Matka Boża Pszczyńska
Matka Boża Pszczyńska zwana Przedziwną
Obraz znajduje się w bocznym ołtarzu po stronie Ewangelii w nawie głównej kościoła pw. Wszystkich Świętych w Pszczynie.
Historia wizerunku
Słowo wizerunek, a nie obraz jest użyte celowo, gdyż kompozycja nie jest wykonana techniką malarską. Farbami olejnymi wykonane są tylko oblicza Matki Bożej i Dzieciątka oraz dłonie i stopy Dzieciątka. Chodzi tu o widoczne fragmenty wizerunku. Dawno nie przeprowadzano badań nad obrazem i nie wiadomo, czy pod srebrnymi sukienkami nie istnieje obraz olejny postaci. Omawiany wizerunek namalował w 1764 roku Jan Anderman z Żar. W protokólarzu parafialnym o autorze dzieła jest notatka, że ... malował farbami wybornymi pod olej a inną robotę pod klej znacznym kunsztem malarskim. Z dalszych zapisków dowiadujemy się, że za obraz Matki Bożej otrzymał 1000 talarów.
Opis
Wizerunek Matki Bożej Przedziwnej jest umieszczony na ciemnobrązowym, gładkim tle. Postać Madonny usytuowana jest en face, a na lewej ręce siedzi Dzieciątko. Dłonie Matki Bożej są splecione. Dzieciątko prawą ręką błogosławi, a w lewej ręce trzyma złote jabłko z krzyżem. Obydwie postacie ubrane są w srebrne sukienki, bogato zdobione motywami roślinnymi i kamieniami szlachetnymi. Głowy Madonny i Dzieciątka nakryte są pozłacanymi koronami typu zamkniętego, zdobionymi także drogimi kamieniami i zakończonymi równoramiennymi krzyżykami. Wokół głów promieniste aureole z pozłacanej blachy. Matka Boża o pięknej twarzy, oczach spokojnych, skupionych, pełnych dobroci, które zwrócone są na widza, gdziekolwiek by stanąć we wnętrzu kościoła. Nad postaciami umieszczone są dwa aniołki ze srebrnej blachy, ubrane w pozłacane przepaski, podtrzymujące sznury pereł, co można zinterpretować jako różaniec. W 1929 roku, w czasie remontu pszczyńskiego kościoła przez ks. dziekana Mateusza Bieloka, obraz został odnowiony przez warszawskiego malarza Jana Rutkowskiego za sumę 4000 złotych. Obraz otrzymał wtedy nową szatę, przyozdobioną kamieniami szlachetnymi. Jubilerska robota kosztowała 580 złotych. Dokonano wtedy jego gruntownego odnowienia lub - jak twierdzą Kornecki i Chrzanowski w Katalogu zabytków pow. pszczyńskiego z roku 1962 - skopiowano obraz na nowym podłożu, z powodu dużego stopnia zniszczenia oryginału.
Obraz Matki Bożej Pszczyńskiej był dwukrotnie okradziony. 4 czerwca 1850 w Zielone Świątki złodzieje ukradli liczne stare i nowe wota, ozdabiające obraz. W latach 50. XX wieku dokonano kradzieży niektórych elementów wizerunku, a także szeregu wotów, które go otaczały. Po tym akcie wandalizmu ówczesny proboszcz parafii ks. Józef Kuczera zlikwidował otaczające obraz tablice z wotami, zlikwidowano też wówczas ozdobne ornamenty wokół wizerunku, biegnące wzdłuż ramy. Natomiast w 1993 roku dokonano niezwykłego odkrycia, podczas naprawy oświetlenia ołtarza bocznego. Odnaleziono pochodzący z XVII wieku obraz Matki Bożej Szkaplerznej, który pełnił dawniej funkcję okresowego przysłaniania obrazu Matki Bożej Przedziwnej.
Kult Matki Bożej Pszczyńskiej zwanej Przedziwną jest nadal żywy i skupia wielką rzeszę Jej gorących czcicieli.
Bibliografia
za: Aleksander Spyra, Szkice z dziejów Kościoła Wszystkich Świętych w Pszczynie i Obrazu Matki Boskiej Przedziwnej, Pszczyna 1995; Opr. MC