Kapliczki i krzyże przydrożne w Pilchowicach

• kapliczka przy ul. Dolna Wieś

Drewniana kapliczka słupowo-szafkowa. W środku figurka Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej.

• kapliczka przy ul. Leboszowickiej

Kapliczka słupowa z późnobarokową rzeźbą św. Jana Nepomucena z drugiej połowy XVIII wieku. Postawiona na granicy Pilchowic i Leboszowic. Sama figura być może jest starsza od kapliczki. Obiekt prawdopodobnie został ufundowany przez Węgierskich. Po obu stronach kapliczki rosną dwie okazałe lipy.

• kapliczka przy ul. Polnej

Murowana kapliczka słupowa nakryta dwuspadowym dachem. Wewnątrz figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Obiekt prawdopodobnie XVIII-wieczny.

• kapliczka na terenie szpitala

Niewielka kaplica zbudowana z kamienia. W środku figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej.

• kapliczka przy ul. Gliwickiej

Drewniana kapliczka słupowo-szafkowa ufundowana przez p. Jendryczko. W środku gipsowa płaskorzeźba NMP (wcześniej ikona Matki Boskiej Częstochowskiej).

• Boża Męka przy ul. Dolna Wieś

Boża Męka pochodząca z 1860 roku. Podstawa w kształcie prostopadłościanu. Do cokołu przylepiona figura Matki Boskiej Bolesnej oparta na podstawie o kielichowym kształcie. Na szczycie metalowy krzyż.

• Boża Męka obok kościoła

Boża Męka znajdująca się po prawej stronie wejścia do kościoła pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela, pochodząca z 1886 roku. Ufundowana przez niejakiego Jendryczko. Dwuczęściowa podstawa podwójnym profilem przechodzi w cokół. We wnęce figura Matki Boskiej Bolesnej. W zwieńczeniach gzymsu rozetki. Ramiona krzyża profilowane z ostrogami.

• Boża Męka na cmentarzu

Boża Męka z 1905 roku. Podwójna podstawa zwieńczona płaskim daszkiem. Zamiast wnęki płycina z napisem "IHS". Gzyms w formie łamanego daszku. Krzyż posiada prosto zakończone ramiona.

• Boża Męka przy ul. Dolna Wieś

Boża Męka z 1913 roku. Cokół bez wnęki. Ślady tablicy inskrypcyjnej, ale bez napisu. Krzyż o prosto zakończonych ramionach z ostrogami. Stoi na posesji p. Garcorz.

• Boża Męka na terenie szpitala

Boża Męka usytuowana tuż obok wejścia do Szpitala Chorób Płuc. Utrzymana w stylu neogotyckim. Pochodzi z 1879/1880 roku. Nie posiada wnęki figuralnej. Na tablicy inskrypcyjnej napis w języku niemieckim będący biblijną inskrypcją o cierpieniu z księgi Hioba. Powyżej herb zakonu bonifratrów. Ramiona krzyża zakończone prosto z ostrogami. Wokół cztery okazałe cisy.

• krzyż przy ul. Powstańców

Krzyż cmentarny z 1905 roku. Wysoki, drewniany krucyfiks o prostych ramionach. Postać Ukrzyżowanego w formie figuralnej.

• krzyże przy ul. Dworcowej

Dwa kamienne krzyże. Pierwszy z nich pochodzi z 1886 roku. Drugi z 1860 roku ufundowała rodzina Olex. Górna część krzyża w latach 80. XX wieku uległa zniszczeniu, stąd też zastąpiono ją metalowym krucyfiksem. Obecnie krzyżem opiekuje się rodzina Borodajko.

• krzyż na terenie przysiółka Wielopole

Metalowy krzyż o prostych ramionach otoczony kutym płotkiem. Pochodzi z 1928 roku. Wcześniej w tym miejscu stały krzyż drewniany z 1828 roku i metalowy z 1890 roku. Ten pierwszy wykonano z resztek drewna pozostałych po wielkim pożarze, który w 1896 roku strawił 28 stodół.

• krzyż na skrzyżowaniu ulic Trześniówka i Stanickiej

Wysoki, drewniany krzyż o prostych ramionach. Postać Ukrzyżowanego w formie figuralnej. Osadzony w metalowym wsporniku.

• krzyż przy ul. Kwiatowej

Kamienny krzyż z 1893 roku. Podstawa zwieńczona płaskim daszkiem podwójnym profilem przechodzi w cokół. Związana jest z nim legenda o cudownym ocaleniu podczas przejażdżki w czasie której poniosły konie. Obecnie krzyżem opiekują się Teresa i Zygfryd Władarz.

• krzyż na skrzyżowaniu ulic Gliwickiej, Bierawka i Powstańców

Drewniany krzyż o prostych ramionach pochodzący z XIX wieku.

• figura na rynku

Figura św. Jana Nepomucena posadowiona na kamiennym postumencie i stopniowanym cokole. Pochodzi z 1857 roku. Święty ubrany jest w sutannę, komżę i pelerynkę. Nad jego głową rozpościera się gwiaździsta aureola. W lewej ręce trzyma krzyż, prawą dłonią przyciskając go do piersi.

• figura św. Józefa

Neogotycka figura św. Józefa umiejscowiona na fasadzie Szpitala Chorób Płuc. Pochodzi z 1879 roku. Święty na jednej ręce trzyma Dzieciątko, a w drugiej lilię.

• figura św. Jadwigi

Figura śląskiej świętej znajdująca się na terenie miejscowego ośrodka "Caritas". Osadzona na betonowym postumencie.

Bibliografia

A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 252-253; Pilchowice - nasze dziedzictwo. Aby pamiętać..., Pilchowice 2018, s. 88-116.