Krzyże przydrożne w Bieruniu Nowym
- Krzyż kamienny Męki Pańskiej, Bijasowice
Jest to najstarszy krzyż w Bieruniu Nowym. Znajduje się na rozwidleniu dróg - jedna z nich odbiega w prawo na Ściernie. Posiada inskrypcję wyrytą na postumencie: Błogosław Jezu drogi nasze pola, warsztaty, zagrody. Postawił ją Stanisław Boryczka w 1819 roku. Jedna z legend mówi, że w 1812 roku armia napoleońska po przegranej bitwie z Moskwą wycofywała się, jeden z jej oddziałów dotarł do bijasowickiego dworu. Niektórzy żołnierze pomarli wskutek śmiertelnej zarazy i zostali pochowani daleko w polu. Wspomniany fundator postawił w tym miejscu krzyż.
- Krzyż drewniany, Bijasowice
Krzyż znajduje się przy drodze wiodącej z Bijasowic do Kopani. Pierwszy krzyż ufundował pan dworu w Bijasowicach Paul Lonczik w 1887 roku, po śmierci dwojga potomstwa – Hugona i Anny. 19 sierpnia 1919 Stanisław Habuda i Karol Łukaszek podczas I powstania śląskiego zostali rozstrzelani obok dworu w Bijasowicach i pochowani pod bijasowickim krzyżem. Po zakończeniu działań powstańczych ich ciała wraz z innymi poległymi przeniesiono na cmentarz w Bieruniu Starym. W 1919 roku krzyż stał, ale „był stary i pochylony”. Wówczas dwie rodziny Anna i Paweł Gancorz oraz Anna i Piotr Kolny ufundowali i postawili nowy krzyż. Kolejny krzyż ufundowali w 1958 roku Maria i Stanisław Gancorz. Ten krzyż przetrwał do początku 2019 roku. 12 maja 2019 został poświęcony nowy krzyż, który ufundowali mieszkańcy Bijasowic, również figurę Chrystusa, tabliczkę z napisem INRI oraz tablicę upamiętniającą śmierć powstańców śląskich z I powstania i wszystkich fundatorów od 1887 do 2019 roku.
- Krzyż murowany Męki Pańskiej, Bijasowice
Znajduje się niedaleko kaplicy MB Różańcowej. Jest to najmniejszy z bijasowickich krzyży. Z nim związana jest opowieść o żołnierzach szwedzkich, którzy zginęli i zostali na miejscu krzyża pochowani. Krzyż kilkakrotnie zmieniał swój wygląd. W 1956 roku postawiono krzyż dębowy, a na nim zawieszono blaszaną postać Chrystusa. Po 25 latach zastąpiono go cementowym. Czczony jest nabożeństwami majowymi.
- Figura Matki Bożej, ul. Wawelska
Powstała na dawnej posesji Agnieszki i Franciszka Bergerów. W środku znajdowały się różne obrazki, ostatni za ich życia przedstawiał Jezusa w cierniowej koronie. W czasie drugiej wojny światowej przedstawiał podobiznę MB Częstochowskiej, ale po 1945 roku już jej nie było. Wskutek szkód górniczych oraz zmian właścicieli domu kapliczkę skasowano. Dziś na jej miejscu stoi figura Matki Boskiej. Została ufundowana przez małżonków Marię i Piotra Zakrzewskich.
- Krzyż kamienny Męki Pańskiej, ul. Warszawska
Znajduje się w połowie dróg między Wisłą a skrzyżowaniem dróg w Nowym Bieruniu, naprzeciwko młyna. Wg przekazów kiedyś znajdował się tutaj drewniany krzyż. W 1905 roku zastąpiono go kamiennym; zbudowany przez urząd gminy. Poniżej krzyża, w czarnej wnęce znajduje się figura Matki Bożej Bolejącej. Na płycie wyryto prośbę: Ukrzyżowany Zbawicielu zmiłuj się nad nami.
- Krzyż drewniany Męki Pańskiej, ul. Patriotów
Znajduje się na posesji Zofii i Stanisława Rozmusów; była to dawna droga prowadząca do kościoła parafialnego. Nie wiadomo w jakich okolicznościach powstał. Krzyż przedstawia ukrzyżowanego Chrystusa, którego wykonano z blachy. Poniżej znajduje się latarnia.
Bibliografia
Z. Zając, Opowieści o kapliczkach, [w:] Na naszej ziemi. Z życia nowobieruńskiej wspólnoty parafialnej, red. Z. Zając, Bieruń 1997, s. 52-80; B. Niemiec, O nowobieruńskich kapliczkach, [w:] Korzenie i dzień dzisiejszy naszego miasta, red. E. Małecka, Bieruń 2000, s. 15-18; Źródło: strona internetowa parafii; J. Górecki, Krzyże i kapliczki w pejzażu górnośląskim, Katowice 1999.
| |||||