Grzegorz IV (?-844), papież
Data jego narodzin jest nieznana. Był z pochodzenia Rzymianinem i posługiwał w kościele św. Marka. W październiku 827 został wybrany papieżem, jednakże jego konsekracja dokonała się dopiero 29 marca 828. Przyczyną tego było ówcześnie obowiązujące prawo (Constitutio romana z roku 824), które zobowiązywało wybranego prezbitera do złożenia przysięgi wierności cesarzowi zanim ten otrzyma sakrę biskupią i tron Piotrowy. Podczas jego pontyfikatu doszło w państwie Franków do poważnych problemów w rodzinie monarszej. Spór został rozpoczęty przez synów Ludwika I Pobożnego, w szczególności przez Lotara, a dotyczył zmiany postanowień panującego władcy, który do podziału ziem cesarstwa między potomków dołączył także syna z drugiego małżeństwa. Grzegorz IV chciał zażegnać ten konflikt i stanął po stronie Lotara. Zachęcał także biskupów frankońskich do rozwiązania konfliktu. Ostatecznie działania Lotara doprowadziły do detronizacji panującego cesarza. Papież zrozumiał wtedy, iż został wykorzystany do celów politycznych, co boleśnie przeżył. Przysłużył się także chrystianizacji Europy. W 834 mianował legata na terenach nowo utworzonego arcybiskupstwa w Hamburgu. Był nim arcybiskup Ansgar i swoją funkcją obejmował Duńczyków, Szwedów i północnych Słowian. W trakcie swojego pontyfikatu Grzegorz IV zakończył trwający 115 lat spór o cześć obrazów (ikonoklazm). Przypisuje się mu także wprowadzenie uroczystości Wszystkich Świętych. Papież zezwolił na celebrowanie tego święta dnia 1 listopada w całym państwie frankońskim. Samo święto było już wcześniej celebrowane, ale tylko w Bizancjum. Jako niezwykle ważna osoba w Rzymie Grzegorz IV zatroszczył się także o ochronę militarną. Nakazał ufortyfikowanie Ostii przez budowę twierdzy Gregorianopolis, aby ta mogła bronić Rzymu przed morskimi atakami saracenów z Afryki. Zmarł w 844 i został pochowany w bazylice watykańskiej.
Bibliografia
R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1998, s. 36-37; K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996, s. 99-100; EK, t. 6, Lublin 1993, kol. 335.
