Garus Józef

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 12:54, 24 gru 2017 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (uzupełnienie - kategoria)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Garus Józef (1912-1997), proboszcz w parafii MB Różańcowej w Halembie

Garus Jozef Halemba.jpg

Urodził się 18 marca 1912 w Kryrach w rodzinie Piotra i Józefy z d. Czernecka. Po ukończeniu szkoły powszechnej w rodzinnej miejscowości w 1923 roku kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Pszczynie, które ukończył w maju 1931 roku egzaminem maturalnym. W tym samym roku wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Święcenia kapłańskie przyjął 28 czerwca 1936.

Po zastępstwie wakacyjnym w parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Chwałowicach (15 lipca - 20 sierpnia 1936) pracował w charakterze wikariusza w parafii św. Szczepana w Bogucicach (1 września 1936 - 2 grudnia 1938). Od 3 grudnia 1938 był katechetą w Szkole Wydziałowej w Pietwałdzie na Zaolziu, ucząc w wymiarze 36 godzin tygodniowo, początkowo będąc równocześnie do stycznia 1939 roku wikariuszem w Bogucicach. Po wybuchu wojny był wikarym w parafii św. Marii Magdaleny w Tychach (13 października 1939 - 12 kwietnia 1940), potem Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach (13 kwietnia 1940 - 31 lipca 1944).

Proboszcz parafii MB Bolesnej w Rybniku ks. T. Reginek w czasie wojny znalazł się na emigracji i w tym czasie jej wikariuszem substytutem był ks. F. Klimza (1939-1944), a od 1 sierpnia 1944 do 17 lutego 1950 ks. Garus był jej administratorem. W Rybniku zaangażował się w odbudowę zniszczonego działaniami frontowymi kościoła. Naraził się władzy komunistycznej z powodu kazania wygłoszonego dla weteranów powstań śląskich 2 maja 1947. W 1949 roku, w ramach represji za list pasterski bpa S. Adamskiego z 17 stycznia 1949 do diecezjan w obronie usuwanej ze szkół katechizacji, razem z pięcioma innymi kapłanami diecezji katowickiej został 25 stycznia 1949 aresztowany. Po sześciu miesiącach więzienia, uwolniono go po stwierdzeniu przez sąd "braku winy". Pretekstem było oskarżenie o współudział w "morderstwie" i przyjęcie sumy 1 mln zł od prześladowanych przez UB ostatnich pozostających jeszcze na wolności żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych.

Krótko (18 lutego - 12 marca 1950) pełnił funkcję wikariusza-substytuta parafii MB Wspomożenia Wiernych w Dąbrówce Wielkiej na czas choroby jej administratora ks. B. Kotusza. 13 marca 1950 został administratorem, a 23 lipca 1957 proboszczem parafii MB Różańcowej w Halembie, gdzie pracował do czasu swojego przejścia w stan spoczynku w 1970 roku. W 1957 roku rozpoczął w Halembie budowę nowego kościoła, obok istniejącego dotychczasowego zbyt małego dla pomieszczenia gromadzących się wiernych.

Wskutek interwencji ówczesnych władz państwowych, prace zostały po założeniu fundamentów przerwane. Podjął więc bezskuteczne starania o zgodę na rozbudowę dotychczasowego kościoła. W tej sytuacji kontynuował "na dziko" rozbudowę istniejącego kościoła etapami, którą zakończył 29 czerwca 1969. Z tego powodu władze państwowe w ramach zbiorowej odpowiedzialności i szantażu wobec bpa cofnęły wszystkie dotychczasowe zezwolenia na budowę sześciu innych kościołów w diecezji. Władze komunistyczne zapowiedziały zalegalizowanie budowy pod warunkiem przeniesienia proboszcza, co z punktu widzenia prawa kościelnego było nieuzasadnione, gdyż budowa kościoła nie miała znamion przestępstwa. Poza tym odwołanie ks. Garusa mogło wszcząć niepokój wśród parafian. Sprawę rozwiązano tak, że proboszcz złożył rezygnację z urzędu 10 grudnia 1969 na prośbę bpa H. Bednorza.

Jego pasją była budowa stajenek betlejemskich, które z czasem stały się sławnymi w okolicy. Ich kopie wykonane przez księdza, znalazły się w USA oraz na misjach w Afryce i Nowej Gwinei. W 1970 roku przeszedł w stan spoczynku i zamieszkał na terenie parafii obok probostwa. Krótko przed śmiercią przeprowadził się do Domu Księży Emerytów w Katowicach, gdzie zmarł 29 sierpnia 1997. Pogrzeb odbył się 2 września 1997 i spoczął na miejscowym cmentarzu parafialnym.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Józefa Garusa; Schematyzm 1938-1995; Grajewski, Wygnanie, s. 56, 64, 113; Myszor, Historia diecezji, s. 486 i nn; J. Krętosz, Nekrolog, WA 1997, nr 11, s. 544-546; J. Dziwoki, Garus Józef (hasło), [w:] Leksykon duchowieństwa, t.1, s. 61-62; A. Dziuba, Podziemie poakowskie w województwie śląsko-dąbrowskim w latach 1945-1947, Kraków 2005, s. 441; Skworc, Budownictwo kościołów, s. 17, 22, 79-80, 96; Diamentowe jubileusze, 60 lat kapłaństwa, GN 1996, nr 28 (dodatek katowicki), s. 13; Ł. Marek, „Kler to nasz wróg”. Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na terenie województwa katowickiego w latach 1956-1970, Katowice 2009, s. 140 i nn.