Grzegorz I Wielki

Z e-ncyklopedia

Św. Grzegorz I Wielki (540-604), papież

Urodził się w 540 roku, w okresie najazdów barbarzyńskich Gotów. Był dzieckiem świętych rodziców: Gordiana i Sylwii. Stosownie do statusu rodziny, należącej do starego patrycjuszowskiego rodu rzymskiego, odebrał staranne wykształcenie i wychowanie przygotowujące go do pełnienia ważnych urzędów publicznych, m. in. prefekta miasta Rzymu. Wyniesione z rodzinnego domu głębokie przywiązanie do Chrystusa i Kościoła sprawiło, że w 575 roku wstąpił do zakonu benedyktynów, zamieniając rodzinny dom w klasztor. Czas poświęcał na czytanie i rozpamiętywanie Ksiąg świętych, modlitwę i naukę języków. Kolejni papieże powierzali mu różne urzędy i misje specjalne, m. in. był diakonem Kościoła Rzymskiego, legatem papieskim na dworze cesarskim w Konstantynopolu i osobistym sekretarzem papieskim. Po śmierci papieża Pelagiusza II lud rzymski, senat i kapłani jednogłośnie obwołali Grzegorza biskupem Rzymu. Jako papież nazwał siebie "sługą sług Bożych". Zdecydowanie przeprowadzał reformę Kurii papieskiej, dbał o obsadzanie urzędów biskupich godnymi kandydatami. Zabiegał o pozyskanie dla Kościoła nowych ludów: Longobardów, Wandalów i Wizygotów. Dokonał reformy i ujednolicenia liturgii rzymskiej. Pozostawił też bogatą spuściznę literacką, m. in. "Dialogi", "Regułę pasterzowania", "Sakramentarz", "Homilie" i "Listy", dzięki którym otrzymał chwalebny tytuł "Doktora Kościoła". Opiekował się mieszkańcami Rzymu, zwłaszcza ubogimi i chorymi, co ujawniło się szczególnie podczas zarazy w Rzymie (590), a która ustąpiła po odprawieniu pokutnej procesji, zarządzonej przez papieża.

Św. Grzegorz I zmarł 12 marca 604 . Pochowano go w pobliżu zakrystii bazyliki watykańskiej, a pięćdziesiąt lat później uroczyście przeniesiono relikwie do wnętrza bazyliki. Potomni nadali św. Grzegorzowi przydomek "Wielki". Wspomnienie papieża obchodzono początkowo 12 marca, obecnie - po reformie liturgii dokonanej na Soborze Watykańskim II - obchodzone jest 3 września (dzień konsekracji na biskupa Rzymu).

W ikonografii św. Grzegorz I Wielki jest przedstawiany w stroju papieskim, a nad jego głową unosi się gołębica symbolizująca Ducha Świętego. Dodatkowymi atrybutami są: anioł, trzy krwawiące hostie, krzyż pontyfikalny, model kościoła, otwarta księga lub zwinięty zwój, a także parasol papieski. Jest patronem uczniów, studentów, nauczycieli, chórów szkolnych, piosenkarzy i muzyków. Od św. Grzegorza Wielkiego pochodzi zwyczaj mszy gregoriańskich, czyli 30 mszy świętych odprawianych przez kolejne 30 dni w intencji zmarłej osoby.

  • Wspomnienie liturgiczne - 3 września

Bibliografia

K. Dopierała, Księga papieży, Kraków 1996; Z. Zieliński, Dzieje papieży, Warszawa 1995; R. Fischer - Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1998; P. Johnson, Papiestwo. XX wieków historii, Warszawa 1998; W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998.