Tekst źródłowy strony Komisja Duchownych i Świeckich Działaczy Katolickich przy Froncie Jedności Narodu

Komisja Duchownych i Świeckich Działaczy Katolickich przy Froncie Jedności Narodu to organizacja skupiająca się wokół środowiska Bolesława Piaseckiego i Stowarzyszenia „PAX”, powstała z połączenia [[Komisja Intelektualistów i Działaczy Katolickich|Komisji Intelektualistów i Działaczy Katolickich]], Komisji Księży przy ZBoWiD oraz członków [[PAX|„PAX-u”]]. Próby zjednoczenia „intelektualistów” i „zbowidowców” podejmowane były już na zebraniach od 18 czerwca 1953 roku. Powodowane były one utworzeniem wspólnego frontu organizacji, w skład której wchodziliby działacze katoliccy współpracujący z władzą, a przeciwstawiający się Episkopatowi. Próby te były realne dopiero po 25 września 1953 roku, a więc aresztowaniu kardynała Wyszyńskiego. Środowisko „paksowskie” z Piaseckim na czele dążyło  do zawłaszczania sobie struktur księży postępowych, chcąc eliminować przy tym wpływy Komisji Księży przy ZBoWiD. KDiŚDzK stawiała sobie trzy cele:  Komisja ma stać się  na "ideologicznie prawidłowym gruncie” winna wykazywać szacunek  dla  Episkopatu, nie chcąc angażować w działalność polityczną kapłanów, a jedynie katolików świeckich. Powstająca Komisja miała za zadanie powoływanie wojewódzkich odpowiedników, tak, aby ruch „społecznie postępowy” był wzmacniany. Współpraca z Komisją Księży była dla tych ostatnich weryfikacją tezy, że „społeczna samodzielność jest miarą autentyzmu postępowego nurtu w katolicyzmie polskim”.

Po aresztowaniu prymasa Wyszyńskiego, sekretarz partii Franciszek Mazur, wydał zgodę na połączenie KIiDzK przy PKOP z KK przy ZBoWiD, a 5 października 1953 odbyło się spotkanie Komisji Koordynującej, która zajęła się sprawą powstania nowej Komisji. Na jej spotkanie przybyło po trzech przedstawicieli każdej ze stron (KK przy ZBoWiD, KIiDzK, PAX) oraz ks.  Jan Czuj. Konferencja zjednoczeniowa odbyła się w warszawskim Liceum św. Augustyna. W skład nowej formacji Komisji Duchownych weszły KK przy ZBoWiD, KIiDzK przy PKOP oraz członkowie PAX-u. W Prezydium Komisji Krajowej zasiadło dwadzieścia jeden osób. Składało się ono z dwóch pionów: prezesem duchownych był ks. Jan Czuj, sekretarzem ks. Stanisław Owczarek. W pionie świeckim prezesem został Bolesław Piasecki, sekretarzem -  Ryszard Reiff.

Zadaniem KDiŚDzK było wypełniania postanowień kwietniowego Porozumienia. Komisja dążyła również do „urealnienia” Deklaracji Episkopatu z 28 września 1953 roku. Dokument ten był podstawą unormowania stosunków Państwo – Kościół w nowej sytuacji. Władza dawała do zrozumienia, że tylko takie postulaty, które będą prezentowały linię patriotyczną i religijną, mogą zakładać cele Frontu Narodowego. Ruch społecznie postępowych katolików uważał, że przenosząc rozmowy na grunt Porozumienia, sam będzie wzrastał w sile. Pełnoprawnymi członkami Kościoła byli wg zadań Komisji ci katolicy, którzy walcząc o pokój i wyzwolenia narodowe i społeczne wcielają postulaty przebudowy świadomości ideowo-politycznej do działań duszpasterskich przy parafii. 

Powołanie KD 15 w 1953 roku i włączenie w jej szeregi członków Komisji Intelektualistów nie wpłynęło dobrze na „księży-patriotów” przy ZBoWiD-zie. Dlatego też z początkiem  1955 roku  podjęto działania mające na celu włączeniu tych organizacji w struktury Komisji Duchownych. 8 marca 1955  Sekcja Organizacyjna Frontu Narodowego zdecydowała o likwidacji KK przy ZBoWiD przez połączenie  jej z KDiŚDzK przy OKFN, co ostatecznie dokonało się na konferencji połączeniowej w Warszawie, 12 lipca. Rywalizacja obu instytucji na polu „społecznie postępowym” groziła rozpadowi zarówno organizacyjnemu, jak i ideologicznemu. Tego dnia wszyscy członkowie rozwiązanej KK przy ZBoWiD zostali wcieleni w szeregi KDiŚDzK przy OKFN. Był to formalny akt zjednoczenia, równocześnie koniec organizacji „księży-patriotów” . Oficjalna konferencja w tej sprawie odbyła się 15 lipca  1955  w Stalinogrodzie (Katowicach). Przewodniczył jej członek zarówno jednej, jak i drugiej organizacji, [[Kowolik Piotr|ks. Piotr Kowolik]]. 

Czas współistnienia obu instytucji wzmagał animozje pomiędzy nimi. Ludzie związani z „PAX-em” lekceważyli „księży-patriotów”, a przez te zachowania prowadzili powoli do coraz większego spadku aktywności członków Komisji wojewódzkich. Ruch ten nie umiał poradzić sobie z coraz to większym zacofaniem związanym z chorą ambicją i osobistą zawiścią do współczłonków. Było do przewidzenia, że działalność Komisji zbliża się ku upadkowi, a zamknięcie wydawać by się mogło nieuniknione. Przełom roku 1956/1957 był momentem, w którym uznano działalność KDiŚDzK za niekonieczną.

==Bibliografia==
M. Michałek, Komisja Duchownych i Świeckich Działaczy Katolickich przy Froncie Jedności Narodu w Stalinogrodzie w latach 1953-1956, Wydział Teologiczny UŚ, Katowice 2012.

[[Kategoria:Polityka]]