Kościół pw. Opatrzności Bożej w Jaworzu: Różnice pomiędzy wersjami
(N) |
(dr) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Jaworze, u stóp Beskidu Śląskiego, jest miejscowością uzdrowiskową. Pojawiło się w spisie [[Świętopietrze|świętopietrza]] w 1447 roku. | Jaworze, u stóp Beskidu Śląskiego, jest miejscowością uzdrowiskową. Pojawiło się w spisie [[Świętopietrze|świętopietrza]] w 1447 roku. Kościół znajduje się w Parku Zdrojowym w Jaworzu. | ||
Pierwszy drewniany kościół zbudowano w Jaworzu prawdopodobnie już w XV wieku. W XVII wieku, podczas sporów religijnych, był w rękach protestantów. Katolicy odzyskali go w 1654 roku. W protokołach wizytacyjnych z 1679 roku i 1788 roku odnotowano, że w Jaworzu jest kościół filialny, drewniany, który należy do jasienickiego, zbudowany pw. Wszystkich Świętych. Obecny kościół w Jaworzu zbudowano w 1803 roku. Fundatorem był katolik, od 1793 roku właściciel Jaworza, Arnold baron Saint-Genois d'Anneaucourt. Stary, drewniany, chylący się ku upadkowi zastąpił murowanym pw. Opatrzności Bożej. 1 lipca 1804 kościół poświęcił ks. Wojciech Hanke, dziekan i proboszcz z Bielska. Samodzielne probostwo utworzono w 1848 roku. W latach 80. XIX wieku do kościoła dobudowano zakrystię i poszerzono [[prezbiterium]]. Efektem kolejnej modernizacji w latach 30. XX wieku jest m.in. charakterystyczna kopuła nad przecięciem nawy z transeptem. | Pierwszy drewniany kościół zbudowano w Jaworzu prawdopodobnie już w XV wieku. W XVII wieku, podczas sporów religijnych, był w rękach protestantów. Katolicy odzyskali go w 1654 roku. W protokołach wizytacyjnych z 1679 roku i 1788 roku odnotowano, że w Jaworzu jest kościół filialny, drewniany, który należy do jasienickiego, zbudowany pw. Wszystkich Świętych. Obecny kościół w Jaworzu zbudowano w 1803 roku. Fundatorem był katolik, od 1793 roku właściciel Jaworza, Arnold baron Saint-Genois d'Anneaucourt. Stary, drewniany, chylący się ku upadkowi zastąpił murowanym pw. Opatrzności Bożej. 1 lipca 1804 kościół poświęcił ks. Wojciech Hanke, dziekan i proboszcz z Bielska. Samodzielne probostwo utworzono w 1848 roku. W latach 80. XIX wieku do kościoła dobudowano zakrystię i poszerzono [[prezbiterium]]. Efektem kolejnej modernizacji w latach 30. XX wieku jest m.in. charakterystyczna kopuła nad przecięciem nawy z transeptem. | ||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
Z ciekawostek warto wspomnieć, że w kopule wieży kościoła znajduje się lęgowisko chronionego gatunku - sowy płomykówki i jest to jedno z dwóch znanych lęgowisk tego gatunku na Podbeskidziu. | Z ciekawostek warto wspomnieć, że w kopule wieży kościoła znajduje się lęgowisko chronionego gatunku - sowy płomykówki i jest to jedno z dwóch znanych lęgowisk tego gatunku na Podbeskidziu. | ||
Parafia Opatrzności Bożej do 1992 roku należała do [[Archidiecezja Katowicka|diecezji katowickiej]]. | Parafia Opatrzności Bożej w Jaworzu do 1992 roku należała do [[Archidiecezja Katowicka|diecezji katowickiej]]. | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
J. Roik, J. Czader (red.), Dzieje Jaworza na przestrzeni wieków, s. 121-124 | J. Roik, J. Czader (red.), Dzieje Jaworza na przestrzeni wieków, s. 121-124; Historia rzymskokatolickiej parafii w Jaworzu | ||
[[Kategoria:Parafie - J|Jaworze]] | [[Kategoria:Parafie - J|Jaworze]] | ||
[[Kategoria:Kościoły i parafie diecezji bielsko-żywieckiej|Jaworze]] | [[Kategoria:Kościoły i parafie diecezji bielsko-żywieckiej|Jaworze]] | ||
Aktualna wersja na dzień 22:18, 21 kwi 2024
Jaworze, u stóp Beskidu Śląskiego, jest miejscowością uzdrowiskową. Pojawiło się w spisie świętopietrza w 1447 roku. Kościół znajduje się w Parku Zdrojowym w Jaworzu.
Pierwszy drewniany kościół zbudowano w Jaworzu prawdopodobnie już w XV wieku. W XVII wieku, podczas sporów religijnych, był w rękach protestantów. Katolicy odzyskali go w 1654 roku. W protokołach wizytacyjnych z 1679 roku i 1788 roku odnotowano, że w Jaworzu jest kościół filialny, drewniany, który należy do jasienickiego, zbudowany pw. Wszystkich Świętych. Obecny kościół w Jaworzu zbudowano w 1803 roku. Fundatorem był katolik, od 1793 roku właściciel Jaworza, Arnold baron Saint-Genois d'Anneaucourt. Stary, drewniany, chylący się ku upadkowi zastąpił murowanym pw. Opatrzności Bożej. 1 lipca 1804 kościół poświęcił ks. Wojciech Hanke, dziekan i proboszcz z Bielska. Samodzielne probostwo utworzono w 1848 roku. W latach 80. XIX wieku do kościoła dobudowano zakrystię i poszerzono prezbiterium. Efektem kolejnej modernizacji w latach 30. XX wieku jest m.in. charakterystyczna kopuła nad przecięciem nawy z transeptem.
Wystrój kościoła jest barokowy i klasycystyczny. W ołtarzu znajduje się obraz z początku XIX wieku Matki Bożej Berdyczowskiej, patronki konfederatów barskich. Witraże ufundował jeden z właścicieli uzdrowiska w Jaworzu Henryk hrabia Larisch-Mönnich. W przedsionku znajduje się tablica erekcyjna z herbami Genois d'Anneaucourt. Na uwagę zasługują także inne zabytki w kościele, jak barokowe tabernakulum czy organy z XVII wieku.
Przy kościele jest cmentarz. W tzw. "kwaterze hrabiowskiej", znajduje się klasycystyczny obelisk i kilkanaście płyt nagrobnych Laschowskich i Saint Genois d'Anneaucourt z XIX wieku oraz Rudzkich z Kiczyc, Bludowskich z Błędowic, Centerów z Cententalu. Również na cmentarzu znajdują się dwa zabytkowe krzyże i siedem zabytkowych grobów, w tym osób zasłużonych dla Jaworza.
Z ciekawostek warto wspomnieć, że w kopule wieży kościoła znajduje się lęgowisko chronionego gatunku - sowy płomykówki i jest to jedno z dwóch znanych lęgowisk tego gatunku na Podbeskidziu.
Parafia Opatrzności Bożej w Jaworzu do 1992 roku należała do diecezji katowickiej.
Bibliografia
J. Roik, J. Czader (red.), Dzieje Jaworza na przestrzeni wieków, s. 121-124; Historia rzymskokatolickiej parafii w Jaworzu