Grzegorz XV

Grzegorz XV (1554-1623), papież

Urodził się 9 stycznia 1554 w Bolonii, w starej szlacheckiej rodzinie hrabiego Pompeio. W 1567 roku rozpoczął studia na wydziale sztuk wyzwolonych w Kolegium Rzymskim kierowanym przez jezuitów. W 1569 roku z przyczyn zdrowotnych powrócił do Bolonii, a w rok później kontynuował naukę. W 1571 roku rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Bolonii, gdzie w 1575 roku uzyskał doktorat. Wkrótce przyjął święcenia kapłańskie. Podjął pracę w kurii rzymskiej. Grzegorz XIII mianował go przewodniczącym kolegium sędziowskiego. Klemens VIII (jego protektor) skierował go do pracy w sygnaturze. Został doradcą papieża i uczestniczył w dysputach między ambasadorem francuskim a hiszpańskim, a także między rodem Farnese a papieżem. Uczestniczył w sporze o Benewent. Paweł V mianował go wiceregentem kardynała wikariusza, rozstrzygał konflikty między rzymianami. Uczestniczył w rozmowach Pawła V z Wenecją. W 1612 roku został mianowany arcybiskupem Bolonii na krótki czas, ponieważ papież potrzebował go jako mediatora w sporze między Karolem Emanuelem I Wielkim (księże sabaudzki), a Filipem III Habsburgiem (król Hiszpanii) o Monferrato. 19 września 1616 Paweł V w uznaniu jego zasług mianował go kardynałem przy Santa Maria In Trastevere. Po powrocie do Bolonii Alessandro rozpoczął reformy, zajmując się szczególnie dyscypliną księży.

Po śmierci Pawła V konklawe 9 lutego 1621 do 8 lipca 1623 wybrało Alessandro Ludovisiego na papieża. Godność tę, dzięki poparciu kardynała Scione Caffarellego Borghese uzyskał przez aklamację. Przyjął imię Grzegorz XV. Był słabego zdrowia, żarliwy. Nie uchronił się przed nepotyzmem – mianował swego brata Orazio generałem Kościoła, a kuzyna Ludovico Ludovisiego kardynałem - sekretarzem stanu. Papież i Ludovico dążyli do zreformowania Państwa Kościelnego oraz podniesienia prestiżu Kościoła.

Grzegorz XV wprowadził dwie ważne reformy. W celu uniknięcia nacisków zewnętrznych Grzegorz XV zmienił metodę wyboru papieża. W dekretach "Aeterni patris filius" i "Decet Romanum pontificem" zaznaczył, że jeżeli wybór nie zostanie dokonany przez aklamację, konklawe należy odbyć w odosobnieniu, tajne głosowania (skrutynia) dwa razy dziennie. Kandydat musiał otrzymać 2/3 głosów. Jednak kraje katolickie nie przestały wpływać na wynik elekcji za pomocą weta względem niewygodnych kandydatów.

Drugą ważną sprawą było ustanowienie Kongregacji Rozkrzewiania Wiary (Propaganda Fide, 6 I 1622; od 1967 Kongregacja Ewangelizacji Narodów), która odzwierciedlała wielkie zaangażowanie misyjne papieża. Skupiło się ono na propagowaniu wiary wśród innowierców i niewierzących; celem było rozkrzewianie wiary katolickiej i koordynowanie pracy misyjnej w świecie. Jej hasłem były słowa Chrystusa: Idźcie i nauczajcie wszystkie narody. Przejęła kierownictwo nad dziełami misyjnymi Stolicy Świętej na całym świecie. Papież bullą "Instrutabili divinae providentiae" określił jej prawa i zadania. W skład Kongregacji wchodziło 16 osób: 2 biskupów, 13 kardynałów.

Grzegorz XV potwierdził dekret swojego poprzednika co do Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, a 22 marca 1622 wyniósł do chwały ołtarzy pięciu świętych: Izydora, Filipa Neri, Ignacego Loyolę, Franciszka Ksawerego i Teresę z Avila.

Popierał zgromadzenia zakonne, szczególnie jezuitów i kapucynów, zabronił wszystkim duchownym głosić kazania i spowiadać bez pozwolenia biskupa. Dbał o formację kulturalną i religijną kleru. Grzegorz XV zmarł 8 lipca 1623 w pałacu na Kwirynale. Pochowano go w Bazylice Świętego Piotra, przeniesiono do kościoła Sant’Ignazio, gdzie spoczął w sarkofagu wykonanym na zlecenie kardynała nepota.

Bibliografia

William J. La Due , Na tronie św. Piotra Historia papiestwa, Wydawnictwo Dolnośląskie; Richard P. McBrien, Leksykon papieży. Pontyfikaty od Piotra Apostoła do Jana Pawła II, Warszawa 2003; Kazimierz Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996