Mit brennender Sorge

Pap. Pius XI – encyklika „Mit brennender Sorge”

Opublikowana 14 marca 1937.

„Mit brennender Sorge” (Z palącą troską) jest encykliką papieża Piusa XI. Encyklika ta dotyczy sytuacji Kościoła w III Rzeszy. Krytykuje ona teologiczne aspekty polityki niemieckiej za czasów Hitlera. Datuje się ją na 14 marca 1937 roku. Została ona odczytana w kościołach niemieckich w Niedzielę Palmową tj. 21 marca 1937 roku. Była uznawana za encyklikę piętnującą nazizm.

Na początku encykliki papież odnosi się do naruszenia konkordatu zawartego w 1933 roku między nazistowskim rządem Niemiec a Stolicą Apostolską. Pius XI odcina się od nazizmu i nie popiera jego pogańskich tendencji oraz idei wyższości rasy i państwa nad nauką Kościoła. Zwraca się do niemieckich katolików, aby wezwać ich do oporu przeciw hitlerowskiej ideologii. Pius XI na początku bierze pod uwagę temat prawdziwej wiary w Boga. Wysuwa on wiele tez, które wyjaśniają, czym jest prawdziwa wiara w Boga. Podkreśla, że nie należy Go utożsamiać ze światem. Przypomina również o przykazaniach, które dał ludziom Bóg. Mają one znaczenie niezależnie od czasu i przestrzeni. Zwraca się do biskupów, aby uczynili wszystko, co możliwe oraz, aby przykazania Boże były zachowywane jako podstawa życia prywatnego i publicznego. Pod koniec pierwszego rozdziału zawarte są podziękowania wszystkim, którzy spełniają swe obowiązki chrześcijańskie w obronie praw Majestatu Bożego. Dalej Pius XI pisze, że wiara w Boga musi być poparta wiarą w Chrystusa. Podkreśla, że Stary Testament znajduje spełnienie w Nowym Testamencie, a najważniejszym fundamentem człowieka jest Jezus Chrystus. W następnym punkcie Pius XI mówi o prawdziwej wierze w Kościół. Wiara w Chrystusie nie będzie mogła utrzymywać się , jeżeli nie znajdzie oparcia i podpory w wierze w Kościół, będący filarem i podporą prawdy. Papież przypomina o nakazie Chrystusa, by słuchać Kościoła i widzieć w jego słowach i przykazaniach słowa samego Jezusa. Dalej skłania się on do tego, że wiara w Kościół musi być poparta wiarą w prymat Biskupa rzymskiego. Wiara więc w Boga, w Chrystusa, wiara w Kościół, wiara w prymat stanowią zatem uświęcający związek.

Dalej papież podkreśla, aby pojęć religijnych nie pozbawiono ich zasadniczej treści i nie nadawano im znaczenia świeckiego. Przypomina, iż wiara uznaje za prawdziwe to, co Bóg objawił i przez Kościół przekazał ludziom. A nie jest to ufność w przyszłość swojego narodu. Dalej papież wyjaśnia jeszcze wiele pojęć tj.: Nieśmiertelność, Objawienie, grzech pierworodny, krzyż Chrystusa, pokora, łaska. Następnie Pius XI zwraca uwagę, iż nie powinno się odrywać nauki moralnej i porządku moralnego od fundamentu wiary, ponieważ doprowadzi to do upadku moralnego. Dalej papież zwraca się do młodzieży. Zwraca uwagę na wytwory prasy i radia, które są wrogie Kościołowi i atakują bez skrupułów wszystko, co dla młodzieży powinno być święte. Papież zwraca się do wierzącej młodzieży katolickiej, aby wobec państwowych organizacji przymusowych podkreśliła swe prawo do chrześcijańskiego święcenia niedzieli. Żeby, dbając o swój rozwój fizyczny, nie zapomniała o rozwoju duchowym.

W X punkcie papież zwraca się do kapłanów i osób zakonnych. Prosi ich, aby nie ustawali w naśladowaniu Jezusa Chrystusa w jego miłości i trosce, a ich działanie było nieskazitelne przed Bogiem. Pius XI pisze, aby dla wiernych byli przewodnikami i nieustannie służyli im pomocą. Aby służyli prawdzie, wygrywali błędy i przeciwstawiali się im. Zakonom dziękuje za to, że poprzez swoją pracę przyczyniają się do dobra publicznego.

Następnie papież kieruje swoją uwagę na wiernych świeckich. Rodzicom przypomina o obowiązkach wychowawczych danych im przez Boga. Mówi on, że rodzice nie mogą się zgodzić na kontrolowaną i ograniczoną religię w szkole. Przypomina rodzicom, że żadna moc ziemska nie może ich uwolnić za odpowiedzialność za dzieci, jaka na nich ciąży z woli Bożej. Podkreśla, że nikt z tych, którzy przeszkadzają im w wykonywaniu praw wychowawczych nie będzie mógł za nich stanąć przed obliczem Najwyższego.

Na koniec papież oznajmia, że każde słowo wypowiedziane w tej encyklice jest pełne prawdy i miłości. Kościół nie chciał poprzez milczenie stać się współwinnym braku uświadomienia ani też przez zbytnią surowość być współodpowiedzialnym za zatwardziałość serc tych, którzy podlegają pieczy pasterskiej, i których Kościół miłuje, chociaż obecnie znaleźli się oni na drodze błędu i oddalili się od Kościoła. Na sam koniec papież oznajmia, że pragnie przywrócenia w Niemczech prawdziwego pokoju pomiędzy Kościołem i państwem.

Bibliografia

Zygmunt Zieliński, Mit brennender Sorge, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 12, Lublin 2008, Pius XI „Mit brennender Sorge. O położeniu kościoła w Rzeszy Niemieckiej”, tłum. J.E. ks. biskup S. Okoniewski, Warszawa 1937. [Dawid Sobek]