Kania Józef

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 22:58, 21 wrz 2019 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Kania Józef (1913-1944)

Kania.jpg
Tablica pamiątkowa na murze kościoła w Brzęczkowicach

Urodził się 31 stycznia 1913 w Dębie w rodzinie ślusarza górniczego Józefa i Anny z d. Wypiór. Podstawowe wykształcenie zdobył w miejscowej szkole im. Karola Miarki, a następnie 1 września 1924 został uczniem państwowego gimnazjum w Katowicach, w którym uzyskał 31 maja 1932 świadectwo dojrzałości. W 1932 roku wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W piśmie, polecającym go Rektoratowi Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego jako odpowiedniego kandydata, ks. katecheta R. Josiński zaznaczył, że J. Kania posiada wyjątkowe zdolności praktyczne, dlatego łatwo potrafi zorganizować jakąś sprawę. Może z niego być wielki społecznik. Zdolności te wykazał już jako uczeń gimnazjalny i później jako kleryk. Pracował w stowarzyszeniach w rodzinnej parafii, brał czynny udział w szkolnych organizacjach młodzieżowych, należał do Kółka Filomatów oraz Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej. W seminarium nie zabrakło go w organizowanych przez kleryków imprezach, był dla kolegów "autorytetem w dziedzinie muzyki i śpiewu". Dzięki jego dobrej organizacji została przetłumaczona i wydana przez Koło Biblistów Archeologia biblijna Kalt`a. Na polu naukowym okazywał szczególne zainteresowanie Starym Testamentem i w związku z tym tematem jego pracy magisterskiej było Cierpienie Mesjasza w Talmudzie i pismach żydowskich.

Po święceniach, 20 czerwca 1937, rozpoczął posługę od kilkumiesięcznego stażu w Dębie, a od 15 sierpnia t.r. objął obowiązki wikarego w Michałkowicach, gdzie pod kierownictwem miejscowego proboszcza, ks. prał. Pawła Brandysa, poznał parafię. Po wkroczeniu okupanta proboszcza wydalono, a jemu samemu narzucono zamiatanie ulic. Pomimo tego odważnie organizował ruch oporu i akcję charytatywną, był współtwórcą Polskiej Organizacji Powstańczej w Michałkowicach. Zagrożony aresztowaniem został przeniesiony 12 lipca 1941 do Brzęczkowic. Podtrzymywał nadal łączność z tajną organizacją i zakonspirowaną drogą wspomagał przede wszystkim więźniów w obozie mysłowickim. Powiadomiony o ujęciu w Katowicach członka organizacji, który mógł go wydać, z pomocą ks. F. Maronia uszedł 19 lutego 1943 z Brzęczkowic i jako „Pater Michael" spełniał czynności duszpasterskie na Śląsku Cieszyńskim, dopóki gestapo nie wpadło na jego trop. Udało mu się ujść, ale uwięziono księży, którzy go ukrywali. Dopiero po roku został przypadkiem zatrzymany przez żandarmerię pod Strumieniem i po stwierdzeniu jego personaliów oddany w ręce gestapo. Zakutego w kajdany przetransportowano do więzienia w Cieszynie, a potem do Katowic. W końcu został umieszczony na bloku 11, tzw. Bloku Śmierci w obozie koncentracyjnym KL Auschwitz, gdzie po wydaniu na niego wyroku śmierci został 12 czerwca 1944 stracony. Bierze się pod uwagę rozstrzelanie, powieszenie, zagazowanie w komorze gazowej. Ciało zostało spalone w krematorium. Na frontonie kościoła w Brzęczkowicach wmurowana została tablica pamiątkowa poświęcona jego pamięci. 9 maja 1990 został odznaczony Krzyżem Oświęcimskim. Jego nazwisko widnieje na tablicy pamiątkowej w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach, jak również na obelisku w Katowicach - Dębie.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Józefa Kani; Schematyzm (1938-1947); F. Maroń, Nekrolog, WD 1971,1-3, s. 47; M. Brzost, Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej, Katowice 1995, s. 45, 51, 52, 58, 59, 136; Jastrzębie Zdrój. Dzieje uzdrowiska, s. 124; J. Kiedos, Kania Józef (hasło), [w:] Słownik duchowieństwa, s. 165; Martyrologium, s. 180-182; Myszor, Historia diecezji, s. 321, 336, 337; Myszor, Stosunki Kościół - państwo okupacyjne w diecezji katowickiej 1939-1945, s. 171, 172; I. Pająk, Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz, Katowice 1998, s. 709; A. Palka, Ksiądz Józef Kania kapelan partyzantów, Brzęczkowice 2007; Represje wobec duchowieństwa, s. 6 i nn; Służba wojskowa, s. 112, 113; Wojskowa służba, s. 143, 144.