Hadrian IV

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 20:43, 18 cze 2019 autorstwa Damian (dyskusja | edycje)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Hadrian IV (1110/1120-1159), papież

Urodził się jako Nicholas Breakspear pomiędzy 1110 a 1120 rokiem w Abbot’s Langley k. Londynu. Był synem mnicha Roberta z St. Albans. Nicholas rozpoczął swoją edukację w mieście rodzinnym ojca. Później wyjechał do Francji. Tam wstąpił do zakonu kanoników regularnych św. Rufusa koło Awinionu. Początkowo działał jako kanonik i opat Saint-Ruf k. Awinionu. Eugeniusz III, ówczesny papież mianował go kardynałem-biskupem Albano, a następca Eugeniusza III, Anastazy IV, swoim legatem na Norwegię i Szwecję, w celu ustanowienia organizacji metropolii kościelnej w tych krajach. W latach 1150-1152/53 podróżował do Skandynawii, żeby powiązać ściślej tamtejszą prowincję z Rzymem.

Nicholas Breakspear został wybrany na papieża 3 grudnia 1154 i przyjął imię Hadrian IV. Był jedynym Anglikiem na Stolicy Piotrowej. Poświęcił się przede wszystkim poszerzaniu duchowo-świeckiej, podwójnej władzy papieża. Skutkiem takiego działania, było powstanie sporu pomiędzy papieżem a autonomiczną władzą miejską Rzymu, której zwierzchnikiem był kaznodzieja Arnold z Brescii. Hadrian IV wydalił go i rzucił interdykt na miasto, które popierało władze cywilne i senat niezależne od papiestwa. W 1155 roku Arnold został aresztowany przez Fryderyka Barbarossę, ówczesnego króla niemieckiego i Włoch. W wyniku odnowienia traktatu sojuszniczego, papież koronował Fryderyka Barbarossę na Świętego Cesarza Rzymskiego. Relacje Hadriana IV z Barbarossą nie były najlepsze. Po koronacji cesarz ogłosił niezależność cesarstwa od papiestwa. Hadrian IV uznawał wyższość papiestwa nad cesarstwem, natomiast cesarz rozciągał swoją władzę polityczną również nad papiestwem. Konflikt z Fryderykiem Barbarossą osiągnął szczyt na sejmie Rzeszy w Besancon w 1157 roku, gdzie pismo z zażaleniem papieskim wywołało wrażenie, iż również cesarstwo jest lennem Stolicy Apostolskiej. Biskupi Rzymu zmusili Hadriana IV do ustępstw, a cesarz odnowił w Roncagli w 1158 roku uprawnienia Rzeszy w Górnej Italii. Następnie papież związał się z wrogimi cesarzowi miastami i planował ekskomunikę cesarza, jednak przed jej ogłoszeniem zmarł 1 września 1159 w Angani. Został pochowany w Watykanie. Hadrian IV za czasów swojego panowania wybudował nowe kościoły oraz wzmocnił obwarowania miejskie Rzymu, mianował prawdopodobnie 11 nowych kardynałów. Jego polityka podzieliła kolegium kardynalskie i była jedną z przyczyn późniejszej schizmy. Przypisuje mu się także wydanie bulli Laudabiliter, w której nadał królowi Anglii prawa do władania Irlandią. Anglicy niejednokrotnie powoływali się na stanowisko Hadriana IV, uzasadniając swoje prawa do Irlandii. Pozostaje jednak kwestią sporną, czy król Anglii Henryk II zapoczątkował podbój Irlandii za upoważnieniem papieża.

Bibliografia

J. Dyl, Hadrian IV, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 6, Lublin 1993, kol. 457-458; K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996, s. 178-180; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 2000, s. 61.