Kałuża Karol Stanisław

Kałuża Karol OFM (1908-1960), imię zakonne Stanisław, kapelan WP

Urodził się 20 lutego 1908 w Harbutowicach k. Skoczowa w rodzinie Franciszka i Franciszki z d. Zieleźnik. Pierwsze nauki pobierał w miejscowej szkole podstawowej. Szkołę średnią rozpoczął w gimnazjum w Skoczowie, skąd przeniósł się do Państwowego Gimnazjum Polskiego w Bielsku-Białej, które ukończył w 1930 roku. Do zakonu franciszkańskiego zgłosił się w 1932 roku. Nowicjat rozpoczął 30 lipca 1932 w Wieluniu k. Częstochowy i ukończył go złożeniem 31 lipca 1933 pierwszej profesji zakonnej. Potem rozpoczął naukę w Wyższym Seminarium Duchownym Franciszkanów Prowincji Wniebowzięcia NMP. Najpierw ukończył dwuletnie studium filozoficzne w Osiecznej k. Leszna, a następnie czteroletnie studium teologiczne we Wronkach k. Poznania. Tam złożył śluby zakonne 1 sierpnia 1936. Święcenia kapłańskie przyjął we Wronkach 26 września 1937 z rąk biskupa pomocniczego diecezji poznańskiej Walentego Dymka.

Po dalszym rocznym pobycie we Wronkach jako tzw. sacerdos simplex, tzn. po zakończeniu studiów egzaminem jurysdykcyjnym, zdanym w czerwcu 1938 roku, zakonna kapituła prowincjalna przydzieliła go w charakterze stacjonariusza do klasztoru w Jarocinie, dokąd przybył w pierwszych dniach lipca t.r. W sierpniu 1939 roku został wcielony do wojska jako kapelan w stopniu kapitana. Po pięciomiesięcznym internowaniu przez NKWD w obozie w Szepietówce został zwolniony. W czasie wojny przebywał przeważnie w Lublinie, pracując na własne utrzymanie. W początkach października 1944 roku ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. Jako kapelana przydzielono go do 1 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej I Armii, z którą przeszedł szlak bojowy Warszawa - Wał Pomorski - Berlin aż po Łabę. W listopadzie 1945 roku został przeniesiony do Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Gdańsku, w którym jako kapelan pułku duszpasterzował przez 4 lata i 8 miesięcy. Następnie otrzymał stanowisko kapelana garnizonu najpierw w Chrzanowie, potem w Sopocie, wreszcie w Żarach k. Żagania.

14 czerwca 1954 władze wojskowe przeniosły go w stan spoczynku. Był już wtedy w stopniu podpułkownika. W dokumentach wojskowych i cywilnych, nawet w legitymacjach radzieckich przyznających różne odznaczenia, m.in. Krzyż Grunwaldzki, figuruje zawsze pod imieniem zakonnym - Stanisław. Po opuszczeniu wojska objął duszpasterstwo w jednej z parafii ordynariatu opolskiego w okolicy Głubczyc. Nie pozostał tam jednak długo, bo przeniósł się do Gdańska-Wrzeszcza i czynił starania o przyjęcie do ordynariatu olsztyńskiego. W związku z tym, za zgodą Zarządu Prowincji Wniebowzięcia NMP i przewodniczącego Episkopatu Polski, bpa Michała Klepacza, uzyskał zgodę na roczną eksklaustrację pismem Episkopatu z 21 stycznia 1955. Ordynariat olsztyński nie przyjął tej decyzji. W tej sytuacji, za zgodą zakonnego przełożonego, udał się do swojego brata w Nierodzimiu k. Skoczowa. W parafii skoczowskiej pomagał miejscowym duszpasterzom. W początkach 1956 roku powrócił do klasztoru w Miejskiej Górce k. Rawicza. Stamtąd pod koniec grudnia t.r. znalazł się w szpitalu w Rybniku na kilkumiesięcznym leczeniu. Od 1957 roku przebywał w klasztorze w Panewnikach, gdzie pomagał w duszpasterzowaniu. Kuratorium szkolne w Katowicach 4 lipca 1958 zatwierdziło go jako kontraktowego nauczyciela religii w Szkole Podstawowej nr 34 w Katowicach-Ligocie, ale ze względu na chorobę nóg i raka języka o. Stanisław nie mógł podjąć tych obowiązków. Zatwierdzenie na katechetę szkolnego ponawiano jeszcze w 1959 i 1960 roku. Długotrwałe leczenie okazało się nieskuteczne. Zmarł 30 czerwca 1960 i został pochowany w kwaterze ojców franciszkanów na cmentarzu panewnickim w Ligocie.

Bibliografia

Catalogus 1935 [mps, sygn. B-87], 1936, Panewniki 1936 [sygn. B-88], 1937-38 [mps, sygn. B-93]; KProw. NMP, sygn. D-I, 4; H. Wolna, Kapelani w brązowych habitach, „Słowo" 1994, nr 16; J. N. Kubica, Kałuża Karol Stanisław (hasło), [w:] Słownik biograficzny, s. 161.