Kapelan

Kapelan

Kapelan to kapłan, który pełni stałą posługę duszpasterską względem powierzonej mu wspólnoty lub grupy wiernych (kapelan: szpitalny, wojskowy, więzienny, migrantów ), którą wykonuje zgodnie z postanowieniami powszechnego prawa kościelnego i partykularnego.

W XII wieku w Polsce nie istniał podział na parafie , funkcję te pełniła katedra biskupia. Obok kościołów biskupich i klasztornych istniały tylko prywatne kościoły i kapelanie które były zawiązkiem tworzenia się parafii. Biskupi dawali prywatnym kapelanom przywileje udzielania Sakramentu Chrztu świętego i sprawowania opieki duszpasterskiej nad wiernymi. Wskutek tych przywilejów nastąpiło przekształcenie w drugiej połowie XII w. prywatnych kapelanii w parafie z oznaczonymi granicami. Duchowni, którzy w tamtych czasach nie posiadali żadnego urzędu kościelnego ani też stałego utrzymania szukali miejsca na dworach książęcych i zostawali kapelanami nadwornymi książąt. W zamian za sprawowanie służby duszpasterskiej mieli zapewnione utrzymanie na dworze. Monarchowie spośród nich wybierali kandydatów na stolice biskupią

Nazwa kapelan wywodzi się od słowa cappa czyli płaszcza należącego do Marcina z Tours, który przechowywany jest w kaplicy króla Francji. Swoich kapelanów mają również papieże. Wśród nich wyróżnia się tzw. audytorów pałacu Apostolskiego, do których należało rozpatrywanie spraw wnoszonych do papieża. Na znak uznania za zasługi dla Kościoła istniał również zwyczaj nadawania tytułu kapelana papieskiego. Kapelanów mają również, biskupi, szpitale i żeńskie domy zakonne

Według KPK z 1983 roku kapelana mianuje ordynariusz miejsca, który jednocześnie zasięga opinii przełożonego domu. Do zadań kapelana należy: sprawowanie opieki duszpasterskiej zgodnie z zasadami prawa kościoła powszechnego i partykularnego, współpraca z proboszczem parafii. Jeżeli miejsce wspólnoty wiernych powierzonych opiece kapelana związane jest z kościołem nieparafialnym pozostaje równocześnie rektorem Kościoła (Kan 570).

Do jego obowiązków należy: słuchanie spowiedzi, głoszenie słowa Bożego, udział w sakramencie bierzmowania będącym w niebezpieczeństwie śmierci, odprawianie nabożeństw pogrzebowych za członków instytutów zakonnych lub stowarzyszeń życia apostolskiego.

Ustawa z dnia 17 maja 1989 o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w PRL gwarantuje nominacje kapelanów w szpitalach, więzieniach i w zakładach zamkniętych w Polsce.

Bibliografa

E. Wileńska, Kapelan (hasło), [w:] Encyklopedia katolicka, T. 8, pod red. A. Szostka, Lublin 2000, s. 650-651; Z. Gloger, Kapelani(hasło), [w:] Encyklopedia staropolska. Ilustrowana, Warszawa 1958, s. 332.