Cmentarz
Termin cmentarz (greckie κοιμητήριον) oznacza wydzielony grunt jako miejsce pochówku zmarłych. Zwłoki mogą być pochowane w grobie lub w miejscu, który otrzymywał specjalna formę: sarkofag, mauzoleum, kolumbarium lub inną budowlę. W kulturach zachodnich, pogrzebowi towarzyszą religijne ceremonie. Ceremonie te i obrzędy przejścia różnią się w zależności od praktyk kulturowych i przekonań religijnych.
Od około VII wieku, pogrzebem zajmowali się duchowni, a pochówek zmarłego mógł odbyć się wyłącznie w poświęconej ziemi. Praktyki pogrzebowe były zróżnicowane, ale w Europie kontynentalnej ciała zmarłych zwykle chowano w masowych grobach. Po określonym czasie kości zmarłych ekshumowano i przechowywano w tzw. ossuariach, albo wzdłuż ścian okalających cmentarz lub w kościele w kryptach i za murami kościoła.
Pozostali byli grzebani na cmentarzach w wydzielonych kwaterach. Rodziny, które mogły sobie pozwolić na pracę kamieniarza budowały zmarłemu rzeźbiony nagrobek, ustawiany na miejsce pochówku, ze wskazaniem imienia zmarłego, daty śmierci, a czasem innych danych biograficznych. Groby zmarłych, których nie było stać na nagrobek, oznaczone były symbolami religijnymi wykonanymi z drewna, najczęściej w formie krzyża. Niektóre rodziny zatrudniały kowala, który zamiast drewnianego stawiał krzyż kuty w metalu.
Cmentarz był integralną częścią przestrzeni sakralnej, przylegał do kościoła, którego wnętrze niejednokrotnie stawało się miejscem pochówku. Najczęściej w kościele przed głównym ołtarzem chowano duchownych, kolatorów i przedstawicieli szlachty.
W czasach nowożytnych
W połowie XVIII wieku we Francji, z uwagi na zagrożenie wybuchem epidemii zabroniono chowania zmarłych w kościołach i na terenie miast. Z tego samego powodu król Prus Fryderyk II w 1775 roku nakazał przenoszenie nekropolii poza mury miejskie. Zakaz chowania zmarłych w kościołach został wprowadzony w Powszechnym Prawie Krajowym i powtórzony w 1806 roku. W nowej sytuacji szlachta, wyżsi urzędnicy, nie mający możliwości chowania swoich bliskich zmarłych w świątyniach, budowali na cmentarzach kaplice, niekiedy swoją wielkością przypominające małe neogotyckie kościoły. Te kaplice kształtem i przeznaczeniem były zbliżone do dawnych bocznych kaplic grobowych, przylepionych do kościołów parafialnych, kolegiat i katedr. Ten rodzaj rodzinnych grobowców przetrwał do czasów nam współczesnych.
Bardzo popularne w średniowieczu bractwa pogrzebowe, w czasach nowożytnych nie znajdowały zbyt wielu kontynuatorów.
Bibliografia
Opracowanie własne, JM