Nathan Józef

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 12:44, 13 cze 2018 autorstwa Jemy (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Nathan Józef Marcin (1867-1947), biskup w Branicach

Nathan Jozef.jpg

Urodził się 11 listopada 1867 w Tłustomostach k. Kietrza. Naukę w gimnazjum rozpoczął w Głubczycach (1879) i kontynuował od 1884 roku w gimnazjum w Raciborzu. Po zdaniu matury w 1887 roku, przez jeden semestr studiował we Fryburgu, a następnie kontynuował studia filozoficzno - teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Święcenia kapłańskie przyjął z rąk bpa Georga Koppa we Wrocławiu 23 czerwca 1891.

12 lipca 1892 ks. Nathan objął placówkę wikarego w Branicach przy schorowanym proboszczu Ludwiku Wernerze. W 1898 roku dzięki staraniom ks. Natana powstał w Branicach klasztor Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej. Ks. Nathan został następcą ks. Wernera, formalnie zatwierdzony na stanowisku proboszcza 13 lipca 1899. W latach 1913-1916 był posłem w parlamencie niemieckim. Od 1916 roku powierzono mu obowiązki komisarza tej części diecezji ołomunieckiej, która od 1763 roku znalazła się w granicach Prus, a później Cesarstwa Niemieckiego.

W Branicach od 1904 roku funkcjonowała fundacja, której celem było pielęgnowanie i leczenie ubogich z powiatu głubczyckiego. W ciągu 30 lat fundacja dorobiła się 26 obiektów szpitalnych. Powstało miasto, w którym w 1939 roku leczyło się 1700 chorych, pracowało 115 sióstr, 9 lekarzy i 250 personelu świeckiego. Na terenie komisariatu kietrzańskiego pozbawionego łączności z arcybiskupem Ołomuńca Leopoldem Precanem powstał wikariat generalny. 19 kwietnia 1924 ks. Nathan został podniesiony do godności wikariusza generalnego z prawami biskupa na tym terenie.

Po przyłączeniu Sudetów Czeskich do III Rzeszy jurysdykcję na tym terenie, powierzono ks. Nathanowi. 26 kwietnia 1943 papież Pius XII mianował ks. Nathana biskupem pomocniczym archidiecezji ołomunieckiej. Po przejściu frontu, biskup Nathan wrócił do szpitala 5 czerwca 1945. Od dnia 15 sierpnia tego roku Branice znalazły się pod jurysdykcją Administratora Apostolskiego ks. Bolesława Kominka. 16 września przybył do Branic kardynał August Hlond. Prymas Polski spotkał się z biskupem Nathanem. 1 października 1945 został rozwiązany wikariat generalny w Branicach. Na początku nowego roku w dniach 16-17 stycznia przebywał w Branicach ks. Administrator Bolesław Kominek. Ustanowił przewodniczącym Fundacji ks. Jana Hajdę, pochodzącego z diecezji katowickiej. Biskup Nathan, choć nie był już czynnie włączony w zarząd Fundacji, prowadził nadal aktywne życie i rozpoczął nawet naukę języka polskiego. W dniu swoich 79 urodzin (11 listopada 1946) biskup na usilną prośbę ks. Hajdy założył strój pontyfikalny. W tym dniu wiele osób, które po wojnie znalazły się w Branicach, dopiero teraz dowiedziało się, że ks. Nathan jest biskupem. 11 grudnia 1946 przyjechali do Branic przedstawiciele Wydziału Społeczno-Politycznego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Powołując się na postanowienia konferencji poczdamskiej nakazali, aby biskup następnego dnia wyjechał do Niemiec. Po osobistej interwencji Marii Ochman (późniejszej S. Marii) w Katowicach, 13 grudnia przybył do Branic wicewojewoda śląsko-dąbrowski Arka Bożek ze starostą głubczyckim. Biskup oświadczył, że jako Morawianin nie pojedzie do Niemiec. Zmienione zatem zostało miejsce wysiedlenia na Opawę. Arka Bożek w obecności ks. Hajdy obiecał, że biskup po ustaleniu granic wróci, "bo nie wiadomo jak będzie". Biskup był poważnie chory i z tego powodu ustalono wyjazd do Opawy na dzień 18 grudnia. Mimo interwencji ks. Bolesława Kominka w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach, bp Nathan został wysiedlony z Polski. Przewieziony został wpierw do Węchowic i przekazany władzom czeskim. Zamieszkał w Opawie w klasztorze Córek Bożej Miłości. Zmarł 30 stycznia 1947. Pogrzeb odbył się 4 lutego 1947. Ks. Nathan spoczął w Opawie.

Bibliografia

W. Grocholl, Joseph Martin Nathan. Leben und Leiden für eine grenzlose Caritas im mährisch - schlesichen Land, Eschershausen 1990; E. Cincio, Droga życia biskupa Józefa Marcina Nathana, [w:] Biskupowi Józefowi Nathanowi w hołdzie, Dokumentacja uroczystości w 50 rocznicę śmierci Biskupa Józefa Marcina Nathana, Branice, 30.01.1997- Opawa, 1. 02. 1997, Opole 1997, s. 41-52; Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL, t. 2, s. 197-199; A. Kwaśnicka, Przynaglony, GN 2016, nr 37, (dodatek gliwicki), s. III.