Kapliczki i krzyże przydrożne w Ćwiklicach

Z e-ncyklopedia
Cwiklice-kombatantow.jpg
Cwiklice-11 Listopada.jpg
  • Krzyż kamienny w Ćwiklicach przy skrzyżowaniu ul. Męczenników Oświęcimskich i Zawadzkiego.

Kamienny krzyż został ufundowany w 1930 roku na zlecenie ks. kanonika Ludwika Vogta, ówczesnego proboszcza, jako dziękczynieie za „złoty jubileusz” kapłaństwa. Na czołowej jego stronie umieszczono napis: „Z wysokości krzyża błogosław Chryste parafii naszej”. W 2018 roku krzyż został staraniem sołtysa Ćwiklic Ludwika Kolnego i Kółka Rolniczego poddany renowacji.

  • Krzyż na granicy Ćwiklic i Miedźnej z 1863 roku na skraju Lasu Brzeziny od strony szosy oświęcimskiej naprzeciwko drogi do Rudawek II.

Krzyż został wykonany z piaskowca w postaci prostokątnego słupa na którego trzech ścianach umieszczono płaskorzeźby świętych. Jest to typ rzeźby tzw. „Bożej Męki”. Od strony przedniej wyryto datę 1863. Niektóre rzeźby są dziś nieczytelne jednakże zdołano ustalić postać św. Zofii, ubraną w białą suknię i długi niebieski płaszcz z dłońmi splecionymi u pasa. U jej stóp personifikacja Wiary, Nadziei i Miłości jako jej córek. Krzyż postawił Jan Waloszek według tradycji ku czci powstańców styczniowych. Jednakże w opinii Ludwika Wojciecha krzyż postawiła ostatnia rodzina protestancka z sąsiedniej Grzawy, która konwertowała w tym czasie z protestantyzmu na katolicyzm.

  • Krzyż w Ćwiklicach przy ul. Zawadzkiego.
  • Krzyż w Ćwiklicach stojący na skrzyżowaniu ulic: Wolności i Obrońców Pokoju.
  • Krzyż w Ćwiklicach przy ul. Męczenników Oświęcimskich.
  • Krzyż w Ćwiklicach przy ul. Kombatantów 60.

Krzyż znajdujący się na rozstaju dróg przy ul. Kombatantów. Według miejscowej tradycji stoi w tym miejscu od „niepamiętnych czasów”, jako że w tym miejscu przebiegała stara droga z Pszczyny do Miedźnej.

  • Kaplica w Ćwiklicach przy ul. Kombatantów 68 pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej.

Murowana kapliczka pokryta blaszanym dachem została wystawiona około 1847 – 1850. Jest zaliczana do kaplic wotywnych, jako że wybudowano ją jako dziękczynienie za ocalenie kobiety, która jako jedyna z całej rodziny przeżyła epidemię tyfusu głodowego. Wewnątrz kaplicy umieszczono obrazy Matki Boskiej Częstochowskiej, Opatrzności Bożej, św. Katarzyny Męczennicy, św. Klemensa i polichromowane rzeźby Chrystusa w koronie cierniowej, św. Jana Kantego, w zwieńczeniu anioły, a na dole rzeźba Chrystusa w grobie, obok krzyż z figurami Matki Najświętszej i św. Jana.

  • Kapliczka ku czci Matki Boskiej Pszczyńskiej w Ćwiklicach przy ul. Kombatantów.
  • Kapliczka Matki Boskiej Śnieżnej - Salus Populi Romani w Ćwiklicach przy ul. Wolności 37.

Figurkę maryjną przywiozła z Rzymu matka wójta Ćwiklic Ericha Seemana, człowieka dobrze zapamiętanego w parafii, który ostrzegał wielu mieszkańców przed niemieckimi represjami i dzięki temu niejednemu Ćwikliczaninowi uratował życie lub wywózkę do obozu koncentracyjnego.

  • Kapliczka Matki Boskiej Częstochowskiej w Ćwiklicach przy ul. 11 Listopada 46.
  • Kapliczka Matki Boskiej Częstochowskiej w Ćwiklicach przy ul. Czajkowskiego 70.

Kapliczka stoi na granicznej ulicy Ćwiklic i Pszczyny. Kapliczkę postawiono w 1914 roku jako podziękowanie za uzdrowienie syna.

  • Kapliczka w Ćwiklicach pod wezwaniem Matki Boskiej Piekarskiej (na skraju lasu przy ul. Męczenników Oświęcimskich).

Według warszawskiej Gazety Świątecznej z 1935 roku, 1 września 1934 w miejscu jej powstania doszło do krwawej zbrodni, która lotem błyskawicy znana była w całej Polsce. Listonosz Karol Glowala wiózł na rowerze z urzędu pocztowego w Pszczynie do Miedźnej 8 tys. zł. W eskorcie towarzyszył mu posterunkowy Policji Państwowej w Pszczynie Paweł Postelski. Pieniądze miały być przeznaczone dla urzędników na emerytury i renty. Rankiem na skraju lasu Brzeziny między Ćwiklicami a Miedźną zostali napadnięci przez dwóch uzbrojonych w rewolwery Romów. Po postrzeleniu obu zabrali torbę z gotówką i oddalili się w stronę lasu studzienickiego, gdzie dokonali dalszej zbrodni, jako że na ich drodze znalazł się gajowy o nazwisku Masny. Nie chcąc zachować przy życiu jakiegokolwiek świadka zbrodni zabili i jego. Ciężko rannych policjanta i pracownika poczty przewieziono do szpitala. Jednak Karol Glowala zmarł w drodze, a Paweł Postelski po trzech dniach w szpitalu. W sprawę zamieszanych było 9 Romów, których po kilku tygodniach schwytano i skazano na dwa lata pozbawienia wolności. Przy kapliczce rodzina Glowalów umieściła wówczas na desce następujący napis: Bohatersko pełniąc obowiązki zginęli z ręki zbrodniczej 1 IX 1934 Karol Glowala posłaniec pocztowy i Paweł Postelski posterunkowy. Więc im okaż zmiłowanie, dobry Jezu a nasz Panie daj im wieczne spoczywanie. Amen

  • Kapliczka Najświętszego Serca Maryi w Ćwiklicach przy ul. Kombatantów 47.

Kapliczka słupowa – na betonowym słupie wznosi się nakryta namiotowym daszkiem kapliczka skrzynkowa. Wewnątrz za oszklonymi drzwiczkami znajduje się obraz Niepokalanego Serca Maryi. Kapliczka znajduje się przy drodze na prywatnej posesji.

  • Kapliczka Najświętszego Serca Jezusa Ćwiklicach przy ul. Kombatantów 12

Kapliczka słupowa – na betonowym słupie wznosi się nakryta namiotowym daszkiem kapliczka skrzynkowa. Kapliczka znajduje się na prywatnej posesji.

  • Kapliczka Niepokalanego Serca Maryi w Ćwiklicach przy ul. Obrońców Pokoju.

Kapliczka związana z epoką napoleońską. Kapliczka powstała w miejscu pogrzebania żołnierzy francuskich, którzy wracali tędy po wyprawie na Rosję. Wojska napoleońskie wcześniej stacjonowały na ziemi pszczyńskiej, a w Czarkowie znajdował się lazaret dla chorych Francuzów. Podobno drewniany postument, na którym wisi kapliczka pochodzi z grobu francuskich żołnierzy (z datą 1819). Kapliczka została zawieszona w tym miejscu w 1869 roku.

  • Kapliczka słupowa z 2013 r. - Ćwiklice, ul. Kombatantów 4

Na murowanym, poszerzonym u góry słupie o podstawie kwadratu znajduje się kapliczka, oddzielona od cokołu szerszym gzymsem. Ściany kapliczki są szklane. Wewnątrz znajduje się figurka Matki Boskiej Fatimskiej. Daszek szklany, dwuspadowy - namiotowy. Kapliczka znajduje się na prywatnym terenie ogrodzona niskim, drewnianym płotkiem. Całość bardzo zadbana i estetyczna.

  • Figura Matki Boskiej Siewnej w Ćwiklicach przy ul. Zawadzkiego 9 (przed ogrodzeniem kościoła).

Jedna z najbardziej rozpoznawalnych kapliczek parafii ćwiklickiej (krocząca Madonna siejąca zboże - nawiązująca do ewangelicznej przypowieści o siewcy). Powstała przed ogrodzeniem kościoła w 1935 na zlecenie ks. Jana Osiewacza, a wykonali ją rzeźbiarze pochodzący z Pawłowic. W 2015 roku jej renowacją zajął się sołtys Ćwiklic Ludwik Kolny oraz Kółko Rolnicze.

  • Kapliczka Matki Boskiej z Lourdes w Ćwiklicach przy ul. 11 Listopada 41.

Kapliczka domkowa z figurką Matki Boskiej z Lourdes. Ściany kapliczki oszklone, daszek dwuspadzisty typu namiotowego zwieńczony krzyżem. Kapliczka stoi na kamiennym fundamencie na prywatnej posesji w ogródku skalnym, z tyłu otoczony wysokimi iglakami. Figurka MB z Lourdes została przywieziona z pielgrzymki przed II wojną światową i stała na domowym ołtarzyku. Na początku lat 80. XX wieku figurka Matki Boskiej została przeniesiona do kapliczki w ogrodzie.

  • Kapliczka Matki Boskiej Fatimskiej w Ćwiklicach przy ul. 11 Listopada 73A

Kapliczka słupowa – na betonowym słupie wznosi się nakryta półkolistym daszkiem kapliczka skrzynkowa. Wewnątrz za oszklonymi drzwiczkami znajduje się figurka Matki Boskiej Fatimskiej. Drzwiczki i boczne ścianki oszklone. Daszek zwieńczony drewnianym krzyżem. Słup ozdobiony kwiatami. Kapliczka znajduje się przy przy drodze.

  • Figura Matki Boskiej w Ćwiklicach przy ul. 11 Listopada 67 - nie istnieje. Po pożarze domu figura Matki Boskiej została zabrana, a dom i teren na sprzedaż.
  • Figura Matki Boskiej Fatimskiej w Ćwiklicach przy ul. 11 Listopada 52.

Figura maryjna umieszczona w grocie w rocznicę 2000 lat chrześcijaństwa. Ma charakter wotywny jako dziękczynienie za uratowanie syna.

  • Ogrodzenie kościoła pw. św. Marcina w Ćwiklicach.

Wokół kościoła pw. św. Marcina zachowało się zabytkowe ogrodzenie ze starodrzewem i cmentarzem. Zbudowane jest z murowanych słupów z kamiennymi daszkami wraz z poprzecznie położonymi belkami i szerokimi deskami. Słupy są otynkowane i pobielone, a na każdym znajduje się pulpitowy daszek z kamienia. Patrząc z kierunku cmentarza umieszczono na nich stacje Drogi Krzyżowej. Jest to pamiątka po krakowskich wpływach a konkretnie rekolekcjach małopolskich franciszkanów - reformatów, którzy założyli w 1800 roku owe pasyjki. Od strony zewnętrznej ćwiklickiego kościoła strzegą płaskorzeźby z przedstawieniami świętych, między innymi Marcina, Jana Nepomucena, Katarzyny, Jadwigi Śląskiej, Agnieszki, Marii Goretti, Teresy od Dzieciątka Jezus oraz scena Narodzenia Matki Boskiej. Ich autorstwo przypisuje się warsztatowi szkoły rzeźbiarskiej Serety w Pawłowicach, a ich powstanie datuje się na początek XX wieku. Z kolei Jan Gałaszek - znany renowator wielu zabytków pszczyńskich jest zdania, że malowane sceny Męki Pańskiej (od strony cmentarza) można datować na koniec wieku XIX.

  • Pomniki żołnierzy polskich poległych pod Ćwiklicami na skraju lasu Brzeziny (ul. Owocową w głąb pól aż do skraju lasu Brzeziny).

Pierwszy postawiony w pobliżu miejsca, do którego złożono ciała poległych żołnierzy polskich we wrześniu 1939 a które ekshumowano i przeniesiono na Cmentarz Wojenny przy „Trzech Dębach” w Pszczynie. W środku umieszczono figurkę maryjną. W pobliżu tego miejsca odbywały się przysięgi wojskowe powstańców śląskich, zaś w odległości około 100 m na południe znajdował się drugi grób żołnierzy polskich po którym pozostałością jest żelazny krzyż w otoczeniu łańcuchów zarysowujących miejsce grobu.

Bibliografia

Za: Małecki Marian, Pod płaszczem świętego Marcina, Z dziejów Ćwiklic, ich mieszkańców, parafii i kościoła, Pszczyna 2016, s. 402–431; Ludwik Wojciech „Samotny krzyż”, [w:] „Orędownik Kulturalny”, nr 121/2011, s. 6 i n.; por. Jan Gałaszek „Świątynie naszego regionu”, [w:] „Głos Pszczyński, nr 4/1997, s. 6.