Krzyże przydrożne w Bieruniu Starym
- Krzyż Boża Męka z 1899 roku - Bieruń-Jajosty, ul. Bijasowicka 181
Podstawa dwuelementowa. W górnej, wyższej części znajduje się wnęka z wyrytym napisem fundacyjnym: Tę Bożą mękę dali postawić Marcin i Maryja Buchta w roku 1899. Niewysoki cokół zajmuje głęboka wnęka, zwieńczona ostrym łukiem z figurą Matki Bożej. Cokół zwieńczony profilowanym gzymsem o łukowych wygięciach. Na stopce stoi wysoki krzyż z figurą Chrystusa. Ramiona krzyża zakończone w koniczynę. Metalowa tabliczka INRI wystaje poza belkę. Krzyż stoi przy drodze otoczony niskim murkiem. Przy krzyżu odprawiane są nabożeństwa majowe.
- Krzyż murowany Męki Pańskiej, ul. Bojszowska
Poniżej krzyża znajduje się figurka Matki Bożej Anielskiej. Mieszkańcy pobliskiej kapliczki czczą ją podczas nabożeństw majowych.
- Krzyż murowany Męki Pańskiej, cmentarz przy kościele pw. św. Walentego
Inskrypcja (prawie niewidoczna): Fundatorzi Anton Drabik Anna Krupska Dnia 10 sierpnia 1802 (1807)
- Krzyż kamienny Męki Pańskiej, ul. Krakowska
Jest kopią krzyża Męki Pańskiej znajdującego się na cmentarzu parafialnym. Rok powstania 1811.
- Krzyż kamienny Męki Pańskiej z 1861r, ul. Łysinowa, skrzyżowanie z ul. Żwirki i Wigury.
W jednoczęściowej podstawie zabudowana jest tablica fundatorów: Fundat. BYOK FRANCISZEK I MARIANNA 1861. Przed podstawą jest ołtarzyk, na którym stoją kwiaty i znicze. Cokół z trzema płaskorzeźbami: z przodu - Matka Boża, z prawej święty z Dzieciątkiem, a z lewej św. Jan Nepomucen. Na zdobionym, stożkowatym gzymsie, na stopce stoi krzyż z postacią Chrystusa i tabliczką INRI. U stóp krzyża jest płaskorzeźba klęczącego aniołka.
- Krzyż kamienny Męki Pańskiej, ul. Ks. Pawła Macierzyńskiego. Od 2001 roku zrekonstruowany krzyż znajduje się przy ul. Chemików
Na kamiennym fundamencie zbudowana jest dwuczęściowa podstawa. W wyższej (górnej), stożkowo zakończonej jest zabudowana tablica fundatora : Fundator IACOB Mendrela z Czarnuchowitz R.P. 1864 Uprasza o łaskawe westchnienie. Poniżej wyryto w tablicy napisy: Rekonstrukcja R.P. 2001 i STOW. MIŁOŚNIKÓW 600-LETNIEGO BIERUNIA. Na wysokim cokole, na wysuniętym stopniu jest płaskorzeźba Matki Bożej. Na stożkowatym gzymsie, na małej stopce stoi krzyż z postacią ukrzyżowanego Chrystusa i tabliczką INRI. Obok krzyża tabliczka: ZABYTEK CHRONIONY PRAWEM oraz PRACE KONSERWATORSKIE ZOSTAŁY DOFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW POWIATU BIERUŃSKO-LĘDZIŃSKIEGO. Otoczenie krzyża wybrukowane płytkami chodnikowymi.
- Krzyż kamienny Męki Pańskiej, ul. Marcina z 1765 roku
Jednoczęściowa trapezowa podstawa ma na frontowej ścianie prostokątną wnękę na tablicę fundacyjną. Masywny cokół jest zwieńczony gzymsem, od dołu wielokrotnie profilowanym. W polach wygięć rozety kwiatowe. Na frontowej ścianie cokołu znajduje się figura Matki Bożej. Na gzymsie jest krzyż z postacią Chrystusa i tabliczką INRI. Całość betonowa, niepomalowana. Krzyż otoczony murowanym ogrodzeniem. Prace konserwatorskie zostały sfinansowane ze środków Powiatu Bieruńsko - Lędzińskiego.
- Krzyż murowany Męki Pańskiej, ul. Oświęcimska 400
W jednoczęściowej podstawie zabudowana jest tablica fundatorów: Fundat. BYOK JAN I MARIANNA 1810. Cokół z trzema płaskorzeźbami: z przodu - Matka Boża, z prawej i lewej postacie świętych. Na zdobionym, stożkowatym gzymsie i wysokiej stopce stoi krzyż z postacią Chrystusa i tabliczką INRI.
- Krzyż kamienny Męki Pańskiej, ul. Pszenna - Ściernie
Obok krzyża znajdują się figury dwóch świętych: Franciszka i Jana. Rok powstania 1905.
- Krzyż kamienny Męki Pańskiej, ul. Zdrowia 15
Obecnie przy krzyżu odprawiane są nabożeństwa majowe oraz nabożeństwa błagalne w okresie Dni Krzyżowych.
- Krzyż Boża Męka z 1882 r. - Bieruń Stary, ul. Lędzińska Podstawa jest trójelementowa. W górnej, najwyższej jest wyryta data: +1882+.
Wysoki z cokół z półokrągło zwieńczoną wnęką. Wewnątrz znajduje się na wypuście płaskorzeźba modlącej się Matki Boskiej. Na profilowanym gzymsie, ozdobionym ośmiolistną rozetką stoi krzyż na sześciennej stopce, z ramionami zakończonymi w koniczynkę. Krzyż stoi przy samej jezdni, na skrzyżowaniu dróg.
- Figura św. Jana Nepomucena z 1863 r. - Jajosty, ul. Wspólna
Podstawa dwuelementowa na planie kwadratu. Niższa jest płaska i szersza. W węższej i wyższej jest przymocowana tablica z napisem fundacyjnym: Gewidmet von Martin u. Agnes Mrzyk 1863. Na podstawie jest wysoka ośmioboczna kolumna. Góra kolumny jest w kształcie kielicha, na którym stoi duża figura św. Jana Nepomucena z metalową aureolą z pięcioma krążkami. Św. Jan Nepomucen w prawej dłoni trzyma krzyż i palmę. Lewą dłonią dotyka krzyża. Figura stoi przy drodze przed drzewami i krzakami, przy brzegu potoku. Jest ogrodzona wysokim, ozdobnym, metalowym płotkiem.
Bibliografia
J. Górecki, Krzyże i kapliczki w pejzażu górnośląskim, Katowice 1999; M. Lipok - Bierwiaczonek, K. Lenartowicz, Kamienne krzyże przydrożne na Górnym Śląsku na przykładzie terenów miasta Tychy, [w:] Ziemia Śląska T.1, red. L. Szaraniec, Katowice 1988, s. 65-100; Informacje własne.
| |||||