Liberiusz

Z e-ncyklopedia

Liberiusz (zm. 366), papież

Urodził się w Rzymie i był synem Augusta. Na urząd papieski został wybrany 17 maja 352. Jego pontyfikat przypada na bardzo burzliwe czasy. W 350 roku z tronu został strącony i zamordowany cesarz Konstans, broniący wiary katolickiej, a nowym cesarzem został ogłoszony arianin Konstancjusz. Cesarz ten prześladował biskupów, którzy nie chcieli uznać, wymuszonego przez Konstancjusza na synodzie w Arles i Mediolanie, ponownego usunięcia patriarchy z Aleksandrii - Atanazego i nie zgadzali się na wprowadzenie nowych formuł dotyczących Trójcy Świętej. Formuły te całkowicie odbiegały od tego, co zostało zatwierdzone na soborze w Nicei. Liberiusz był jednym z tych, którzy nie zgadzali się z ustaleniami cesarza. Został za karę zesłany do Tracji, a w jego miejsce cesarz mianował antypapieża Feliksa II (355-358). Katolicki lud na czele z biskupami nie uznał papieża Feliksa i musiał on ustąpić po powrocie Liberiusza do Rzymu w 358 roku. Pozwolenie na powrót papież otrzymał najprawdopodobniej po podpisaniu oświadczenia skierowanego przeciwko Niceanum. Dotyczyło ono wyrzeczenia się nicejskiego symbolu wiary. Liberiusz został tym samym zmuszony do odrzucenia Homousis czyli współistotności Ojca i Syna. Papież miał wielką nadzieję na wprowadzenie pokoju i zgody w Kościele powszechnym, gdyż odrzucając Homousis, które według niego mogło być źle tłumaczone, szedł na spotkanie z arianami. Arianie pod wodzą Bazylego z Ancyry skłaniali się do nicejskiego wyznania wiary. Wprowadzenie pokoju nie nastąpiło tak szybko, jakby chciał tego papież. Mimo to, że cesarz również uznał formułę uchwaloną na synodzie w Sirmium w 358 roku, odrzucającą Homousis, jako kompromisową to krótko po tym poparł radykalną partię ariańską. Poparcie arian spowodowało, że starano się teraz zmusić cały episkopat do przyjęcia jeszcze innej formuły uchwalonej w Nicei w 359 roku, według której uznawano podobieństwo Ojca i Syna tylko według Pisma św., bez żadnych dopowiedzeń i tłumaczeń. Tylko papież Liberiusz i kilku biskupów nie zgodziło się na przyjęcie tej ogólnikowej formy i wydawało się, że arianizm wraz z cesarzem Konstancjuszem zwycięży, ale sytuacja odmieniła się z chwilą śmierci cesarza w 361 roku. Jego następcą został Julian, poganin, który chciał pogaństwu przywrócić dawny blask. Julian pozwolił wszystkim wygnanym biskupom na powrót, myśląc, że znienawidzone przez niego chrześcijaństwo będzie sobie szkodziło walkami stronnictw. Tak się nie stało, gdyż brak poparcia ze strony władzy i cofnięcie opieki cesarskiej doprowadziły do tego, że arianizm stracił na znaczeniu. Kolejny znów cesarz Walens (364-378) chciał przymusem krzewić arianizm. Doprowadziło to do tego, że tzw. semirianie (bardziej umiarkowany kierunek arianizmu) zbliżyli się do prawowitej nauki, a papież Liberiusz pod koniec swojego pontyfikatu przyjął do Kościoła ponad 60 biskupów semiariańskich, którzy uznali nicejskie wyznanie wiary.

Papież Liberiusz został zapamiętany i doceniony za prowadzenie polityki pojednawczej w stosunku do arian oraz budowę bazyliki w Rzymie, która została nazwana jego imieniem Basilica Liberiana czyli kościół Santa Maria Maggiore.

Liberiusz zmarł w Rzymie 24 września 366.

  • Jest świętym prawosławnym i Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego.

Bibliografia

K. Loffler, F.K. Seppelt, Dzieje papieży - od początków Kościoła do czasów dzisiejszych, T. 1, Wydanie I, Poznań 2000; R. Fischer-Wollpert, tł. B. Białecki, Leksykon papieży, Wydawnictwo Znak, Kraków 1990.