Jodok z Różemborka

Jodok z Różemborka (1430-1467), biskup wrocławski (1456-1467)

Urodził się w 1430 roku. Był synem Ołdrzyka, czeskiego magnata i przywódcy katolickiego ugrupowania w Czechach. Po odbyciu studiów w Pradze, w 1453 roku przyjął w Salzburgu święcenia kapłańskie. Już w wieku 20 lat pełnił ważne funkcje w Kościele, został mianowany przewodniczącym praskiej kapituły katedralnej, a wkrótce objął obowiązki przeora czeskiej prowincji joannitów. Król Władysław Habsburg zaproponował kandydaturę Jodoka na urząd biskupa wrocławskiego i został on wybrany 8 marca 1456. Sakrę biskupią przyjął z rąk biskupa Miśni Kaspra 11 grudnia 1457. Ze względu na to, że biskup Jodok nie był bliżej znany, między nim a kapitułą istniała bariera nieporozumienia, m.in. przez to, że narzucono nowemu biskupowi zasady, które mogły ograniczać pole działań duszpasterskich. Szybko jednak Jodok nawiązał dialog z diecezjanami, co pozwoliło mu uzyskać ich przychylność. Był osobą wykształconą i wszechstronnie uzdolnioną. Doskonale też przemawiał i wykorzystywał ten dar, głosząc kazania w katedrze w niedziele i święta. W większości mówił je po łacinie, dlatego było konieczne, by tłumaczono je na język ludowy. Mszę świętą z małymi wyjątkami odprawiał codziennie. W czasie jego urzędowania został wykonany portal główny we wrocławskiej katedrze oraz zbudowany pałac biskupi w Nysie. Dbał również o sprawy materialne biskupstwa, gdyż zajął się wykupieniem zadłużonych majątków m.in. Zlate Hory i Kaldenstein, sprzedał natomiast Ujazd na Opolszczyźnie.

Biskup Jodok odznaczył się dużą aktywnością wśród wiernych diecezjan. Mimo roztropności nie ominęły go konflikty z pogranicza polityki i spraw kościelnych. Biskup pomimo znacznego sprzeciwu rady miasta Wrocławia, stanął po stronie wybranego w 1458 roku nowego władcy Czech Jerzego z Podiebradów. Zgadzał się z papieżem Piusem II, że Jerzy może doprowadzić do scalenia ugrupowań husyckich i do zjednoczenia religijnego. Niestety popadł przez to w niezgodę także i z kapitułą, która zalecała wobec niego większą ostrożność. Wrocław dzięki temu został uznany przez papieża za ostoję bezpieczeństwa, gdyż będąc w opozycji do Pragi, był znaczącym pośrednikiem pomiędzy Stolicą Apostolską a Czechami. Król złożył wyznanie wiary, dlatego współpraca układała się bardzo dobrze i to z wielkimi profitami dla miasta, które i tak już wcześniej było bogate ze względu na liczne kontakty dyplomatyczne i handlowe. Papież zdecydował, że Wrocław będzie bazą dla jego delegatów na kraje Europy środkowo-wschodniej. Delegatem papieskim byli m.in. Rudolf z Rüdesheim, który po śmierci Jodoka został wybrany biskupem wrocławskim oraz kardynał Marek Barbo. Biskup Jodok sam złożył hołd Jerzemu, gdyż nie udało mu się, pomimo podjęcia prób doprowadzić do zjednoczenia książąt i stanów śląskich. Sytuacja biskupa stała się problemem, gdyż w 1465 roku król czeski Jerzy został oficjalnie uznany za heretyka. Stosunki dyplomatyczne pomiędzy Pragą a Rzymem zostały zerwane. Legat Rudolf z Rüdesheim został wyznaczony do znalezienia nowego kandydata do korony czeskiej, ogłosił także krucjatę przeciw Jerzemu. Wyprawa zakończyła się klęską, co wzmogło konflikt pomiędzy wrocławskim duchowieństwem a książętami. Drugą taką krucjatę zorganizował król węgierski Maciej Korwin, który konkurował z Kazimierzem Jagiellończykiem o koronę czeską. Do króla przyłączyło się wielu ochotników, dlatego też zyskał na Śląsku dużą popularność.

Biskup Jodok zmarł w Nysie w 1467 roku wśród tych politycznych zawirowań. Przed śmiercią przyjął sakrament namaszczenia i wiatyk w obecności kapituły. Został pochowany w katedrze we Wrocławiu. Obecnie marmurowa płyta z wyrzeźbionym wizerunkiem biskupa, którą został nakryty grób, znajduje się w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu.

Bibliografia

Dola K., Dzieje Kościoła na Śląsku, cz.1, Opole, 1996, s.126-128; Pater J., Poczet biskupów wrocławskich, Wrocław, 2000, s. 59; Pater J., Z dziejów wrocławskiego Kościoła, Wrocław, 1997, s. 43-44.