Grzondziel Henryk

Grzondziel Henryk (1897-1968), biskup, sufragan opolski

Urodził się 26 lipca 1897 w Załężu w rodzinie górnika Jana i Franciszki z d. Ozakańskich. Był najmłodszym z trojga rodzeństwa. Wkrótce po narodzeniu rodzina Grzondzielów przeniosła się do Rudy Śląskiej. Duży wpływ na jego wychowanie i decyzje życiowe miał ówczesny wikary ks. Józef Czempiel. Po zdanej maturze w 1916 roku został powołany do wojska niemieckiego, gdzie walczył na froncie wschodnim. Po zakończeniu działań wojennych podjął w 1919 roku studia na Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. Święcenia kapłańskie otrzymał 17 marca 1923 z rąk kard. Adolfa Bertrama. Po święceniach przez pół roku pracował jako wikariusz w Hajdukach, a następnie w Seminarium Duchownym jako nauczyciel języka polskiego. Ponadto pełnił funkcję duszpasterza Polaków we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku.

W 1926 roku zdobył tytuł doktora na Uniwersytecie Wrocławskim z zakresu dogmatyki na podstawie pracy pt. "Die Entwicklung der Unterscheidung zwischen der potentia Dei absoluta und der Potentia Dei ordinata von Augustinus bis Aleksander von Halles”. W 1927 roku został skierowany do pracy w charakterze wikariusza w parafii św. Jacka w Bytomiu, a od 1929 roku pełnił funkcję dyrektora Caritasu w Zabrzu. W 1931 roku został proboszczem w parafii św. Antoniego w Gliwicach. W 1935 roku powierzono mu stanowisko ojca duchownego, a także wykładowcy dogmatyki i ascetyki w Seminarium Duchownym we Wrocławiu. Pełnił je aż do zakończenia II wojny światowej.

Po wojnie ks. Henryk Grzondziel włączył się do pracy duszpasterskiej, odprawiając nabożeństwa w kościele św. Macieja we Wrocławiu. W 1947 roku został proboszczem w parafii św. Stanisława i Doroty we Wrocławiu. W 1948 roku otrzymał nominacje na sędziego prosynodalnego. W latach 1949-1953 był wykładowcą dogmatyki w Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu.

W 1951 roku pod wpływem władz państwowych doszło do zmian w kierownictwie Administracji Apostolskiej. Konsekwencją tych decyzji było zwolnienie ks. Grzondziela z funkcji proboszcza i odwołanie go z pracy w seminarium. W 1953 roku przeniósł się na Opolszczyznę i został kapelanem w zgromadzeniu ss. de Notre Dame w miejscowości Pokój. Po trzech latach, w 1954 roku został proboszczem w Krzyżanowicach. W dalszym ciągu jednak nie cieszył się dobrą opinią u władz, które nie dopuściły go do zajęć z zakresu dogmatyki w Opolskim Seminarium Duchownym. Nie sprzeciwiały się natomiast, gdy prowadził ten przedmiot w Seminarium Duchownym OO. Franciszkanów w Panewnikach. W 1957 roku został powołany na stanowisko wikariusza generalnego i proboszcza w Królewskiej Nowej Wsi.

20 maja 1959 papież Jan XXIII mianował ks. Henryka Grzondziela biskupem tytularnym Atrybii, z równoczesnym skierowaniem go do pomocy biskupowi Franciszkowi Jopowi w Opolu. Obowiązki te pełnił prawie 10 lat. Sakrę biskupią otrzymał 16 sierpnia 1959 w prokatedrze opolskiej. Brał udział w II i III sesji Soboru Watykańskiego II. Po przejściu w 1964 roku na emeryturę zamieszkał w Grudzicach. Zmarł 24 maja 1968.

Bibliografia

J. Mandziuk, Grzondziel Henryk (hasło), [w:] SPTK 1918-1981, pod red. L. Grzebienia, t. 5, Warszawa 1983, s. 530-531; P. Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 135; Biskup Henryk Grzondziel (1897-1968), [w:] Ludzie śląskiego Kościoła katolickiego, red. Krystyn Matwijowski, Wrocław 1992 s. 145-151; J. Kopiec, Biskup Henryk Grzondziel (1897-1968). W służbie Kościoła na Śląsku, Opole 2002; foto: [1]