Kalwaria Piekarska
Kalwaria Piekarska to zespół kaplic wyobrażających poszczególne stacje Drogi Krzyżowej, usytuowany na wzgórzu Cekerwica, tuż obok Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich. W skład założeń Kalwarii Piekarskiej wchodzą także kaplice niezwiązane bezpośrednio z tematyką pasyjną (kaplica Rafała Archanioła, św. Heleny, itd., kaplice różańcowe w liczbie piętnastu (wzdłuż muru okalającego)oraz centralnie usytuowany neogotycki kościół Przemienienia Pańskiego (później-Zmartwychwstania Pańskiego). Inicjatorem budowy Kalwarii w Piekarach był ks. Jan Alojzy Ficek, który zapalił się do tego pomysłu po powrocie z pielgrzymki do Rzymu w 1854 roku. Wkrótce jednak ks. Ficek ciężko zachorował, a choroba ta okazała się dla niego śmiertelna. Realizacją planu swego poprzednika zajął się więc ks. Bernard Purkop, który w jedynie sobie ściśle znany sposób, w okresie Kulturkampfu, zdołał zdobyć zgodę na rozszerzenie terenu pod budowę. W niedługim czasie założono komitet budowy Kalwarii, którego członkami byli m.in piekarscy sztygarzy, rolnicy, kupcy. W 1869 stanęła na wzgórzu pierwsza kaplica- miejsce zaśnięcia Matki Boskiej. Do końca kadencji proboszcza Purkopa postawiono jeszcze kolejne cztery kaplice. Następne lata to dla budowy okres przestoju, gdyż z uwagi na szerzące się represje wobec kościoła, następca dziekana Purkopa, nie podejmuje się kontynuacji dzieła. Prace zostają wznowione w 1886 roku wraz z wstąpieniem na stanowisko proboszcza Bazyliki Piekarskiej Karola Nerlicha, który sprawnie doprowadził prace budowlane do końca. Dnia 21 czerwca 1896 nastąpiła uroczysta konsekracja Kalwarii z kościołem Przemienienia Pańskiego, której przewodniczył biskup wrocławski, kardynał Georg Kopp, przebywający od paru tygodni w Radzionkowie i okolicach. W uroczystościach wzięło udział ok. 300 księży oraz ok. 175 tys. wiernych. Ks. Karol Nerlich wydał jeszcze w 1896 specjalny modlitewnik - "Obchodzenie Kapliczek piekarskich dla wygody wiernych". Rok później ukazała się drukiem również "Przewodnia Książeczka Nowej Kalwarii w Piekarach".
Wykaz obiektów kalwaryjskich:
- kaplica poświęcona Archaniołowi Rafałowi 1890)
- Wieczernik (1892)
- Ogród Oliwny (1891)
- Pocałunek Judasza (kaplica zniszczona w latach '60 XX w.)
- Most Cedron (1891)
- Dwór Annasza (1892)
- Pałac Kajfasza (1892)
- Brama wschodnia (1889)
- Ukamieniowanie św. Szczepana (1889)
- Pretorium (1889)
- Pałac Heroda (1894-1895)
- Gradusy (1888-1889)
- 11 kaplic- stacji Drogi Krzyżowej (trzy (XI, XII, XIII) są elementami fasady kościoła Przemienienia Pańskiego)
- 15 kaplic różańcowych
- grobowiec księży Nerlichów
- kaplica św. Barbary (1880) (obecnie na terenie nie należącym do Kalwarii)
- kaplica na Studzience (1860) (obecnie na terenie nie należącym do Kalwarii)
Bibliografia
A. Potempa, 100 lat Kalwarii w Piekarach Śląskich, Piekary Śląskie 1996; J. Pawlik, Piekary Śląskie, Warszawa 1988