Tekst źródłowy strony Niższe Seminarium Duchowne Ojców Werbistów w Rybniku

[[Plik:Rybnik werb1.jpg|right|thumb]]
==Historia powstania==
[[Werbiści|Zgromadzenie Słowa Bożego]] (werbiści) należało do tych spośród młodych zgromadzeń zakonnych, które rozwijało się w bardzo szybkim tempie. Po domu macierzystym w Steyl w Holandii i klasztorze św. Gabriela w Austrii, założono trzecią placówkę, tym razem w Nysie na Śląsku. Nyski Dom Misyjny św. Katarzyny cieszył się dużą popularnością wśród młodzieży zaboru pruskiego (Śląsk, Poznańskie, Warmia i Pomorze).

Odrodzenie państwa polskiego w listopadzie 1918 roku sprawiło, iż wielu z nyskich uczniów kontynuowało naukę na uczelniach polskich, a sami werbiści chcieli założyć placówki w Polsce dla kształcenia przyszłych misjonarzy. Wyprzedzając nieco fakty polityczne otworzyli w styczniu 1920 roku dom w Bytomiu sądząc, iż wejdzie on w skład Polski po [[Plebiscyt i jego skutki|plebiscycie]] wraz z pozostałymi miastami uprzemysłowionej części Śląska. Przewidywania werbistów  spełniły się i odkupili - w 1921 roku - tym razem dom w Rybniku od lekarza powiatowego Boretiusa, który wyjechał do Niemiec. Placówka ta miała ściśle współpracować z domem bytomskim w zakresie kolportażu wydawnictw werbistowskich. Władze Zgromadzenia zamierzały także otworzyć szkołę średnią na Górnym Śląsku prowadząc rozmowy w celu nabycia pałacyku w Miasteczku Śląskim. Pertraktacje zakończyły się niestety fiaskiem i zdecydowano, że Niższe Seminarium Duchowne powstanie przy klasztorze rybnickim. [[Bertram Adolf|Kard. Adolf Bertram]] 7 listopada 1922 udzielił stosownego zezwolenia na utworzenie szkoły, a 15 lutego 1923 przyjęto pierwszych 18 uczniów. Prefektem został wyznaczony o. Jan Grycman, który był również nauczycielem. Dodatkowo funkcje dydaktyczne pełnił [[Drobny Emil|o. Emil Drobny]] i [[Sąsała Teodor|o. Teodor Sąsała]].

To „pierwsze” Niższe Seminarium istniało w Rybniku do 1926 roku. Powodem jego zamknięcia był brak odpowiedniego zaplecza materialnego dla celów dydaktycznych i mieszkaniowych, duża popularność, której Zgromadzenie nie mogło sprostać i wreszcie otwarcie Niższego Seminarium w Górnej Grupie  przystosowanego w pełni do zadań takiej placówki. Przez kilka następnych lat budynek „pierwszego” seminarium służył jako internat dla chłopców uczących się w rybnickim gimnazjum męskim.
Jednak zainteresowanie Zgromadzeniem i prowadzoną przez niego szkołą nie zmalało wśród Ślązaków, stąd władze zakonne postanowiły w 1930 roku ponownie otworzyć małe Seminarium. Wybudowano nowy gmach, który poświęcono w 1933 roku, a rok szkolny 1934/1935 był pierwszym w działalności „drugiego” Seminarium Werbistów w Rybniku.

==Cele kształcenia, program i statystyka==
Podobnie jak większość tego typu placówek również seminarium werbistów stawiało sobie za cel kształcenie przyszłych członków Zgromadzenia z naciskiem, w tym przypadku, na przyszłych misjonarzy. Dlatego chłopcy deklarowali chęć zostania werbistą, a rolą nauczycieli i wychowawców było rozwinięcie tegoż zalążkowego powołania. Dlatego formacja ludzka i jednocześnie kapłańska przebiegała inaczej niż w szkołach świeckich, gdyż trzema torami wzajemnie uzupełniającymi się. Pierwszy stanowił regulamin placówki, do którego należało się stosować. Zawierał on porządek dnia, zasady współżycia w społeczności seminaryjnej zarówno w odniesieniu do przełożonych jak i kolegów. Drugi tor to formacja religijna, która obligowała alumna do uczestnictwa w codziennej Mszy św., nabożeństwach, rozwoju własnego życia modlitewnego i pogłębiania prawd wiary. Trzecią grupę stanowiły wzorce osobowościowe, wśród których pierwsze miejsce zajmował Jezus Chrystus jako Mistrz i Nauczyciel, Matka Boża, wybrani święci, a także założyciel. Dodatkowo wychowawcy oraz zakonnicy, mający kontakt z uczniami, mieli posiadać odpowiednie przymioty w celu rozwijania osobowości wychowanków.
Największą trudnością dla seminarium było dostosowanie nauczania do programów państwowych zwłaszcza w zakresie wyspecjalizowanej kadry i infrastruktury materialnej. Aby otrzymać status szkoły państwowej musiały być spełnione pewne warunki. Plan nauczania i organizację systemu dydaktycznego dostosowano do wymogów reformy szkolnej z 1932 roku. Jednak podobnie jak w przypadku innych niższych seminariów kadrę stanowili ojcowie werbiści, z których każdy musiał prowadzić zajęcia z kilku przedmiotów. Próbowano to zmieniać, dlatego w 1936 roku zaangażowano świeckiego nauczyciela prowadzącego zajęcia z języka polskiego, historii oraz wychowania fizycznego. Ojcowie wciąż pracowali nad polepszeniem zaplecza materialnego, dlatego zwrócili się m.in. do społeczności rybnickiej o wsparcie finansowe, dzięki któremu  mogli wyposażyć sale lekcyjne w sprzęt wymagany przez Ministerstwo Oświaty. Zabiegi Zgromadzenia w zakresie dostosowywania placówki do wymogów ministerialnych pozwoliły na ubieganie się w 1938 roku o status szkoły na prawie państwowym.
Zaledwie kilkuletnia działalność „drugiego” Seminarium w Rybniku każe stwierdzić, iż cieszyło się ono ogromną popularnością. Już w roku szkolnym 1934/1935 uczęszczało do niego 93 uczniów, a w 1937/1938 aż 120. Niestety wybuch II wojny światowej oraz narzucenie Polsce kolejnego totalitarnego systemu po jej zakończeniu zakończyło historię tej placówki.  

==Bibliografia== 
J. Kiedos, Zakonne niższe seminaria duchowne na terenie diecezji katowickiej w latach międzywojennych, SSHT 1986-87, t. 19-20, s. 231-241.

[[Kategoria: Seminarium duchowne]]
[[Kategoria: Werbiści]]
[[Kategoria: Rybnik]]