Cmentarz - Leszczyny

Z e-ncyklopedia
nagrobek rodziny Bartelt
nagrobek T. Wróbla, kierownika szkoły

Stara leszczyńska nekropolia rozciąga się w cieniu ok. 30 lip drobnolistnych. Powstała wokół drewnianego kościoła pw. Trójcy Przenajświętszej, w 1981 roku przeniesionego do Palowic. Śladem po nim w 2006 roku stała się aranżacja architektoniczna przyziemia budowli z zachowanymi elementami posadzki z piaskowca.

Pierwsze pochówki na leszczyńskiej nekropolii miały miejsce już w XIV wieku. Wzmianki o cmentarzu zachowały się również w protokołach wizytacyjnych z XVII wieku. Pochówków dokonywano też w murowanej kruchcie kościoła. Tam znaleźli miejsce wiecznego spoczynku właściciele osady, a później również proboszczowie i zamożniejsi mieszkańcy wsi. Z kolei tablicami nagrobnymi na cmentarzu - polskimi i niemieckimi - została spisana nie tylko historia miejscowości, ale także dzieje Górnego Śląska. Najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z pierwszej połowy XIX wieku. Znajdują się tutaj m.in. kwatery dziedziców Leszczyn, Heleny Laschowskiej i Konrada Bartelta; nauczyciela i organisty Tomasza Wróbla; powstańca śląskiego Ludwika Groborza; żołnierza WP Adama Zająca. Ten ostatni zginął 1 września 1939 obok kaplicy pw. św. Jana Nepomucena.

Na skraju nekropolii rosła pomnikowa Lipca Świętej Trójcy, z powodów zdrowotnych wycięta w 1953 roku. Jej nazwa pochodziła od charakterystycznych trzech odnóg. Na jej konarze znajdował się dzwon wzywający wiernych na nabożeństwa; w cieniu drzewa zaś umieszczona była ambona, z której głoszono homilie. W 1930 roku lipę objęto ochroną prawną nadając jej status pomnika przyrody. W 2006 roku posadzono młode drzewko, zachowując nazwę poprzedniego.

Pochówków na starym cmentarzu w Leszczynach zaprzestano w 1959 roku. Została zorganizowana nowa nekropolia, położona obok murowanego kościoła pw. św. Andrzeja Boboli. Tutaj znajduje się m.in. nagrobek długoletniego leszczyńskiego proboszcza ks. Wilhelma Dłucika. Przy głównej alei mieści się także zbiorowa mogiła poległych w walkach o wolność Śląska. Na umieszczonej na niej płycie oddano hołd wszystkim tym, którzy oddali życie podczas powstań śląskich oraz kampanii wrześniowej, bądź też zginęli w niemieckich obozach zagłady.

Bibliografia

Kościół Trójcy Przenajświętszej 1606-1981-2006 Leszczyny-Palowice, oprac. A.J. Ostroch, S. Musiolik, A. Żukowski, Czerwionka-Leszczyny 2006, s. 11-14; A. Żukowski, A. Gudzik, Szlakami Zielonego Śląska 1, Czerwionka-Leszczyny 2010, s. 204; I. Salamon, Wysprzątali stary cmentarz, "Nowiny" 2012, nr 45 (2885), s. 15.