Krzyże pokutne

Z e-ncyklopedia

Historia krzyży pokutnych

Krzyże pokutne miały różne formy, od prostych i surowych po bogato zdobione kamienne, wykute z jednego kawałka kamienia, najczęściej piaskowca. Wykonywane były głównie w średniowieczu przez zabójców w miejscu, w którym dokonało się morderstwo. W Polsce zwyczaj ten pojawił się w XIII wieku i z coraz mniejszym natężeniem trwał aż do XIX w. Krzyże pokutne występowały od północy Włoch do Skandynawii. W całej Europie istnieje ok. 7000 takich krzyży. W Polsce znajduje się ich około 400. Występują one na terenach kolonizowanych przez osadników niemieckich w województwach: dolnośląskim, opolskim, lubuskim i zachodniopomorskim. Morderca oprócz wykonania krzyża musiał pokryć koszty pogrzebu, rozprawy sądowej oraz łożyć na utrzymanie rodziny zamordowanego. Musiał również ufundować świece kościelne i odbyć pieszą pielgrzymkę do świętego miejsca. Wykonanie krzyża było ostatnim elementem pokuty. Na przestrzeni wieków i wraz z rozwojem sztuki kamieniarskiej zmieniały się także i krzyże. Pierwsze miały nieregularne kształty, a późniejsze były bogato zdobione rytami. Na krzyżach rzeźbiono święte osoby, symbole i narzędzia zabójstwa.

Krzyże pokutne na terenie archidiecezji katowickiej

  1. Krzyż pokutny w Bujakowie
  2. Krzyż pokutny w Jedłowniku
  3. Krzyż pokutny w Krzyżowicach
  4. Krzyż pokutny w Lyskach
  5. Krzyż pokutny w Łagiewnikach
  6. Krzyż pokutny w Łaziskach Rybnickich
  7. Krzyż pokutny w Olzie
  8. Krzyż pokutny w Radoszowach
  9. Krzyż pokutny w Rogoźnej
  10. Krzyże pokutne w Rogowie
  11. Krzyż pokutny w Rydułtowach
  12. Krzyże pokutne w Studzionce
  13. Krzyż pokutny w Syryni
  14. Krzyż pokutny w Szczejkowicach
  15. Krzyże pokutne w Wodzisławiu Śląskim
  16. Krzyż pokutny w Żorach

Bibliografia

Historia krzyżów pokutnych przejęta z: [1], Józef Świerczek, Krzyże pokutne na terenie diecezji katowickiej, SSHT 23/24 (1990-91), s. 277-284; Przydrożne pomniki przeszłości. Materiały informacyjne Ogólnopolskiego Klubu badaczy i Miłośników Krzyży Pokutnych i Rzeźb Przydrożnych, z. 3, red. Andrzej Scheer, Świdnica 1986; z. 4, Świdnica 1987; z. 5, Świdnica 1987 ; A. Scheer, Krzyże pokutne ziemi świdnickiej, Świdnica 1984; K. Szczęsny, Średniowieczne krzyże pokutne i komemoratywne na Górnym Śląsku, Warszawa 2000.