Kapituła Katedralna w Katowicach

Z e-ncyklopedia

Historia Kapituły Katedralnej w Katowicach

Od lewej ks. Józef Pawliczek, ks. Alfred Wloka, ks. Marceli Cogiel
Grobowiec kanoników katedralnych, Katowice, cmentarz ul. Sienkiewicza

Katowicka Kapituła Katedralna, jako ciało doradcze Biskupa, została erygowana przez Piusa XI bullą „Divina disponente” z 22 stycznia 1926 i składała się z dwóch prałatów (prepozyt i archidiakon) i sześciu kanoników, wśród których jeden został ustanowiony kanonikiem -teologiem a drugi– penitencjarzem. Kapituła Katedralna, podobnie jak diecezja katowicka, przy podziale diecezji wrocławskiej nie otrzymała żadnego beneficjum. Kanonicy, jak to wynikało ze statutu, nie mieli obowiązku rezydencji, najczęściej rekrutowali się z kleru parafialnego lub związani byli z urzędami kurialnymi. W skład tego gremium, w okresie Drugiej Rzeczypospolitej wchodzili przedstawicie duchowieństwa katowickiego.

Do kapituły należeli: biskup Juliusz Bieniek – sufragan katowicki, ks. Paweł Brandys -wybitny polityk chadecki, ks. Michał Lewek - działacz narodowy i współorganizator diecezji, ks. dr Emil Szramek - pierwszy kanclerz i proboszcz parafii Mariackiej w Katowicach, ks. Karol Skupin – oficjał sądu biskupiego, ks. Stefan Szwajnoch – działacz narodowy i społeczny, ks. Wilhelm Kasperlik - wikariusz generalny i ks. Józef Kubis - jedyny kanonik niemieckiego pochodzenia.

Kapituła Katedralna w okresie okupacji została poważnie osłabiona: ks. Emil Szramek, pod koniec stycznia 1940 roku otrzymał nakaz opuszczenia diecezji i wyjazdu do Generalnej Guberni. Po odwołaniach, na które nie otrzymał odpowiedzi, został 8 kwietnia 1940 aresztowany i poniósł śmierć męczeńską w Dachau. Ks. Stefan Szwajnoch, aresztowany 3 listopada 1939, a następnie zwolniony 24 stycznia 1940, został wydalony do Generalnej Guberni i zamieszkał w Kielcach. Tam 2 kwietnia 1942 został ponownie aresztowany i umieszczony w obozie w Oświęcimiu (30 lipiec 1942), a po ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku - odtransportowany do Bergen-Belsen, gdzie zmarł 24 marca 1945. Ks. kanonik Józef Kubis zmarł śmiercią naturalną 1 listopada 1942.

Po II wojnie światowej skład Kapituły Katedralnej był systematycznie uzupełniany, w zależności od rezygnacji ze stanowiska lub śmierci któregoś z członków tego gremium. W listopadzie 1956 roku biskup Adamski uzupełnił skład kapituły o osobę ks. Rudolfa Adamczyka - budowniczego katedry Chrystusa Króla, ks. Franciszka Kuboszka – proboszcza z Krzyżowic i ks. Franciszka Dobrowolskiego, dyrektora diecezjalnej Unii Apostolskiej. Wszyscy otrzymali miejsce w Kapitule za wierność i lojalność wobec swego prawowitego biskupa, wygnanego przez władze PRL z diecezji. Kolejne perturbacje, ale już znacznie mniejszej wagi, spotkały członków Kapituły w czasie sporu o wystrój katedry. Biskup Herbert Bednorz forsował nowoczesną architekturę wnętrza katedry, podczas gdy księża: Rudolf Adamczyk i Franciszek Maroń byli zwolennikami pozostawienia starego wystroju. Ostatecznie -zarówno ks. Adamczyk, jak i ks. Maroń - złożyli swe stanowiska w kapitule. Po 1977 roku Kapituła została uzupełniona przez nowy skład kanoników już wyraźnie po myśli biskupa Bednorza.

Nowy Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku zmienił charakter Kapituły. Z ciała doradczego, posiadającego duży wpływ między innymi na kwestie gospodarki finansowej diecezji, stała się „kolegium kapłanów, którego zadaniem jest sprawowanie bardziej uroczystych czynności liturgicznych w kościele katedralnym”. W miarę potrzeb, biskup może jej przydzielić specjalne zadania.

I. Kapituła Katedralna w Katowicach w latach 1926-1992

Prepozyt:

Archidiakon:

Kanonicy gremialni:

Wikariusze Kapitulni:

II. Kapituła Metropolitalna w Katowicach w latach 1992-2006

I. Prepozyt:

Archidiakon:

II. Przewodniczący:

Zastępca przewodniczącego:

Sekretarz:

Kanonicy gremialni:

Kapituła od 2016 roku:

Przewodniczący

Zastępca przewodniczącego:

Sekretarz:

Kanonicy gremialni:

Bibliografia

H. Olszar, Służcie Panu z weselem! (Ps 100, 2). 80 lat Kapituły Katedralnej w Katowicach, WA 2006, nr 11, s. 530-558; J. Myszor, Kapituła katedralna w Katowicach 1926-1939, [w:] Vobis Episcopus vobiscum Christianus, Księga Jubileuszowa dedykowana księdzu Arcybiskupowi Damianowi Zimoniowi w dwudziestolecie posługi biskupiej w archidiecezji katowickiej oraz siedemdziesiątą rocznicę Urodzin, red. W. Myszor, A. Malina, Katowice 2004, s. 34-46; Statut Kapituły Metropolitalnej Katowickiej, WA 1999, nr 2, s. 53-59; N.S., Senatorowie arcybiskupa. 80 lat kapituły w Katowicach, GN 2006, nr 35, (dodatek katowicki), s. 12; [1] (dostęp: 28.09.2021)


Cd.

Book.png

czytaj: Śląskie Seminarium Duchowne | Powrót do spisu treści