Kaplica w Bełku na Kopcu Germanów

Kaplica na tzw. Kopcu Gemanderów w Bełku

Neogotycka kaplica rodowa wymurowana z bloków piaskowca, prawdopodobnie z kamieniołomu położonego na wzgórzu Ramża. W 1860 roku (data na jednym z bloków) została zbudowana przez Antoniego Gemandera, właściciela Bełku i zarządcy dóbr Karola Goduli. Wokół drzwi ostrołukowy, kamienny portal. Nad wejściem okrągła wnęka. Dach kryty karpiówką. Szczyt zwieńczony kamienną sterczyną z krzyżem. Nad wejściem dwa anioły grające na trąbach; całość uzupełniają zacheusze i zdobienia roślinne. Wewnątrz zachowało się ozdobne sklepienie oraz malowidła ścienne. Te ostatnie w bardzo złym stanie. Freski przedstawiają sceny z życia św. Jana Nepomucen. Łatwo rozpoznawalny moment Topienia i Tortur. Pod kaplicą znajduje się krypta rodowa Gemanderów i Lukasów. Spoczywa tam czterech lub pięciu (rozbieżności w literaturze) przedstawicieli tych rodzin, w tym przedwcześnie zmarła podczas epidemii grypy Eleonora Lukas. Wzgórze porasta starodrzew składający się z dębów, lip i robinii białych. Położony nad doliną Bierawki ziemny kopiec według tradycji ludowej jest najstarszym miejscem osadnictwa w okolicy. Pojawiają się też hipotezy, iż to pozostałość po wczesnośredniowiecznym grodzisku Gołęszyców, strzegącym szlaku handlowego z Krakowa na Morawy. Stąd też domniemanie, że kopiec stanowił sadybę protoplasty miejscowości - Belka - być może pełniącego funkcję urzędnika celnego przy tym trakcie. Tych ostatnich tez nie potwierdzają jednak ani historycy, ani archeolodzy. Niemniej znaleziono tutaj pozostałości ceramiki stalowoszarej datowanej na okres po XIII stuleciu. Sam kopiec zaś najprawdopodobniej został usypany w tym czasie, gdy powstała sama wieś i służył za podstawę do postawienia wieży mieszkalno-obronnej.

Bibliografia

H. Polak, Dzieje Bełku, Czerwionka-Leszczyny 2002, s. 130; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 102.