Gregor Józef

Z e-ncyklopedia

Gregor Józef (1857-1926), publicysta, historyk

Gregor Jozef.jpg
kwatera duchownych przy kościele w Tworkowie

Urodził się 6 marca 1857 w Witosławicach koło Koźla, w rodzinie młynarza. Uczęszczał do szkoły ludowej w Grzędzinie, następnie do szkoły miejskiej i gimnazjum w Głubczycach. W 1877 roku rozpoczął studia teologiczne we Wrocławiu. Był jednym ze współzałożycieli i najaktywniejszych członków działającego wśród studentów Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1880-1886 Towarzystwa Górnośląskiego. Udzielał się również jako członek Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego. Nawiązał wówczas pierwsze kontakty z polskimi działaczami narodowymi Śląska Górnego i Cieszyńskiego. Święcenia kapłańskie przyjął 15 lipca 1882 we Wrocławiu. Początkowo był kapelanem zamkowym u hr. Henckel-Donnersmarcków w Siemianowicach, a od 1884 roku - wikarym tamtejszej parafii. W latach 1885-1890 pracował kolejno w parafiach: Bujaków, Strzelce, parafie w Berlinie (św. Jadwigi, św. Piusa i św. Michała). W latach 1890-1898 był proboszczem w Płużnicy koło Strzelec, a następnie aż do końca życia proboszczem w Tworkowie.

Publikował w artykuły na łamach „Schlesische Volkszeitung”, kwartalnika „Oberschlesische Heimat", tygodnika „Światło" i opolskich „Głosach z nad Odry".

Głównym przedmiotem zainteresowania ks. Gregora była historia Kościoła na Śląsku, zajmował się ponadto pracą naukową z zakresu językoznawstwa i historii, zbierał przysłowia i wyrażenia ludowe, materiały dotyczące dialektów górnośląskich i historii oraz topografii regionu. Opracował i wydał m.in. pierwszą polską mapę Górnego Śląska (Mikołów 1904). Wspierał różne poczynania kulturalne i oświatowe, m.in. działalność Towarzystwa Oświaty im. św. Jacka w Opolu.

Po podziale Górnego Śląska w 1922 roku pozostał w swej parafii w Tworkowie, która znalazła się po niemieckiej stronie granicy. Zmarł 6 kwietnia 1926 i pochowany został obok kościoła.

Dorobek

  • O książeczkach zabobonnych i odpustach fałszowanych, Królewska Huta 1885.
  • Mapa Górnego Śląska z uwzględnieniem stosunków językowych, granic powiatowych i kolei żelaznych, Mikołów 1904.
  • Augustin Weltzel und seine oberschlesischen Geschichtswerke, Oppeln 1908.

Bibliografia

J. Lyszczyna, Gregor Józef, Słownik Pisarzy Śląskich, t. 2, Katowice 2007, s. 47-48; E. Szramek, Ks. proboszcz Józef Gregor, RTPNS 1929, t. 1, s. 254-258; M. Pater, Gregor Józef (hasło), [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, Katowice 1996, s. 119-121; A. Halor, Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach. Monografia rocznicowa, Siemianowice 2006 s. 78-79; Fotografia: ze zbiorów Leonarda Fulneczka.