Konferencje św. Wincentego à Paulo
Konferencja św. Wincentego à Paulo to stowarzyszenie kościelne, mające na celu niesienie pomocy materialnej i duchowej ludziom ubogim, cierpiącym bez względu na ich pochodzenie, środowisko, przekonania i religię w oparciu o naukę katolicką i w duchu św. Wincentego à Paulo oraz bł. Fryderyka Ozanama.
W 1833 roku wykładowca Sorbony Fryderyk Ozanam zawiązał w Paryżu Konferencję złożoną z grupy studentów. Na obecnych ziemiach polskich pierwsza Konferencja powstała 14 listopada 1848 we Wrocławiu. Jej założycielem był ks. Joseph Wick, ale głównym animatorem tego stowarzyszenia w diecezji był rektor alumnatu wrocławskiego ks. Joseph Sauer. Na mocy brewe papieża Piusa IX z 26 lutego 1857 wrocławski Związek Konferencji św. Wincentego à Paulo stał się samodzielny uzyskując tym samym uniezależnienie od centrali w Paryżu.
Sytuacja na Górnym Śląsku po 1922 roku, zwłaszcza gospodarcza (inflacja, wojna celna) i społeczna (bezrobocie i migracja) wymagała od ks. Augusta Hlonda szczególnego popierania działalności dobroczynnej. Wspierał on zatem i zachęcał do zakładania Stowarzyszeń Św. Wincentego à Paulo w parafiach. Dla ujednolicenia zasad i celów działania opublikowano w 1925 roku Statut dla wszystkich Konferencji Administracji Apostolskiej dla Górnego Śląska. Wskazanie celów Towarzystwa oraz określenie hierarchii jego członków w zakresie pastoralnym i działalności charytatywnej nie rozwiązało kryzysu wewnątrz tej organizacji. Po pierwsze jego powodem byli członkowie będący w większości Niemcami, którzy nie czuli się pewnie w nowej rzeczywistości administracyjno – kościelnej. Po drugie nastąpiło zerwanie więzów z wrocławską centralą Konferencji. Zapewne w ramach uniezależniania od Kościoła wrocławskiego nowy rządca diecezji, bp A. Lisiecki doszedł do przekonania, że wszystkie parafialne oddziały powinny zostać agregowane do Paryża. Poza tym powołał ciało pośrednie w postaci Rady Wyższej Stowarzyszeń Pań Miłosierdzia, która ukonstytuowała się 11 czerwca 1930. Zanim to nastąpiło komórki parafialne miały przyjąć 1 maja 1930 nowy Statut Stowarzyszenia.
W 1933 roku na terenie diecezji katowickiej były męskie Stowarzyszenia św. Wincentego á Paulo, Stowarzyszenia Pań Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo i niemieckie St. Vinzenzverein. Parafialne Konferencje kobiece działające na mocy prawa kanonicznego podlegając władzy kościelnej zostały włączone przez bpa S. Adamskiego w struktury Misji Wewnętrznej. W myśl statutów Towarzystwa św. Wincentego à Paulo Zarząd Parafialnej Konferencji składał się z dyrektora (zazwyczaj proboszcza), prezesa, sekretarza i skarbnika. Zadania statutowe organizacji typu Stowarzyszenie Pań Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo w sposób naturalny sytuuje je w historiografii, a zatem w powszechnej świadomości, jako ciała nastawione na działalność dobroczynną. Nie oddaje to jednak pełni rzeczywistości. Członkinie tego Stowarzyszenia miały dbać również o własne zbawienie polegające na uświęcaniu życia przez wspólnotowe uczestnictwo w sakramentach, adoracje, pielgrzymki i inne formy aktywności religijnej. Jego [Towarzystwa św. Wincentego à Paulo] celem jest moralna i materialna opieka nad ubogimi… – głosił art. 2 Statutu. Działania te były ze sobą ściśle powiązane. O ile kuchnię dla bezrobotnych i ubogich w czasach kryzysu można zaliczyć do przedsięwzięć dotyczących ciała, o tyle troska o niesakramentalne związki, dzieci pierwszokomunijne z rodzin ubogich lub godny pochówek są dowodem na to, że działalność dobroczynna wychodząc od aspektu materialnego obejmowała sferę duchową potrzebującego także w jego relacjach do Kościoła.
Fundusze na swą działalność parafialne oddziały zbierały co najmniej na dwa sposoby. Mogły to być tzw. Dni Ubogich organizowane zazwyczaj w niedzielę przed Bożym Narodzeniem w parafii św. Mikołaja w Lublińcu lub za zezwoleniem proboszcza kolekta w tym dniu była zbierana na cele miłosierdzia. Inną formą były dobrowolne datki składane przez osoby prywatne lub stowarzyszenia i bractwa parafialne.
Bibliografia
GN 1925, nr 29; RAA 1925, s. 136-137; WD 1930, s. 73-75; “Tygodnik Parafii Lublinieckiej” [TPL] 1936, nr 45; TPL 1938, nr 44; TPL 1938, nr 51; M. Kogut, Duszpasterstwo parafialne w archiprezbiteracie Kąty Wrocławskie w latach 1738–1945, Wrocław 2006, s. 424; J. Myszor, Akcja charytatywna w diecezji katowickiej 1925-1939. Cele i zasady działania, SSHT 2002, t. 35, z. 2, s. 411-412; tenże, Duszpasterstwo parafialne na Górnym Śląsku w latach 1821-1914, Katowice 1991, s. 236; tenże, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999, s. 215-217.