Cmentarz - Smutna Góra

Jesienią 1831 roku wybuchła w Chełmie epidemia cholery, która pochłonęła 218 ofiar. Ze względu na ochronę wody w studniach gminy, umarłych nie grzebano na miejscowym cmentarzu, lecz wywożono w skrzyniach z otwieranym dnem i grzebano w piaskach wschodniego zbocza wzgórza Chełm, będącego własnością kościelną. Po tragicznych wydarzeniach otrzymała nową nazwę Smutna Góra. W miejscu zbiorowej mogiły - cmentarza mieszkańcy Chełmu w 1831 roku wznieśli krzyż.

Krzyż : na niskim kwadratowym fundamencie wysokości 40 cm stoi czworokątny cokół wysokości 130 cm. Na nim stoi właściwy krzyż wysokości 130 cm, z rzeźbą trupiej czaszki u podstawy. Krzyż o łącznej wysokości ok. 3 m zwrócony jest frontem na wschód (w stronę przysiółka Gamrat). Na frontowej ścianie cokołu znajduje się rzeźba Matki Boskiej. Ponieważ krzyż postawiony został na wzniesieniu dyluwialnym u podnóża wzgórza chełmskiego, widoczny jest ze znacznego odcinka drogi z Chełma do przysiółka Gamrat. Widoczny jest również z niżej przebiegającej drogi łączącej Chełm Mały z drogą gamradzką. Na wspomnianej wyżynie dyluwialnej, poniżej krzyża, znajdowało się stanowisko pierwszych ludzi z przed 10 tyś. lat przed nami.

Bibliografia

Monografia gminy i parafii Chełm Śląski, red. J. Myszor, Chełm Śląski 2004, s. 271-272; J. Górecki, Krzyże i kapliczki w pejzażu górnośląskim, Katowice 1999; "Swiatło" 1995 nr 1.

Fotografie: Danuta Sowa, Jerzy Myszor