugiego” Seminarium w Rybniku każe stwierdzić, iż cieszyło się ono ogromną popularnością. Już w roku szkolnym 1934/1935 uczęszczało do niego 93 uczniów, a w 1937/1938 aż 120. Niestety wybuch II wojny światowej oraz narzucenie Polsce kolejnego totalitarnego systemu po jej zakończeniu zakończyło historię tej placówki.

Bibliografia

J. Kiedos, Zakonne niższe seminaria duchowne na terenie diecezji katowickiej w latach międzywojennych, SSHT 1986-87, t. 19-20, s. 231-241.