Tekst źródłowy strony Centesimus annus

==Pap. Jan Paweł II - Centesimus annus==
[[Plik:JP2-7.jpg|right|thumb]]
Encyklika została napisana przez papieża [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]] i podpisana 1 maja 1991 z okazji setnej rocznicy wydania encykliki [[Leon XIII|Leona XIII]] [[Rerum novarum]] z 15 maja 1891. Jest skierowana do biskupów, kapłanów, rodzin zakonnych, do wiernych świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli. 

We wstępie i pierwszym rozdziale noszącym tytuł ''Znamienne rysy encykliki Rerum novarum'' papież Jan Paweł II przypomina zawarte w Rerum novarum tezy oraz podkreśla ważność  
i aktualność rozwiązań i zaleceń tam umieszczonych. Przypomina, że również jego poprzednicy nawiązywali w swych wypowiedziach do „nieśmiertelnego Dokumentu” papieża Leona XIII. Encyklika Leona XIII była napisana z powodu właśnie „Rzeczy nowych” (Rerum novarum), które niestety były szkodliwe dla pokoju społecznego, dla sprawiedliwości 
i równości. Pod koniec XIX wieku zaczęło liczyć się tylko wzbogacanie i kapitał, nie liczył się człowiek-robotnik. Doprowadzono w ten sposób do podziału na dwie klasy. Papież Leon XIII podkreślał wyższość człowieka nad kapitałem, bardzo zależało mu na tym, aby nie wybuchło z tego powodu jakieś powstanie, dążył do pokoju. Dla papieża Leona XIII ważne było niezbywalne prawo do wolności religijnej, przypominał o obowiązku umożliwienia przez państwo swobodnego wyznawania wiary i do odpoczynku w dni świąteczne. Jan Paweł II wtóruje mu przypominając, że Kościół ma zarówno prawo jak i obowiązek zabierania głosu w sprawach trudnych i ważnych dla społeczeństwa, co nazywa nauką społeczną Kościoła. 

Rozdział II zatytułowany '' Ku „Rzeczom nowym” naszych czasów ''  papież Jan Paweł II poświęcił rozpatrzeniu tez zawartych w encyklice Leona XIII w świetle wydarzeń przed 1991 rokiem. Podkreślił, iż papież Leon XIII trafnie wykazał niebezpieczeństwo systemów takich jak socjalizm oraz konsekwencje do jakich owa ideologia doprowadziła. Jan Paweł II zaznacza, że podstawą takich, a nie innych rozwiązań socjalizmu jest ateizm, który prowadzi do błędnego rozpatrywania wartości w życiu społecznym i rodzinnym. W tym rozdziale papież mówi również o walkach klas, które są nieuniknione, ale dobre tylko wówczas, gdy opierają się na dążeniu do sprawiedliwości. Jan Paweł II przypomina, co papież Leon XIII mówił o relacji między gospodarką a państwem. Oboje uważają, że są pewne dziedziny, które państwo powinno nadzorować, jednakże swoboda też jest niezbędna. W II rozdziale Jan Paweł II przypomina konkretne działania jakie miały miejsce po ogłoszeniu encykliki Rerum novarum.

Rozdział III papież poświęcił przywołaniu wydarzeń i ich konsekwencji, które miały miejsce niedawno w stosunku do powstającej encykliki, czyli w roku 1989 i tak też brzmi tytuł rozdziału - Rok 1989. Papież uważa rok 1989 za kulminacyjny pod względem wielu przełomów dokonujących się od kilku lat zarówno w Europie jak i Ameryce Łacińskiej, Afryce i Azji. Według autora encykliki Kościół odegrał dużą rolę w obronie praw człowieka. Jan Paweł II mówi również o przyczynach upadku dotychczasowych systemów. Papież podkreśla, że rok 1989 jest przykładem „zwycięstwa woli dialogu i ducha ewangelicznego 
w zmaganiach z przeciwnikiem…” 

O własności prywatnej i powszechnym przeznaczeniu dóbr mowa jest w rozdziale IV. Wg obu papieży prawo do własności prywatnej jest naturalne. Posiadanie dóbr jest dobre, o ile dysponuje się nimi w sposób należyty, powinno uważać się posiadane dobra jako wspólne. Bóg po to dał dobra ziemi - pisze papież - aby go utrzymać przy życiu. Papież wspomina również w tym rozdziale o innych dobrach, które posiadają państwa wysokorozwinięte a są to: wiedza, technika i umiejętności. Jan Paweł II przestrzega także przed niebezpieczeństwem jakie niesie ekonomia przedsiębiorstwa. Są bowiem ludzie, których i taki system jest w stanie wykorzystać. W rozdziale jest mowa również o wolnym rynku, który jest - zdaniem papieża - najskuteczniejszym narzędziem dysponowania zasobami. Autor porusza także kwestię ekologiczną w szerokim tego słowa znaczeniu. Przypomina również obowiązki państwa. Zwraca uwagę na trudną sytuację państw Trzeciego Świata. 

Rozdział V jest poświęcony kulturze i jej relacji z państwem, stąd tytuł: Państwo i kultura. Jan Paweł II w tym rozdziale bardziej skupia się na państwach totalitarnych 
i krytykuje ich niedopuszczalne ingerowanie w tworzenie się kultury. Papież krytycznie odnosi się także do wpływu systemów totalitarnych na społeczeństwo. Autor jest również pełen obaw jeżeli chodzi o fundamentalizm i mówi także o fundamentalizmie religijnym. Pochwalona w tym rozdziale zostaje demokracja oraz obrona praw człowieka. 

Rozdział VI, który nosi tytuł '' Człowiek jest drogą Kościoła'', papież podsumowuje jeszcze raz dorobek Leona XIII i jego wkład w nauczanie Kościoła. Jan Paweł II dziękuje wszystkim, którzy podjęli wysiłek studiowania, pogłębiania i rozpowszechniania chrześcijańskiej nauki społecznej. W rozdziale VI papież pozostawia nam również refleksję etyczną.

==Bibliografia==
Jan Paweł II, Dzieła zebrane, t. I: Encykliki, Kraków 2006, s. 393-445 (tekst i komentarz P. Mazurkiewicza); J. Poniewierski, Pontyfikat-25 lat, Kraków 2003, s. 197-199.

[[Kategoria:Encykliki i orędzia]]