Konkordat zawarty między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, 10 luty 1925: Różnice pomiędzy wersjami
(dr) |
(dr) |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Lauri lorenzo.jpg|Wawrzyniec Lauri|thumb|right]] | [[Plik:Lauri lorenzo.jpg|Wawrzyniec Lauri|thumb|right]] | ||
W powojennej, powoli odradzającej się Polsce pojawił się problem braku umowy regulującej stosunki na linii państwo - Kościół. Już od 1918 roku istniała silna świadomość potrzeby stabilizacji tej sytuacji. Zależało na tym tak rządowi Polski, jak i Watykanowi. Najważniejszymi kwestiami jakimi należało się zająć były reorganizacja diecezji (państwo odrodziło się z ziemi długo należącej do 3 różnych krajów) i uposażenie duchowieństwa. W 1921 roku nuncjusz arcybiskup [[Lauri Wawrzyniec|Lorenzo Lauri]] rozpoczął pracę nad formułowaniem konkordatu. Pertraktacje ruszyły z chwilą ustanowienia rządu Władysława Grabskiego (19 grudnia 1923). Przemianowano poselstwo Watykanu na Ambasadę, a nuncjatura została podniesiona do rangi I klasy. W negocjacjach rząd Polski był reprezentowany przez Stanisława Grabskiego, a Watykan przez kard. Pietro Gasparri. Pomimo ostrych sprzeciwów lewicy konkordat został ratyfikowany i 2 sierpnia 1925 wszedł w życie. | W powojennej, powoli odradzającej się Polsce pojawił się problem braku umowy regulującej stosunki na linii państwo - Kościół. Już od 1918 roku istniała silna świadomość potrzeby stabilizacji tej sytuacji. Zależało na tym tak rządowi Polski, jak i Watykanowi. Najważniejszymi kwestiami jakimi należało się zająć były reorganizacja diecezji (państwo odrodziło się z ziemi długo należącej do 3 różnych krajów) i uposażenie duchowieństwa. W 1921 roku nuncjusz arcybiskup [[Lauri Wawrzyniec|Lorenzo Lauri]] rozpoczął pracę nad formułowaniem konkordatu. Pertraktacje ruszyły z chwilą ustanowienia rządu Władysława Grabskiego (19 grudnia 1923). Przemianowano poselstwo Watykanu na Ambasadę, a nuncjatura została podniesiona do rangi I klasy. W negocjacjach rząd Polski był reprezentowany przez Stanisława Grabskiego, a Watykan przez kard. Pietro Gasparri. Pomimo ostrych sprzeciwów lewicy [[Konkordat Polski z 10 II 1925|konkordat]] został ratyfikowany i 2 sierpnia 1925 wszedł w życie. | ||
Do najważniejszych punktów konkordatu należały: | Do najważniejszych punktów konkordatu należały: |
Aktualna wersja na dzień 08:29, 21 lut 2020
W powojennej, powoli odradzającej się Polsce pojawił się problem braku umowy regulującej stosunki na linii państwo - Kościół. Już od 1918 roku istniała silna świadomość potrzeby stabilizacji tej sytuacji. Zależało na tym tak rządowi Polski, jak i Watykanowi. Najważniejszymi kwestiami jakimi należało się zająć były reorganizacja diecezji (państwo odrodziło się z ziemi długo należącej do 3 różnych krajów) i uposażenie duchowieństwa. W 1921 roku nuncjusz arcybiskup Lorenzo Lauri rozpoczął pracę nad formułowaniem konkordatu. Pertraktacje ruszyły z chwilą ustanowienia rządu Władysława Grabskiego (19 grudnia 1923). Przemianowano poselstwo Watykanu na Ambasadę, a nuncjatura została podniesiona do rangi I klasy. W negocjacjach rząd Polski był reprezentowany przez Stanisława Grabskiego, a Watykan przez kard. Pietro Gasparri. Pomimo ostrych sprzeciwów lewicy konkordat został ratyfikowany i 2 sierpnia 1925 wszedł w życie.
Do najważniejszych punktów konkordatu należały:
- Kościół otrzymał swobodę w wykonywaniu jurysdykcji zarządzaniu majątkiem i administracją;
- w Polsce miał rezydować Nuncjusz Watykanu, a w Watykanie polski Ambasador;
- rząd miał pomagać w wykonywaniu dekretów kościelnych;
- duchowni zwolnieni z obowiązku wojskowego - zaciąg mógł mieć jedynie charakter służby jako kapelan, lub sanitariusz;
- nienaruszalność obiektów sakralnych;
- żadna część Polski nie może zależeć od zagranicznego biskupa;
- ustanowiono pięć prowincji kościelnych;
- biskupi mieli być mianowani przez papieża, ale za aprobatą prezydenta;
- biskup ordynariusz składa przysięgę wierności państwu;
- obowiązkowa nauka religii z wyjątkiem szkół wyższych;
- duchowni byli opodatkowani, ale nie budynki i organizacje kościelne;
- duchowny skazany wyrokiem sądu był odseparowany od innych skazanych;
- usankcjonowane prawa dotyczące beneficjów - przekazywanie i otrzymywanie;
- uregulowano kwestię uposażeń biskupstw, probostw, klasztorów i seminariów.
Niezadowolenie z podpisanego konkordatu okazywały przede wszystkim lewica i niektóre mniejszości narodowe. Sam konkordat był dobrą umową i zapewnił dobre stosunki na linii państwo - Kościół aż do 1939 roku. Konkordat ten został zerwany (uznany za wygasły) przez komunistów w 1945 roku.
Bibliografia
S. Gąsior, Regulacja stosunków pomiędzy kościołem i państwem w konkordatach polskich z 1925 i 1993 r. Studium porównawcze, Kraków 2000.