Michalska Emilia

Michalska Emilia (1906-1997), poetka, działaczka kulturalna i oświatowa

Urodziła się w Pruchnej 7 lipca 1906, w rodzinie chłopskiej. W latach 1912-1920 uczęszczała do Szkoły Ludowej, a następnie do jednorocznej szkoły gospodarstwa domowego w Bielsku. W siedemnastym roku życia wyszła za mąż za pracownika kolejowego Józefa Michalskiego. Michalscy nabyli z parcelacji dóbr Komory Cieszyńskiej kawałek ziemi, zbudowali domek i założyli małe gospodarstwo rolne, które prowadziła Emilia. Wspólnie z mężem pracowała w organizacjach społecznych, takich jak: Komitet Szkolny, Macierz Szkolna i Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej, zyskując w środowisku zaufanie i autorytet.

W 1930 roku w krakowskiej „Roli” ukazało się jej opowiadanie pt. Za grzechy ojców, a w rok później opowieść W noc zadunną. Obowiązki matki i gospodyni nie zostawiały jednak wiele czasu na systematyczną twórczość literacką, zaczęła więc Michalska zajmować się bardziej praktycznymi dziedzinami sztuki: malarstwem olejnym, malowidłami na szkle, koronkarstwem, a przede wszystkim wycinankami. Jednak przez cały ten czas interesowała się literaturą, wiele czytała, pisała wiersze, gwarowe opowiadania, obrazki sceniczne, nie zrywając kontaktu z życiem kulturalnym i gospodarczym rodzinnej miejscowości.

W okresie drugiej wojny światowej Michalscy wraz z dziećmi musieli opuścić rodzinną wieś. W wyniku działań wojennych ich dom został prawie zupełnie zburzony. Odbudowa domu, skrępowanie obowiązkami matki, z których wywiązanie się uważała za podstawową powinność nadal nie sprzyjały nauce. Dopiero w okresie uczęszczania młodszych dzieci do szkół Michalska intensywnie zdobywa wiedzę drogą samokształcenia, korzystając z podręczników synów i córek. Poszerzać też zaczyna własną bibliotekę, w której na pierwszym miejscu były dzieła polskich poetów i pisarzy: Mickiewicza, Konopnickiej, Sienkiewicza, Kraszewskiego, Rodziewiczównej, Orzeszkowej, Żeromskiego. Dopiero po roku 1945 talent pisarski Emilii Michalskiej rozwinął się w pełni. Zdobywa liczne nagrody

w konkursach poezji ludowej. W 1972 roku otrzymała nagrodę artystyczną im. Jana Pocka ustanowioną przez redakcję „Chłopskiej Drogi”. W 1973 roku ukazał się w Wiśle jej pierwszy tomik poetycki pt. Zapach ziemi. Literacki dorobek cieszyńskiej poetki jest bogaty, a przede wszystkim dość różnorodny. Obok pieśni trzon twórczości stanowi przeszło tysiąc wierszy, a ponadto kilkadziesiąt utworów prozatorskich oraz szereg sztuk ludowych - widowisk pisanych z myślą o zespołach świetlicowych i regionalnych. Utwory prozatorskie i sceniczne są związane bądź z przeszłością obyczajową Śląska Cieszyńskiego, bądź też z gwałtownie dokonującymi się w środowisku przeobrażeniami w sferze kultury duchowej. W tym zakresie przygodne prowadzenie notatek o charakterze dokumentalnym z czasem przerodziło się w pisanie pamiętnika. Najbardziej charakterystyczną cechą poetyckiego dorobku Michalskiej jest umiłowanie rodzinnej wsi, ale nie jest to ciasno pojmowany patriotyzm lokalny, gdyż uczuciem miłości obdarza całą ziemię cieszyńską, a także i Macierz z Orłem Białym. Nie ma miłości ojczyzny bez szczerego rozmiłowania się w skrawku ziemi, na którym wypadło żyć.

Przewodniczyła wiele lat Kołu Gospodyń Wiejskich w Pruchnej, pracowała w Radzie Świetlicy Gromadzkiej, a przez kilkanaście lat wzorowo prowadziła wspólnie z mężem kiosk „Ruchu”. Za konsekwentnie i spolegliwie prowadzoną działalność społeczną i kulturalną na przestrzeni prawie całego życia Michalska w ostatnich latach doczekała się zasłużonego uznania, o czym świadczą liczne dyplomy, pisma i nagrody. W 1975 roku odznaczona została Złotym Krzyżem Zasługi.

Bibliografia

J. Krop: Emilia Michalska. Chłopskie słowo. Warszawa 1977, s. 7, 86-92.