Kościół Zbawiciela w Żorach

Parafia ewangelicka w Żorach posiada kilkuwiekową tradycję. Według kronik pierwszy chrzest dziecka w obrządku ewangelickim odbył się tutaj w 1560 roku. 9 lat później luteranie zaadaptowali miejscowy kościół katolicki, który z powrotem został przejęty w okresie kontrreformacji. Pierwszym odnotowanym w źródłach pastorem w Żorach był Marcin Szymbarski; ostatnim zaś przed okresem kontrreformacji - Ignacy Łysoń. Ten ostatni z Żor udał się na Węgry. W 1830 roku ewangelicy stanowili w mieście ok. 5% mieszkańców. W 1852 roku żorscy luteranie odkupili od Bractwa Kurkowego strzelnicę, w której urządzono prowizoryczną kaplicę. Poświęcenie obiektu miało miejsce 22 października 1854. Jednak ze względu na zły stan techniczny budynek nie mógł zbyt długo spełniać swoich funkcji. Stąd właściciel ziemski i kurator parafii, Wojciech Benecke ofiarował 98 tys. marek z przeznaczeniem na budowę kościoła. Projekt w 1915 roku powstał w pracowni wrocławskich architektów - Herberta i Henryka Erasów. Przeszkodą w jego realizacji stały się działania wojenne i związana z tym dewaluacja wcześniej zgromadzonych środków pieniężnych. Inwestycję zrealizowano dopiero w latach międzywojennych. 12 września 1929 położono kamień węgielny. Poświęcenie zaś kościoła, który otrzymał imię Zbawiciela odbyło się 25 marca 1931. Podczas działań II wojny światowej żorska parafia poniosła ogromne straty. Ze względu na ogromne zniszczenia kościół oraz probostwo trafiło w ręce katolików, zaś szkołę ewangelicką przejęły władze państwowe. Nabożeństwa ks. Jan Karpecki odprawiał w prywatnym domu p. Malisius. Budynek kościoła zwrócono wspólnocie ewangelickiej w 1950 roku. Jego ponowne poświęcenie nastąpiło 5 sierpnia 1951. 4 marca 1973 w żorskim kościele ewangelickim miała miejsce ordynacja bp. Andrzeja Wantuły. Obecnie do parafii ewangelickiej w Żorach należy ok. 800 wiernych.

Pastorzy

ks. Marcin Szymbarski (od 1569)
ks. Ignacy Łysoń (od 1629)
ks. Friedrich Jendersie (do 1922)
ks. Paul Schon (1939-1942)
ks. Gerhard Kanzok (1942-1945)
ks. Jan karpecki (1945-1961)
ks. Emil Kowala (1961-1972)
ks. Adam Baworowski (1973-1975)
ks. Tadeusz Makula (1976-2015)
ks. Bartosz Cieślar (od 2015)

Bibliografia

Dzieło Łaski Boga. Diecezja katowicka Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, Katowice 2003, s. 2002-2005; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 348-349.