Krzyż przydrożny w Chełmie Śląskim - Gamrot: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
(Brak różnic)

Wersja z 18:48, 25 sie 2010

Krzyże przydrożne w przysiółku Gamrot

Parafia Trójcy Przenajświętszej w Chełmie Śląskim

Kamienny krzyż przydrożny wykonany z piaskowca postawiony został w przysiółku Gamrot, pod groblą osuszonego historycznego zbiornika. Podczas uwłaszczenia chłopów w XIX wieku powstała wąska parcela pomiędzy rowem odwadniającym a drogą do Małego Chełmu. Krzyż znajduje się na poszerzonej północnej krawędzi tej parceli, u zbiegu dróg z Chełmu i Małego Chełmu. Po drodze można dostrzec pozostałości dawnej grobli zbiornika Gamrot, a w przysiółku Gamrot archeolodzy odnaleźli ślady pobytu ludzi sprzed 10 tys. lat.

Krzyż o wysokości ok. 5 m został wzniesiony w 1877 roku z bloków piaskowca. Jest on zwrócony frontem w kierunku wschodnim. Najszersza część fundamentow, nieco zwężona ku górze, zakończona jest gzymsem. Nieco węższa, środkowa część posiada zaokrągloną wnękę, w której znajduje się wypukła rzeźba Matki Boskiej: wyżej - bogaty podwójny gzyms z gwiaździstymi rozetami w półkolach gzymsu. Górna część, to właściwy krzyż z kamienną rzeźbą Pana Jezusa i tabliczką INRI. Krzyż ogrodzony jest wykonanym ręcznie płotkiem metalowym. Ubytki ostatnich lat wynikają z niewłaściwej konserwacji. Następcy fundatorów krzyża, Ludwik i Anna Piwowarczykowie, w latach trzydziestych, zlecili malowanie krzyża farbami olejnymi. Początkowo wyglądał efektownie. Jednak z biegiem czasu uległ pod wpływem deszczów i mrozu uległ odwarstwieniu.

Wraz z krzyżem „na Gamrocie” równocześnie w Małym Chełmie sprowadzony został drugi, prawie identyczny krzyż, który postawiono w tym samym roku. Napis na nim dokumentuje fundatorów i rok budowy. Fundatorami krzyża byli Antoni Radwański ze swą matką Józefą, z domu Borowy. Krzyż jest świadectwem pobożności fundatorów i wyrazem podziękowania Bogu za szczęśliwe i pełne łask Bożych pielgrzymkę odbytą do Rzymu (!), przez Antoniego Radwańskiego, który przywiózł w formie dyplomu błogosławieństwo papieskie. Pierwotna tabliczka fundacyjna była napisana w języku niemieckim literami gotyckimi i imionami. W okresie międzywojennym tabliczka została wymieniona na marmurową z liternictwem łacińskim i polskim. Podczas wojny zmieniono tabliczkę na nową z napisami w języku niemieckim. Po wojnie mieszkaniec przysiółka Gamrot - Józef Zamarlik, wykonał ponownie napisy polskie. W okresie przedwojennym, przez cały miesiąc maj, mieszkańcy przysiółka śpiewali pod krzyżem pieśni maryjne. Po zakończeniu okupacji w 1945 roku ks. dziekan Wiktor Wojtek zainicjował w dni krzyżowe - odwiedzanie poszczególnych krzyży przydrożnych, między innymi również krzyża w przysiółku Gamrot.

Bibliografia

Monografia i gminy i parafii Chełm Ślaski, Chełm Śląski 2004, s.