Elżbietanki

Z e-ncyklopedia

Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety (Elżbietanki)

łac. Congregatio Sororum a Sancta Elisabeth, CSSE.

Wraz z rozwojem gospodarki kapitalistycznej następowały przeobrażenia socjalne. Tzw. kwestię społeczną próbowano rozwiązać metodami charytatywnymi ( m.in. działalność zgromadzeń zakonnych), względnie systemowymi (ruch socjalistyczny). Na takim gruncie w Nysie zostały położone podwaliny pod stowarzyszenie dla terenowej pielęgnacji chorych. Inicjatorką była Klara Wolf, a współzałożycielkami Matylda i Maria Merkert oraz Franciszka Werner. Za datę powstania zgromadzenia przyjmuje się 27 września 1842.

Władze kościelne we Wrocławiu wyraziły zgodę na powstanie stowarzyszenia na prawie diecezjalnym pod warunkiem odbycia rocznego nowicjatu w Zgromadzeniu Sióstr Boromeuszek w Pradze. Skutkiem takich posunięć było sprowadzenie do Nysy Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza, przekazanie im szpitala i wcielenie wszystkich Szarych Sióstr do tego Zgromadzenia. Tymczasem Maria Merkert, konsekwentnie broniąc ambulatoryjnej pielęgnacji chorych, opuściła nowicjat sióstr Boromeuszek.

Początkowo Maria Merkert nie miała zamiaru zakładać nowej wspólnoty zakonnej, pragnęła jedynie służyć pomocą cierpiącym ludziom. W okresie kształtowania się wewnętrznej organizacji wzrastały również dzieła charytatywne. Zwłaszcza na ówczesnych terenach misyjnych (w głębi Niemiec i w Szwecji) z inicjatywy Matki Marii siostry oprócz terenowej pielęgnacji prowadziły żłobki, ochronki, domy dziecka i domy dla sierot, zapewniając im pełne wychowanie i wykształcenie. Siostry prowadziły również domy dla starców, własne szpitale, opiekowały się rannymi żołnierzami, nauczały w szkołach i punktach katechetycznych.

Pomyślny rozwój, stały wzrost powołań i liczby placówek skłonił Marię Merkert do rozpoczęcia starań o kościelne i państwowe uznanie dla Stowarzyszenia Sióstr św. Elżbiety, co dokonało się z chwilą ostatecznego zatwierdzenia konstytucji Zgromadzenia 6 kwietnia 1924, kiedy to siostry św. Elżbiety stały się pełnoprawnym Zgromadzeniem na prawie papieskim. Maria Merkert zmarła w opinii świętości 14 listopada 1872. Uroczystość beatyfikacyjne odbyły się 30 października 2007 w Nysie.

Obecnie Polska podzielona jest na sześć prowincji z siedzibami władz prowincjalnych: Katowice, Nysa, Poznań, Toruń, Warszawa, Wrocław.

11 czerwca 2022 dziesięć sióstr męczenniczek elżbietańskich zostało włączonych w poczet błogosławionych Kościoła. Mszy św. beatyfikacyjnej w katedrze wrocławskiej przewodniczył kard. Marcello Semeraro, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Reprezentują one przeszło sto ofiar ze Zgromadzenia św. Elżbiety, zamęczonych i zamordowanych przez sowieckich żołnierzy.

Placówki elżbietanek w diecezji katowickiej

Bibliografia

B. Łoziński, Leksykon zakonów w Polsce, Warszawa 1998, s. 188-189; J. Kiedos, Zapomniany jubileusz (Siostry Szpitalne św. Elżbiety), WD 1983, nr 1, s. 19-21; M. Słowiński, Dobroć uśmiechem Boga, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1987", Katowice 1986, s. 87-96; A. Maziarz, Śląskie samarytanki, opieka zdrowotna rodzimych żeńskich zgromadzeń zakonnych na Śląsku w latach 1842, 1914, Warszawa 2009; J. Tofilska, Parafia Mariacka w Katowicach . Historia jak witraż, Katowice 2010, s. 151-160; W. Bochnak, W służbie Bogu i ludziom. Sylwetki Ślązaków, Warszawa 1989, s. 25-38; A. Burda-Szostek, Księżne w habitach. Zgromadzenie sióstr św. Elżbiety, GN 2011, nr 17, dodatek katowicki, s. 6; Gość Niedzielny, nr 23 rok XCIX, 12 czerwca 2022, s. 26-29; [1] (dostęp: 11.06.2022)