Kościół pw. św. Michała Archanioła w Katowicach
Obecny drewniany kościół znajdujący się w katowickim Parku Kościuszki pochodzi ze wsi Syrynia. Co do daty powstania obecnie istniejącego w Katowicach kościoła Michała Archanioła funkcjonują dwie teorie. Niemiecki historyk sztuki Hans Lutsch na podstawie belki z progu kościoła od strony południowej, na której to miała być wyryta data 1510 roku wnioskował, iż właśnie w tym roku obecny kościół został ukończony. Ponadto za tą tezą mają również przemawiać formy artystyczne. Niestety kwestia weryfikacji tego poglądu jest skomplikowana. Po pierwsze już w 1998 roku Jacek Siebel w swojej książce „Kościół świętego Michała Archanioła w Katowicach” uważa, że wzmiankowana przez Lutscha belka nie dotrwała do jego czasów. Ponadto dokumenty z wzmiankowanego okresu milczą na temat budowy jakiegokolwiek kościoła we wsi Syrynia. Część z próbujących wyjaśnić to zagadnienie historyków skłania się do teorii remontu kościoła w 1510 roku, co miało skutkować wyryciem rzeczonej daty. Drugą datą, w której upatruje się początek powstania drewnianego kościoła z Parku Kościuszki jest rok 1305. Wtedy to, na mocy pozwolenia wydanego przez biskupa wrocławskiego Henryka powstaje w Syrynii drewniany kościół. Kolejną zachowaną datą dotyczącą pierwszego, tudzież później przebudowywanego kościoła w Syrynii jest rok 1306, kiedy to w imieniu biskupa wrocławskiego kościół konsekrował biskup-sufragan Mikołaj. Warto w tym miejscu nadmienić, że kościół był konsekrowany jeszcze dwukrotnie. Mianowicie - 11 czerwca 1939 roku przez bpa Stanisława Adamskiego i 18 maja 1958 przez ks. Ignacego Jeża - późniejszego biskupa diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej.
Ważnymi datami w historii kościoła są lata: 1652, 1679 i 1688, w czasie których odbywały się wizytacje. W 1652 roku w wyposażeniu kościoła znajdowały się: 3 ołtarze, księga kościelna, 2 ornaty, 2 cynowe ampułki do wody i wina, 3 zasłony ołtarzowe, 3 chorągwie kościelne, 8 drewnianych świeczników i chrzcielnica z 1530 roku.
W pierwotnej swojej formie kościół pozbawiony był wieży, a co za tym idzie i dzwonu z prawdziwego zdarzenia. Posiadał jedynie „nad głównym wejściem u szczytu dachu - zadaszenie na mały dzwon”. Dzwonnica została dobudowana w I połowie XVII wieku. Wskazuje na to fakt, że w 1646 roku umieszczono w niej dzwon, na którym widniał napis O rex gloriae, veni cum pace. Poza nim do 1936 roku kościół posiadał jeszcze 2 dzwony. Wszystkie zostały wywiezione w lutym 1942 roku do Niemiec. Mimo powrotu do Polski w 1980 roku nie zostały już zainstalowane w kościele Michała Archanioła.
W 1938 roku kościółek z Syrynii został przeniesiony do Parku Kościuszki. Został umiejscowiony na wzniesieniu nazywanym Wzgórzem Beaty. W okresie wojny budynek nie pełnił swojej funkcji. Dopiero 18 maja 1958 po trzeciej konsekracji zaczął na nowo być wykorzystywany w celach kultu. W 1955 roku kościół był bliski drugiej zmiany miejsca pobytu, gdyż ks. infułat Jan Piskorz (ówczesny wikariusz kapitulny diecezji), przychylał się do opinii muzeum w Pszczynie, że kościółek należy przenieść do parku pszczyńskiego. Na szczęście planów tych nie zrealizowano. Prace remontowe i kompletowanie wyposażenia trwało do około 1966 roku. W późniejszym okresie kościółek podupadł i nie pomogła nawet przeprowadzona w latach 1982 i 1987 akcja malowania go środkami impregnującymi.
Od 1989 roku kościół podlegał pracom konserwatorskim. W okresie: 1995-1997 odnotowano pięć prób podpalenia kościoła, ale na szczęście żadna nie zakończyła się jego zniszczeniem.
W 2009 roku kościół otrzymał płot - lapidarium. Znajdują się w nim trzy nagrobki: zmarłego w 1893 roku Carl Pelchel, zmarłego w 1908 roku Szczepana Gaidy, a ostatnia płyta jest płytą zbiorową. Ponadto w lapidarium znajdują się kamień graniczny i kamień drogowy. Aktualnie kościół pw. św. Michała Archanioła w Katowicach wpisany jest w Szlak Architektury Drewnianej.
Bibliografia
A. Burda-Szostek, Ze wsi do miasta. 500 lat kościoła św. Michała Archanioła w Katowicach, GN 2010, nr 40, s. 1 (dodatek katowicki); A. Wróbel, Z przeszłości czterech wsi. Syrynia, Lubomia, Grabówka, Nieboczowy, Katowice 1991, s. 236-238; Architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 196; J. Siebel, Kościół świętego Michała Archanioła w Katowicach, Katowice 1999; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3.; ww//gornyslask.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=65&Itemid=1 ww//katowice.gazeta.pl/katowice/1,35019,6556826,Katowickie_lapidarium_powstalo_przy_sw__Michale.html ww//www.strazpozarna.katowice.pl/viewpage.php?page_id=4