Diecezja wrocławska: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
(Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
==Diecezja wrocławska==
==Diecezja wrocławska==
[[Grafika:Breslau Dom.jpg|150px|right]]
[[Plik:Wroclaw katedra3.jpg|thumb|right|Katedra]]
[[Grafika:Wojciech_sw_wiki_wolna.png‎|thumb|150px|św. Wojciech]]
[[Plik:Wroclaw kl Krzyza.jpg|thumb|right|kościół pw. Krzyża Św.]]
[[Grafika:Wojciech_sw_wiki_wolna.png‎|thumb|św. Wojciech]]
 
Diecezja wrocławska została utworzona jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej w czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej nie są określone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się ze Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczu Odry. Główną posiadłością biskupa była [[kasztelania otmuchowska]], a kapituły wrocławskiej – [[kasztelania milicka]]. W XIV wieku za rządów biskupa [[Henryk z Wierzbna|Henryka z Wierzbna]] (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo (biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami-księciami, równymi innym książętom śląskim), a [[księstwo nysko – otmuchowskie]] na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd aż do czasów [[Bertram Adolf|kard. Bertrama]] biskupi wrocławscy mogli używać tytułu książęcego.
 
W 1929 roku diecezja wrocławska została podniesiona do rangi archidiecezji. Współcześnie, po podziałach w 1945 i 1992 roku, archidiecezja wrocławska graniczy z Archidiecezją Poznańską i diecezjami: kaliską, [[Diecezja Opolska|opolską]], legnicką i [[Diecezja Świdnicka|świdnicką]]. Terytorialnie podzielona jest na 33 dekanaty i 300 parafii (w tym 36 parafii zakonnych).
 
Patronem Archidiecezji jest [[św. Jan Chrzciciel]], współpatronami: [[św. Jadwiga Śląska]] i [[bł. Czesław]], dominikanin.


W czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku, została utworzona diecezja wrocławska, jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej są nieokreślone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się z Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczem Odry. Główną posiadłością biskupa była [[kasztelania otmuchowska]], a kapituły wrocławskiej – [[kasztelania milicka]]. W XIV wieku za rządów biskupa [[Henryk z Wierzbna|Henryka z Wierzbna]] (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo, a biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami – księciami, równymi innym książętom śląskim a [[księstwo nysko – otmuchowskie]] na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd, aż do [[Bertram Adolf|kard. Bertrama]] biskupi wrocławscy mieli używać tytułu książęcego.


==Więź metropolitalna z Gnieznem==
==Więź metropolitalna z Gnieznem==


Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez wieki XIII i XIV bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były przyjmowane przez Kościół wrocławski bez ociągania, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomija się tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie najazdu husyckiego . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument, że Wrocław został podporządkowany bezpośrednio Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urywa się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem będzie związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostaną więzi nieformalne, takie jak kult świętych [[Św. Stanisław|św. Stanisława]], [[Św. Wojciech|św. Wojciecha]] i [[Św. Jadwiga Śląska|św. Jadwigi]], zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego.  
Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez XIII i XIV wiek bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były szybko przyjmowane przez Kościół wrocławski, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomijano tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie [[Husyci|najazdu husyckiego]] . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument o bezpośrednim podporządkowaniu Wrocławia Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urwała się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem był związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostały więzi nieformalne, takie jak kult świętych [[Św. Stanisław ze Szczepanowa|św. Stanisława]], [[Św. Wojciech|św. Wojciecha]] i [[Św. Jadwiga Śląska|św. Jadwigi]], zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego.  


== (Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek) ==
== (Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek) ==
Linia 22: Linia 28:
*[[Kopp Georg|Georg Kopp]] (1887-1914)
*[[Kopp Georg|Georg Kopp]] (1887-1914)
*[[Bertram Adolf|Adolf Bertram]] (1914-1945)
*[[Bertram Adolf|Adolf Bertram]] (1914-1945)
wikariusz kapitulny [[Piontek Ferdinand|Ferdinand Piontek]] (16.07.1945-31.08.1945)
wikariusz kapitulny [[Piontek Ferdinand|Ferdinand Piontek]] (16 VII 1945-31 VIII 1945)
administrator apostolski [[Milik Karol|Karol Milik]] (1945-1951)
administrator apostolski [[Milik Karol|Karol Milik]] (1945-1951)
wikariusz kapitulny [[Lagosz Kazimierz|Kazimierz Lagosz]] (1951-1956)
wikariusz kapitulny [[Lagosz Kazimierz|Kazimierz Lagosz]] (1951-1956)
Linia 28: Linia 34:
wikariusz kapitulny [[Urban Wincenty|Wincenty Urban]] (1974-1976)
wikariusz kapitulny [[Urban Wincenty|Wincenty Urban]] (1974-1976)
*[[Gulbinowicz Henryk|Henryk Roman Gulbinowicz]] (1976-2004)
*[[Gulbinowicz Henryk|Henryk Roman Gulbinowicz]] (1976-2004)
*[[Gołębiewski Marian|Marian Gołębiewski]] (2004-nadal)
*[[Gołębiewski Marian|Marian Gołębiewski]] (2004-2013)
*[[Kupny Józef|Józef Kupny]] (2013-nadal)


==Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)==
==Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)==
*[[Latussek Daniel|Daniel Latussek]] (1838-1857)
*[[Bogedain Bernard|Bernard Bogedain]] (1857-1860)
*[[Włodarski Adrian|Adrian Włodarski]] (1861-1875)
*[[Gleich Hermann|Hermann Gleich]] (1875-1900)
*[[Marx Heinrich|Heinrich Marx]] (1900-1911)
*[[Augustin Karl|Karl Augustin]] (1910-1919 )
*[[Wojciech Walenty|Walenty Wojciech]] (1920-1940)
*[[Deitmer Josef|Josef Deitmer]] (1923-1929)
*[[Ferche Joseph|Joseph Ferche]] (1940-1946)
*[[Wronka Andrzej|Andrzej Wronka]] (1957-1974)
*[[Latusek Paweł|Paweł Latusek]] (1961-1973)
*[[Urban Wincenty|Wincenty Urban]] (1967-1983)
*[[Marek Józef bp|Józef Marek]] (1973-1978)
*[[Rybak Tadeusz|Tadeusz Rybak]] (1977-1992)
*[[Rybak Tadeusz|Tadeusz Rybak]] (1977-1992)
*[[Dyczkowski Adam|Adam Dyczkowski]] (1978-1992)
*[[Dyczkowski Adam|Adam Dyczkowski]] (1978-1992)
*[[Pazdur Józef|Józef Pazdur]] (1985-nadal)
*[[Pazdur Józef|Józef Pazdur]] (1985-2015)
*[[Tyrawa Jan|Jan Tyrawa]] (1988-nadal)
*[[Tyrawa Jan|Jan Tyrawa]] (1988-2004)
*[[Janiak Edward|Edward Janiak]] (1996-nadal)
*[[Janiak Edward|Edward Janiak]] (1996-2012)
*[[Siemieniewski Andrzej| Andrzej Siemieniewski]] (2006 - nadal)
*[[Kiciński Jacek|Jacek Kiciński]] (2016-nadal)


==Bibliografia==
==Bibliografia==


Cd: [[Podział Śląska]]
Cd: [[Plik:Book.png|30px|left]] [[Podział Śląska]] |[[Spis treści|Powrót do spisu treści]]
|[[Spis treści|Powrót do spisu treści]]


[[Kategoria:Podręcznik|Wrocławska diecezja]]
[[Kategoria:Podręcznik|Wrocławska diecezja]]
[[Kategoria:Organizacja kościelna|W]]
[[Kategoria:Diecezja Wrocławska|W]]

Wersja z 16:22, 30 sty 2017

Diecezja wrocławska

Katedra
kościół pw. Krzyża Św.
św. Wojciech

Diecezja wrocławska została utworzona jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej w czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej nie są określone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się ze Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczu Odry. Główną posiadłością biskupa była kasztelania otmuchowska, a kapituły wrocławskiej – kasztelania milicka. W XIV wieku za rządów biskupa Henryka z Wierzbna (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo (biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami-księciami, równymi innym książętom śląskim), a księstwo nysko – otmuchowskie na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd aż do czasów kard. Bertrama biskupi wrocławscy mogli używać tytułu książęcego.

W 1929 roku diecezja wrocławska została podniesiona do rangi archidiecezji. Współcześnie, po podziałach w 1945 i 1992 roku, archidiecezja wrocławska graniczy z Archidiecezją Poznańską i diecezjami: kaliską, opolską, legnicką i świdnicką. Terytorialnie podzielona jest na 33 dekanaty i 300 parafii (w tym 36 parafii zakonnych).

Patronem Archidiecezji jest św. Jan Chrzciciel, współpatronami: św. Jadwiga Śląska i bł. Czesław, dominikanin.


Więź metropolitalna z Gnieznem

Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez XIII i XIV wiek bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były szybko przyjmowane przez Kościół wrocławski, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomijano tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie najazdu husyckiego . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument o bezpośrednim podporządkowaniu Wrocławia Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urwała się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem był związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostały więzi nieformalne, takie jak kult świętych św. Stanisława, św. Wojciecha i św. Jadwigi, zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego.

(Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek)

wikariusz kapitulny Ignaz Ritter (1840-1843)

wikariusz apostolski Daniel Latussek (1844-1845)

wikariusz apostolski Hermann Gleich (1881-1882)

wikariusz apostolski Hermann Gleich (1886-1887)

wikariusz kapitulny Ferdinand Piontek (16 VII 1945-31 VIII 1945) administrator apostolski Karol Milik (1945-1951) wikariusz kapitulny Kazimierz Lagosz (1951-1956)

  • Bolesław Kominek delegat prymasa Polski (1951-1967), administrator apostolski (1867-1972), metropolita (1972-1974)

wikariusz kapitulny Wincenty Urban (1974-1976)

Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)

Bibliografia

Cd:

Book.png

Podział Śląska |Powrót do spisu treści