Humanum genus

Z e-ncyklopedia

Pap. Leon XIII - encyklika „Humanum genus”

Opublikowana 20 kwietnia 1884.

pap. Leon XIII

Dnia 20 kwietnia 1884 roku papież Leon XIII ogłosił encyklikę „Humanum Genus” przedstawiającą prawdziwy obraz masonerii i stanowisko Kościoła wobec tego zjawiska.

Korzeniami masoneria sięga średniowiecznych organizacji rzemieślniczych. W XVII wieku poszerza ona swoją działalność przyjmując do stowarzyszenia członków nie związanych z rzemiosłem. W roku 1717 za sprawą zjednoczenia się 4 lóż londyńskich masoneria przybiera bardziej zorganizowaną formę. Jak stwierdził D. Bresniak „od XVIII wieku masoneria oscyluje pomiędzy ideami iluminizmu a ideami oświecenia”. Z natury swej ma ona charakter przede wszystkim antykatolicki. Już w 1738 roku Stolica Apostolska zajęła stanowisko wobec masonerii.

Encyklika rozpoczyna się nawiązaniem do nauki św. Augustyna o dwóch Królestwach, ziemskim i Bożym oraz o istniejącej między nimi walce. Jednak jak zaznacza Papież „w czasach obecnych” wszyscy wrogowie Kościoła „łączą się” „sprzysięgając do najzaciętszej walki”. Owocem owego sprzysiężenia są właśnie masoni. Obawy papieża budzi dynamiczny wzrost sekty masońskiej jaki dokonał się w ciągu 150 lat, który doprowadził do wniknięcia członków sekty w struktury wielu państw, tak mocno, że prawie już nimi kontrolują. Arnauld de Lassus wskazuje na szczególny udział masonów w strukturach państw protestanckich.

Późniejszym przykładem rzeczywistego ich wpływu na rządy tych państw mogą być wprowadzone w dwudziestoleciu międzywojennym ustawy eugeniczne, które ratyfikowane były we wszystkich państwach protestanckich i w żadnym katolickim. Ów podział szczególnie zaznaczył się w Szwajcarii, która w części protestanckiej przyjęła wspomniane ustawy, a w części katolickiej odrzuciła. W dokumencie wymienione są też inne encykliki wydane przez Leona XII, które choć nie wprost mówią o masonach, to jednak poprzez krytykę socjalizmu i komunizmu oraz przez nakreślenie chrześcijańskiej wizji rodziny i państwa, zwalczały masońskie poglądy. Do struktury wolnomularstwa należą nie tylko jej bezpośredni uczestnicy, ale także pokrewne im sekty, tworzące jej odgałęzienia a połączone z masonami wspólnotą celów. Jedną z naczelnych zasad organizacji jest tajność, posunięta do tego stopnia, że będący w niej adept może nie być świadom ostatecznych celów sekty, ani jej wyższych struktur. Ową tajność gwarantuje przysięga, jaką składają wstępujący do organizacji członkowie. Treść przysięgi zabrania pod karą śmierci wyjawiania „nazwisk stowarzyszonych, cech rozpoznawczych i doktryn stowarzyszenia”. Wypracowane w ten sposób posłuszeństwo jest skrupulatnie egzekwowane i prowadzi do tworzenia mas niewolników. Stosowana przez wolnomularzy skrytość zapewnia im swobodę w kreowaniu swojego wizerunku, co też czynią wnikając w środowiska miłośników sztuki, filozofii czy nauki. Ich program kierowany jest także do niższych warstwa społecznych, komunikowany poprzez popularne hasła postępu i wolności. Głoszonemu przez stowarzyszenie relatywizmowi i absolutnej wolności jednostki, Kościół przeciwstawia autorytet Boga i wynikającą z Niego powinność, a także swoją hierarchiczną strukturę. Ów światopoglądowy konflikt prowadzi masonerię do systematycznej walki z Kościołem. Walka toczy się na gruncie świeckim, w edukacji, państwie i ma prowadzić do rozdziału religii i życia. Panująca w sekcie tajemnica pozwala przyjmowanym członkom zachowanie wcześniej wyznawanej religii. W procesie stawania się członkiem masonerii zaburzone zostaje, jednak pojęcie Bóstwa prowadząc często do panteizmu.W duchu naturalizmu masoni ograniczają się w moralności jedynie do tego, co racjonalne i empiryczne, tzw. przez nich „moralność świecka”. Leon XIII zaznacza jednak, że etyka pozbawiona elementów nadprzyrodzonych zupełnie nie wystarcza do życia moralnego. Taka moralność w spotkaniu z ludzkimi namiętnościami prowadzi do rozwiązłości, silnie z resztą propagowanej przez masonerię za pomocą rozmaitych czasopism, widowisk, dzieł sztuki dających inspirację do życia „łatwego i wygodnego”. Społeczeństwo bez hamulców stanowi dla nich łatwy przedmiot manipulacji. Do celów masonerii należy również rodzina. Pierwszą zmianą jaką zamierzają dokonać w tej dziedzinie była zmiana definicji małżeństwa. Masoneria za ważne małżeństwa chciała wówczas uznawać tylko te cywilne. Wówczas proces ten dokonał się już w wielu państwach. Dalej celem jest również młodzież. Ideą masonów była edukacja bez katechezy, pozbawiona wszelkich odwołań do wyższych wartości. W przestrzeni polityki za jedyną słuszną władzę wolnomularstwo uznaję tą stanowioną przez ludzi, każda inna odczytywana jest przez nich jako przejaw despotyzmu. Nie można też pogodzić w żaden sposób z wizją sekty państwa wyznaniowego. Na gruncie ideologii masońskiej widać wyraźny związek z komunizmem i wzajemną współpracę polityczną. Przedstawioną w encyklice masonerię Leon XIII kontrastuje z nauką Kościoła katolickiego, stwierdzają, że współpraca Kościoła i państwa była korzystna dla struktur państwowych, gdyż wspólnota chrześcijańska zawsze kierowała się dobrem człowieka.

Na koniec Leon XIII podaje katolikom cztery wskazówki. Pierwsza z nich mówi o konieczności demaskowania prawdziwego oblicza masonów oraz zakazuje włączania się w struktury stowarzyszenia. Druga ukazuje konieczność ciągłego pogłębiania wiedz zaznacza ogromną rolę duszpasterstwa młodzieży, „nadziei społeczeństwa”. W encyklice podkreślona została również wielka ranga działalności Trzeciego Zakonu Franciszkańskiego oraz Towarzystwa Wincentego a' Paulo. Na koniec encykliki Leon XIII wzywa orędownictwa św. Michała Archanioła, św. Józefa, św. Piotra i Pawła oraz Maryi Panny, Matki Bożej.

Tekst dokumentu: Papież Leon XIII - encyklika Humanum Genus z 20 IV 1884

Bibliografia

Encyklopedia Katolicka, t. VI, Lublin 1993, kolumna 1317; t. XII, Lublin 2008, kolumna 132; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 2000.