Kwapuliński Juliusz

Kwapuliński Juliusz (1883-1961), proboszcz w Ornontowicach

Urodził się 11 kwietnia 1883 w Lipinach Śląskich w powiecie świętochłowickim w wielodzietnej rodzinie hutnika Jana i Marianny z Miketów, pochodzącej z Królówki k. Woszczyc. Po ukończeniu 8-klasowej szkoły elementarnej w Lipinach pracował w tamtejszej hucie cynku przez 5 lat (do 1902 roku), a następnie wstąpił do Zakładu Księży Salwatorianów w Meranie w Tyrolu, gdzie przebywał do 1906 roku i ukończył 7 klas gimnazjalnych. Wystąpiwszy z Zakładu, po kilkumiesięcznych lekcjach prywatnych został przyjęty do 8 klasy prywatnego Gimnazjum dra Wolfa we Wrocławiu. Ze względu na trudności finansowe opuścił szkołę, uczył się prywatnie i pod koniec 1907 roku został przyjęty do gimnazjum państwowego w Pszczynie. Naukę przerwał, a następnie podjął pracę biurową w magistracie w Zabrzu (pół roku) i w zakładzie ubezpieczeń w Katowicach (niespełna rok). Mimo skromnych zasobów pieniężnych udał się w 1911 roku do Fryburga w Szwajcarii, gdzie jesienią podjął na tamtejszym uniwersytecie studia filozoficzne (4 semestry) i teologiczne (6 semestrów), przerwane z powodu wojny latem 1915 roku. Od maja 1916 roku przebywał w Seminarium Duchownym we Włocławku, gdzie z rąk bpa Zdzitowieckiego 10 czerwca 1917 przyjął święcenia kapłańskie.

Rozpoczął posługę duszpasterską jako wikary w Dobroniu w powiecie łaskim (3 miesiące), potem pracował w Russocicach w pow. kamińskim (rok), Pabianicach (rok), Dobrem w powiecie kaliskim (3 miesiące), Tuliszkowie w powiecie kamińskim (2 lata), Rząśni w powiecie noworadomskim (od 6 kwietnia 1921), a także jako wikariusz i administrator w Mostowie w powiecie częstochowskim (od 8 lipca 1921) oraz w Szadku w powiecie sieradzkim (od września 1924 roku), a nieco wcześniej był prefektem szkół powszechnych w Mostowie, Zawadach i Siedlcu (9 października 1923 - 31 sierpnia 1924).

Kilkakrotnie zabiegał o przeniesienie do powstałej po podziale Górnego Śląska Administracji Apostolskiej dla Polskiego Śląska, późniejszej diecezji śląskiej (katowickiej). Jeszcze przed plebiscytem, jesienią 1920 roku, przybył na Górny Śląsk za zgodą kurii wrocławskiej celem włączenia się do akcji plebiscytowej i spełnienia obowiązku obywatelskiego, polskiego. Zaraz po podziale, jesienią 1922 roku, Wydział Oświecenia Publicznego Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego zaproponował mu tymczasową posadę nauczyciela i katechety w 12-klasowej szkole w Rudzie Śląskiej, jednakże z powodu braku księży w diecezji wrocławskiej nie uzyskał na to zgody. Dopiero jesienią 1928 roku został przyjęty na 3-letni okres próbny do diecezji śląskiej; 3 października 1928 skierowano go do Bykowiny na zastępcę proboszcza ks. Karola Fabisia, a po miesiącu do Kochłowic z obowiązkiem zastępowania go w razie potrzeby. 12 grudnia 1928 został wikarym w Radzionkowie w parafii św. Wojciecha, a 11 kwietnia 1929 w parafii św. Józefa w Królewskiej Hucie (Chorzów), gdzie pracował kilka lat.

Jesienią 1932 roku zdał egzamin proboszczowski, a 10 kwietnia 1933 inkardynowano go oficjalnie do diecezji śląskiej. W tym samym roku uczestniczył w pielgrzymce do Rzymu, a 26 marca 1934 objął probostwo w Ornontowicach. Po wybuchu II wojny światowej wraz z bratem Maksymilianem i kościelnym Karolem Spyrą ukrył pod sufitem altany probostwa naczynia sakralne, chorągwie kościelne i sztandary polskich towarzystw, a 2 września 1939 został aresztowany. W dniu następnym został wywieziony do Norymbergi, gdzie był maltretowany. Podobny los spotkał też parafian, np. Franciszka i Henryka Malczyków, nauczycielkę Michalską i żonę kierownika szkoły ornontowickiej, Rzeczkową. Najeźdźcą powodowała bowiem obawa przed akcją obronną powstańców śląskich, których siła w tym rejonie była znacząca. Po 6 tygodniach powrócił do parafii, gdzie podczas wojny m.in. opiekował się emerytowanym i obłożnie chorym kapłanem Chorobą.

Po wojnie od 18 września 1947 pełnił obowiązki dziekana dekanatu dębieńskiego. W Ornontowicach przeprowadził restaurację kościoła, dobudował do niego salki katechetyczne, wyremontował probostwo. Od dawna przyjaźnił się ze Stanisławem Ligoniem. Wspierał też radą mieszkańców Chudowa, gdy rozpoczęli budowę własnego kościoła. Zrezygnował z probostwa 1 września 1960. Zmarł 24 września 1961 w Ornontowicach i tam 28 września 1961 został pochowany.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Juliusza Kwapulińskiego; L. Smołka, Kwapuliński Juliusz (hasło), [w:] Słownik biograficzny, s. 224-225; Gwóźdź, Udział duchowieństwa, s. 211, Martyrologium, s. 160, 188; Schematyzm 1934-1958; W. Szołdrski, Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945, [w:] Sacrum Poloniae Millennium. Rozprawy, szkice, materiały historyczne, t.11, Rzym 1965, s. 152, 403; Śp. ks. Julian [!] Kwapuliński, GN 1961, nr 44 [fot]; WD 1928, nr 12, s. 83; 1929, nr 3, s. 31; 1934, nr 4; 1947, nr 5; 1961, nr 11-12; E. Wichura-Zajdel, Z dziejów duchowieństwa śląskiego w czasie wojny 1939-1945, Warszawa 1968; Represje wobec duchowieństwa, s. 14, 261; Grajewski, Wygnanie, s. 221; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009, s. 312.