Lisiecki Arkadiusz

Z e-ncyklopedia

Lisiecki Arkadiusz (1880-1930), biskup katowicki

Lisiecki Arkadiusz.jpg
bp Arkadiusz Lisiecki, rzeźba X. Dunikowskiego

Urodził się 12 stycznia 1880 w Poznaniu, w rodzinie Romana, mistrza malarskiego, i Barbary z d. Kolendowicz. Ukończył szkołę wydziałową, a następnie uczył się w gimnazjum w Poznaniu, później zaś u Misjonarzy Bożej Miłości Jezusa (Missionari Divini Amoris Jesu) w Sèvres pod Paryżem (1894-1896) i w Rzymie (1896-1897), dokąd został posłany na studia filozoficzne. Po powrocie z Paryża, w poznańskim Gimnazjum Marii Magdaleny w 1901 roku złożył egzamin dojrzałości. Po nim rozpoczął studia teologiczne w Poznaniu i Gnieźnie.

Już w trakcie studiów seminaryjnych podejmował pierwsze prace naukowe. Święcenia kapłańskie przyjął 17 grudnia 1904. W latach 1905-1910 pracował jako drugi wikariusz w kościele pw. św. Stanisława Biskupa w Ostrowie Wielkopolskim. W 1910 roku został przeniesiony do Poznania i mianowany kanonikiem Kapituły Kolegiackiej św. Marii Magdaleny. Był redaktorem "Robotnika", a w 1916 roku objął redakcję "Przewodnika Katolickiego". W 1916 roku został proboszczem i dziekanem w Bninie w kościele pw. św. Wojciecha i św. Jadwigi. W październiku 1924 roku objął stanowisko profesora teologii moralnej, prawa kanonicznego oraz patrologii w seminarium duchownym w Gnieźnie. 18 listopada tegoż roku kard. E. Dalbor mianował go kanonikiem gremialnym Kapituły Kościoła Archikatedralnego w Gnieźnie.

Od 1907 roku był członkiem Głównego Zarządu TCL w Poznaniu. Przyczynił się do zorganizowania pierwszego Sejmiku Oświatowego TCL i powołania Komisji Organizacyjnej. W latach 1909 - 1911 był redaktorem kwartalnika "Czytelnia Ludowa". Na łamach tego pisma ogłosił liczne artykuły dotyczące bibliotek oświatowych, zadań bibliotekarzy, ich kształcenia oraz pracy oświatowej. W Ostrowie objął patronat nad Towarzystwem Robotników Katolickich. W 1910 roku został przeniesiony do Poznania z poleceniem zajęcia się pracą społeczną. 15 lutego 1910 został powołany na stanowisko sekretarza generalnego Związku Katolickich Towarzystw Robotniczych. Kierował pracami Związku do 1918 roku. Redagował pismo "Robotnik", a później założył i prowadził przez trzy lata pismo "Stowarzyszenie. Przewodnik pracy praktycznej dla Towarzystw Polskich".

Ks. A. Lisiecki był prezesem Towarzystwa Śpiewaczego w Ostrowie. Także w czasie pobytu w Poznaniu był zaangażowany w działalność związków śpiewaczych. Znajdował również czas na pracę polityczną. Od około 1905 roku był członkiem Ligi Narodowej. W czasie I wojny światowej wszedł w skład Koła Międzypartyjnego w zaborze pruskim. Był łącznikiem z Kołem Politycznym działającym w Szwajcarii, które w latach 1915-1917 skupiało polską emigrację o orientacji antyniemieckiej. Był również członkiem Wydziału Kulturalnego Rady Narodowej w Poznaniu. W lipcu 1917 roku w wyborach uzupełniających w Poznańskiem został posłem do parlamentu pruskiego w Berlinie. W listopadzie 1918 roku uczestniczył w Warszawie w konferencjach z J. Piłsudskim i I. Daszyńskim. Reprezentował powiat śremski w Polskim Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu (3-5 grudnia 1918). Wszedł następnie do Naczelnej Rady Ludowej. W 1920 roku odbył drugą już podróż do Westfalii, wziął również udział w zjeździe Towarzystwa Polaków w Hamborn. W 1921 roku prymas Dalbor powierzył mu sprawę uporządkowania duszpasterstwa polskiego dla wychodźców mieszkających we Francji.

24 czerwca 1926 papież Pius XI zamianował ks. Lisieckiego drugim biskupem śląskim. 24 października 1926 w katedrze gnieźnieńskiej z rąk prymasa A. Hlonda przyjął sakrę biskupią. 31 października 1926 odbył uroczysty ingres do katedry Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach.

Jako następca bpa A. Hlonda kontynuował prace rozpoczęte przez swego poprzednika. Za jego rządów zbudowano i rozbudowano w diecezji ponad dwadzieścia kościołów. Do celów rekolekcyjnych oddał zamek w Kokoszycach. Rozbudował Konwikt Biskupi w Tarnowskich Górach i założył nowy w Rybniku. Podjął próbę reorganizacji duszpasterstwa w diecezji, która miała zerwać z tradycją niemiecką. W 1929 roku powołał Diecezjalny Związek Towarzystw Dobroczynnych „Caritas”. W 1927 roku samodzielność otrzymało Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej. Reaktywował stowarzyszenia misyjne: Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary, Związek Misyjny Duchowieństwa, a także Stowarzyszenie Dziecięctwa Jezusowego. Podjął starania o zwołanie I synodu diecezji katowickiej, który jednak nie doszedł do skutku z racji ogłoszenia synodu krajowego. W październiku 1927 roku do nowo wybudowanego gmachu seminarium duchownego weszli śląscy kandydaci do kapłaństwa studiujący na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Kontynuował budowę katedry katowickiej.

Bp Lisiecki wypowiadał się również w sprawach politycznych wyborów. Zwracał się do wiernych o aktywne uczestnictwo w wyborach, ale jednocześnie przed wyborami w 1928 roku przestrzegał duchowieństwo katowickie, by w atmosferze spokoju uczestniczyli w wyborach, nie nadużywali Kościoła do celów politycznych, nie brali udziału w wiecach. Przed wyborami do Sejmu Śląskiego zezwolił na starania o mandat poselski jedynie tym kapłanom, którzy już taką funkcję pełnili w przeszłości. W okólniku z 1 marca 1930 zakazał księżom w ogóle kandydowania w wyborach. Uważa się, że jego poglądy i działania miały zbliżyć i pogodzić duchowieństwo z sanacją.

W 1929 roku otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą. Uniwersytet Jagielloński uhonorował go przyznając doktorat Honoris causa za dorobek naukowy w dziedzinie patrystyki. Zmarł nagle 13 maja 1930 w czasie wizytacji duszpasterskiej w Cieszynie. Został uroczyście pochowany 19 maja 1930 w Katowicach, w katedrze Świętych Apostołów Piotra i Pawła. 9 października 1991 odbyła się ekshumacja jego szczątków i przeniesienie trumny do krypty katedry Chrystusa Króla.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne bpa Arkadiusza Lisieckiego; Grajewski, Wygnanie, s. 181; Kiedos, Ci którzy pracowali, s. 37-80; Korespondencja, s. 38 i nn; Marek, Model życia, s. 18; J. Myszor, Historia diecezji, s. 5 i nn; Olszar, Duchowieństwo, s. 133-137; C. Pest, Kardynał Edmund Dalbor (1869-1926). Pierwszy Prymas Polski Odrodzonej, Poznań 2004, s. 89 i nn; Represje wobec duchowieństwa, s. 60, 67; A. Grajewski, Twój Gość, s. 6 i nn; Śp. Ks. Biskup dr. Arkadjusz Lisiecki, RTPNŚ 1930, t. 2, s. 292-298; L. Grzebień, Lisiecki Arkadiusz, [w:] Słownik polskich teologów katolickich 1918-1981, t. 6, Warszawa 1983, s. 335-338.


Cd.

Book.png

czytaj: Adamski Stanisław | Powrót do spisu treści