Diecezja wrocławska: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
Nie podano opisu zmian
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
==Diecezja wrocławska==
==Diecezja wrocławska==
[[Plik:Wroclaw katedra3.jpg|thumb|200px|right]]
[[Plik:Wroclaw katedra3.jpg|thumb|right|Katedra]]
[[Grafika:Wojciech_sw_wiki_wolna.png‎|thumb|200px|św. Wojciech]]
[[Plik:Wroclaw kl Krzyza.jpg|thumb|right|kościół pw. Krzyża Św.]]
[[Grafika:Wojciech_sw_wiki_wolna.png‎|thumb|św. Wojciech]]


Diecezja wrocławska została utworzona jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej w czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej nie są określone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się ze Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczu Odry. Główną posiadłością biskupa była [[kasztelania otmuchowska]], a kapituły wrocławskiej – [[kasztelania milicka]]. W XIV wieku za rządów biskupa [[Henryk z Wierzbna|Henryka z Wierzbna]] (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo (biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami-księciami, równymi innym książętom śląskim), a [[księstwo nysko – otmuchowskie]] na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd aż do czasów [[Bertram Adolf|kard. Bertrama]] biskupi wrocławscy mogli używać tytułu książęcego.  
Diecezja wrocławska została utworzona jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej w czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej nie są określone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się ze Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczu Odry. Główną posiadłością biskupa była [[kasztelania otmuchowska]], a kapituły wrocławskiej – [[kasztelania milicka]]. W XIV wieku za rządów biskupa [[Henryk z Wierzbna|Henryka z Wierzbna]] (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo (biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami-księciami, równymi innym książętom śląskim), a [[księstwo nysko – otmuchowskie]] na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd aż do czasów [[Bertram Adolf|kard. Bertrama]] biskupi wrocławscy mogli używać tytułu książęcego.  
W 1929 roku diecezja wrocławska została podniesiona do rangi archidiecezji. Współcześnie, po podziałach w 1945 i 1992 roku, archidiecezja wrocławska graniczy z Archidiecezją Poznańską i diecezjami: kaliską, [[Diecezja Opolska|opolską]], legnicką i [[Diecezja Świdnicka|świdnicką]]. Terytorialnie podzielona jest na 33 dekanaty i 300 parafii (w tym 36 parafii zakonnych).
Patronem Archidiecezji jest [[św. Jan Chrzciciel]], współpatronami: [[św. Jadwiga Śląska]] i [[bł. Czesław]], dominikanin.


==Więź metropolitalna z Gnieznem==
==Więź metropolitalna z Gnieznem==


Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez XIII i XIV wiek bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były szybko przyjmowane przez Kościół wrocławski, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomijano tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie najazdu husyckiego . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument o bezpośrednim podporządkowaniu Wrocławia Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urwała się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem był związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostały więzi nieformalne, takie jak kult świętych [[Św. Stanisław ze Szczepanowa|św. Stanisława]], [[Św. Wojciech|św. Wojciecha]] i [[Św. Jadwiga Śląska|św. Jadwigi]], zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego.  
Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez XIII i XIV wiek bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były szybko przyjmowane przez Kościół wrocławski, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomijano tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie [[Husyci|najazdu husyckiego]] . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument o bezpośrednim podporządkowaniu Wrocławia Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urwała się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem był związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostały więzi nieformalne, takie jak kult świętych [[Św. Stanisław ze Szczepanowa|św. Stanisława]], [[Św. Wojciech|św. Wojciecha]] i [[Św. Jadwiga Śląska|św. Jadwigi]], zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego.  


== (Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek) ==
== (Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek) ==
Linia 28: Linia 34:
wikariusz kapitulny [[Urban Wincenty|Wincenty Urban]] (1974-1976)
wikariusz kapitulny [[Urban Wincenty|Wincenty Urban]] (1974-1976)
*[[Gulbinowicz Henryk|Henryk Roman Gulbinowicz]] (1976-2004)
*[[Gulbinowicz Henryk|Henryk Roman Gulbinowicz]] (1976-2004)
*[[Gołębiewski Marian|Marian Gołębiewski]] (2004-nadal)
*[[Gołębiewski Marian|Marian Gołębiewski]] (2004-2013)
*[[Kupny Józef|Józef Kupny]] (2013-nadal)


==Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)==
==Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)==
Linia 46: Linia 53:
*[[Rybak Tadeusz|Tadeusz Rybak]] (1977-1992)
*[[Rybak Tadeusz|Tadeusz Rybak]] (1977-1992)
*[[Dyczkowski Adam|Adam Dyczkowski]] (1978-1992)
*[[Dyczkowski Adam|Adam Dyczkowski]] (1978-1992)
*[[Pazdur Józef|Józef Pazdur]] (1985-nadal)
*[[Pazdur Józef|Józef Pazdur]] (1985-2015)
*[[Tyrawa Jan|Jan Tyrawa]] (1988-nadal)
*[[Tyrawa Jan|Jan Tyrawa]] (1988-2004)
*[[Janiak Edward|Edward Janiak]] (1996-nadal)
*[[Janiak Edward|Edward Janiak]] (1996-2012)
*[[Siemieniewski Andrzej| Andrzej Siemieniewski]] (2006 - nadal)
*[[Kiciński Jacek|Jacek Kiciński]] (2016-nadal)


==Bibliografia==
==Bibliografia==

Wersja z 16:22, 30 sty 2017

Diecezja wrocławska

Katedra
kościół pw. Krzyża Św.
św. Wojciech

Diecezja wrocławska została utworzona jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej w czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej nie są określone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się ze Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczu Odry. Główną posiadłością biskupa była kasztelania otmuchowska, a kapituły wrocławskiej – kasztelania milicka. W XIV wieku za rządów biskupa Henryka z Wierzbna (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo (biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami-księciami, równymi innym książętom śląskim), a księstwo nysko – otmuchowskie na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd aż do czasów kard. Bertrama biskupi wrocławscy mogli używać tytułu książęcego.

W 1929 roku diecezja wrocławska została podniesiona do rangi archidiecezji. Współcześnie, po podziałach w 1945 i 1992 roku, archidiecezja wrocławska graniczy z Archidiecezją Poznańską i diecezjami: kaliską, opolską, legnicką i świdnicką. Terytorialnie podzielona jest na 33 dekanaty i 300 parafii (w tym 36 parafii zakonnych).

Patronem Archidiecezji jest św. Jan Chrzciciel, współpatronami: św. Jadwiga Śląska i bł. Czesław, dominikanin.


Więź metropolitalna z Gnieznem

Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez XIII i XIV wiek bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były szybko przyjmowane przez Kościół wrocławski, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomijano tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie najazdu husyckiego . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument o bezpośrednim podporządkowaniu Wrocławia Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urwała się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem był związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostały więzi nieformalne, takie jak kult świętych św. Stanisława, św. Wojciecha i św. Jadwigi, zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego.

(Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek)

wikariusz kapitulny Ignaz Ritter (1840-1843)

wikariusz apostolski Daniel Latussek (1844-1845)

wikariusz apostolski Hermann Gleich (1881-1882)

wikariusz apostolski Hermann Gleich (1886-1887)

wikariusz kapitulny Ferdinand Piontek (16 VII 1945-31 VIII 1945) administrator apostolski Karol Milik (1945-1951) wikariusz kapitulny Kazimierz Lagosz (1951-1956)

  • Bolesław Kominek delegat prymasa Polski (1951-1967), administrator apostolski (1867-1972), metropolita (1972-1974)

wikariusz kapitulny Wincenty Urban (1974-1976)

Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)

Bibliografia

Cd:

Book.png

Podział Śląska |Powrót do spisu treści