Kategoria:Cmentarze

Nieistniejący cmentarz przy nieistniejącym kościele św. Krzyża

Początki tego cmentarza mogą sięgać XIII w, kiedy istniała już pierwsza osada pszowska. Istniał jeszcze w XVII w. Zlokalizowany był na niewielkim wzniesieniu przy nieistniejącym drewnianym kościele św. Krzyża, który został rozebrany w 1811 r. Był to najstarszy pszowski cmentarz. Przy kopaniu nowych grobów znajdowano tam wiele kości ze wcześniejszych pochówków. Po okresie reformacji grzebano tam jedynie zwłoki zmarłych protestantów, pochodzących zarówno ze szlachty jak i ludu, oraz ludzi, którzy zdaniem proboszcza prowadzili niegodziwe życie. W kronikach odnotowano, że w 1700 r. na tym cmentarzu pochowano i to bez ceremonii kościelnych Jakuba Dorna z powodu jego złośliwości za życia i upartym trwaniu w tym stanie. Ponieważ w tym czasie w Pszowie istniały dwa cmentarze, niektóre zapisy historyczne odróżniały je od siebie. W 1767 r. zapisano o cmentarzu sepultus ad Majus ad Templum – przy wielkim kościele, lub penes sacellum – przy kaplicy. Cmentarz był jeszcze w 1899 r. otoczony drewnianym płotem, ale w 1719 r. zaznaczono, ze płot z rozkazu dominium rozebrano drzewo zużyto do palenia pod kotłem w gorzelni. Dzisiaj w miejscu tego cmentarza znajduje się dom jednorodzinny i prywatny ośrodek zdrowia. O sakralnym charakterze tego miejsca przypomina zabytkowy kamienny krzyż, ustawiony na skrzyżowaniu ul. Pszowskiej i Obrońców Pokoju w 1865 r.

Bibliografia: J. Pluta, P. Siemko, Do Twej dążym kaplicy, Bytom 1997, s. 132 – 133; B. Kołodziej, Pszów. Wydarzenia – obyczaje – legendy, Pszów 2009, s. 80; L. Musioł, Monografia historyczna Pszowa oraz zarys historyczny gminy i parafii Krzyżkowice w opracowaniu Ludwika Musioła, Pszów 1998, s. 69.