Kościół pw. św. Józefa w Krzeszowie

Znajduje się na terenie pocysterskiego opactwa w Krzeszowie. Został wzniesiony w latach 1690 - 1696 przez opata Bernarda Rosę. Stoi na miejscu gotyckiego kościoła pw. św. Andrzeja.

Pracami budowlanymi kierował Marcin Urban, a jego pomocnikiem był Józef Lepschy. Zrealizowali oni koncepcję kościoła ścienno - filarowego w typie halowym. Przęsła sklepienia zostały oparte na filarach zespolonych z murami magistralnymi, między którymi zawieszono empory, tworząc założenie halowo - emporowe. Bryła kościoła wzniesiona jest na rzucie zbliżonym do prostokąta, którego ramy deformuje absyda prezbiterium i przyziemia niezrealizowanych wież. Dwa rzędy okien wpuszczają do wnętrza dużo światła, a efekt został spotęgowany dzięki zaniechaniu orientacji kościoła. Pod oknami od strony zachodniej i północnej występuje baniowanie.

Najbogatszą dekorację posiada fasada, podzielona pilastrami o kompozytowych głowicach. W niszach postawiono figury dłuta J. Schoettera z rozebranej kruchty gotyckiego kościoła klasztornego. Ustawione względem siebie w rogach trójkąta równobocznego, przedstawiają Świętą Rodzinę jako Trójcę Stworzoną. Pod rzeźbą znajduje się data ukończenia kościoła - 1696.

Pierwotnie kościół posiadał dwie wieże, lecz te zawaliły się 9 i 12 października 1693. Efektem tej katastrofy budowlanej było zwolnienie M. Urbana, a zastąpił go Michał Klein z Nysy. Z koncepcji odbudowy hełmów zrezygnowano w latach dwudziestych XVIII wieku, ozdabiając kościół attyką, którą wybudował Feliks Hammerschmitt. W ten sposób nawiązano do wzoru Il Gesu. Nie jest to jedyne nawiązanie do rzymskich koncepcji, gdyż wnętrze odwołuje się do Kaplicy Sykstyńskiej i dlatego też kościół nazwany jest śląską Sykstyną.

Pierwotnie był to kościół parafialny. Poświęcenie kościoła pw. św. Józefa w Krzeszowie odbyło się 7 maja 1696. Właściwa konsekracja kościoła przez bpa Philippa Gottharda Schaffgotscha, na prośbę opata Benedykta II, odbyła się dopiero w dniach 9 - 11 sierpnia 1749.

W kościele wyeksponowane są malowidła, których autorem był najwybitniejszy malarz śląskiego baroku - Michał Leopold Łukasz Willmann. Willmann stworzył ponad 50 polichromii. Jest to największy zbiór fresków na północ od Alp. Monumentalne dzieło lubiąskiego artysty tchnie śląskim duchem marzycielstwa, kształtowanym na kanwie pism Jakuba Boehme i Angelusa Silesiusa jako ich malarski odpowiednik, wprowadzając głęboki, elitarny mistycyzm. Willmann i jego warsztat stworzyli horror vacui (strach przed próżnością), gdyż freski zajmują każdą wolną przestrzeń. Tematy do poszczególnych obrazów czerpał opat Bernard Rosa z hymnu z Nieszporów na uroczystość św. Józefa Misces gaudia fletibus. Motywem przewodnim fresków jest rola św. Józefa w boskim dziele Odkupienia.

• Krzeszów, galeria fotografii [1]

Bibliografia

Krystian Michalik, Krzeszów Dom Łaski Maryi, Wydanie I, Krzeszów 2018, na zlecenie Fundacji Europejska Perła Baroku - Krzeszów.