Czembor-Jerzyński Franciszek

Z e-ncyklopedia

Czembor-Jerzyński Franciszek OFM (1908-1971), imię zakonne Jerzy, kapelan wojskowy, duszpasterz polonijny

Urodził się 3 lutego 1908 w Brzeźcach k. Pszczyny w rodzinie chłopskiej Macieja i Rozalii z d. Trójca. Do gimnazjum uczęszczał w Katowicach i Mikołowie. Po ukończeniu 6 klasy gimnazjum w 1926 roku wstąpił do zakonu franciszkanów i odbył roczny nowicjat w Wieluniu. Wieczyste śluby zakonne złożył 31 lipca 1930 w Osiecznej k. Leszna. Studia filozofii i teologii odbył w latach 1927-1933. Święcenia kapłańskie przyjął 7 maja 1933 w Poznaniu z rąk bpa Walentego Dymka.

Po święceniach kapłańskich został wysłany do Austrii na studia specjalistyczne na uniwersytet w Salzburgu. Ukończył je doktoratem z filozofii i teologii w 1937 roku. Aż do wybuchu II wojny światowej, wykładał filozofię klerykom franciszkańskim w Osiecznej. 15 lutego 1940 w klasztorze franciszkańskim w Miejskiej Górce k. Rawicza, razem z księżmi z okolicy, został aresztowany jako zakładnik. Po czterech miesiącach był wywieziony do Poznania do Fortu VII, a potem do obozów koncentracyjnych w Dachau, Mauthausen i Gusen. Staraniem swojej rodziny wydostał się z obozu w 1941 roku, ale miał nakaz stałego pobytu u matki w Brzeźcach pod nadzorem policyjnym. Powołano go do Wehrmachtu jako sanitariusza i wysłano do Afryki, gdzie dostał się do niewoli alianckiej w 1944 roku. Tam ujawnił się jako polski kapłan i został zmobilizowany do polskiego oddziału Królewskiego Lotnictwa - PRAF jako kapelan. Po wojnie, jakiś czas przebywał w Anglii, a następnie przeniósł się do Stanów Zjednoczonych i uczył filozofii w Quincy-College (szkoła koedukacyjna o charakterze licealnym w stanie Illinois). W 1954 roku przeniósł się do Kanady, gdzie był duszpasterzem Polaków w parafii Bary's Bay w stanie Ontario. Po sześciu latach otrzymał obywatelstwo kanadyjskie w 1960 roku. W tym samym roku, z polecenia władz zakonnych udał się do Palestyny. W 1961 roku objął placówkę w Jaffie i pracował tam jako duszpasterz, będąc rektorem kościoła św. Piotra. 18 grudnia 1970 wrócił do Polski już schorowany i osiadł w klasztorze franciszkańskim w Panewnikach. Zaraz też rozpoczął starania o przywrócenie mu polskiego obywatelstwa. Zmarł 13 stycznia 1971. Spoczął w kwaterze ojców franciszkanów na cmentarzu panewnickim w Ligocie.

Bibliografia

H. Wolna, Kapelani w brązowych habitach, „Słowo" 1994, nr 16; J. Kubica, Czembor Franciszek Jerzy (hasło), [w: ] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996, s. 72-73; W. Jacewicz, J. Woś, Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939–1945, z. 5, Warszawa 1981, s. 217-218.