Celestyn V

Z e-ncyklopedia

Św. Celestyn V (1215-1296), papież

Był dość osobliwym i niezwykłym przedstawicielem na urzędzie Świętego Piotra. Przed wyborem na to stanowisko nie miał zbyt wiele do czynienia z Rzymem, przez co jego pontyfikat był nad wyraz krótki i mało owocny. Konklawe po śmierci jego poprzednika, Mikołaja IV, trwało aż 2 lata, co spowodowane było rywalizacją dwóch potężnych rodów: Orsinich i Colonnów. W tej sytuacji król Karol II z Anjou zaproponował kandydaturę pobożnego pustelnika, Piotra z Murone. Żył on od dziesiątków lat w surowych warunkach w dzikich Abruzzach jako prosty mnich. Wielu ucieszyło się z jego wyboru, licząc, że łatwo będzie wywierać wpływ na 80-letniego skromnego człowieka. Sam Piotr z Murone dopiero po długim wahaniu zgodził się przyjąć urząd papieski. Został koronowany 29 lipca 1294 w Akwilei i przyjął imię Celestyna V. Szybko okazało się, że brak mu doświadczenia w kierowaniu Kościołem, a także obycia w świecie, nie przestawał też prowadzić życia pustelniczego. Wykorzystywali to jego zastępcy z kurii, a także Karol II, który skłonił go, by rezydencję papieską przenieść nie z powrotem do Rzymu, ale do Neapolu. Papież nieudolnie rozdawał beneficja i przywileje, głównie dla założonej przez siebie kongregacji pustelniczej Celestynów. Celestyn V nie czuł się dobrze na wysokim stanowisku, na którym posiadał rozległą władzę, tęsknił do pustelniczej celi, kontemplacji, modlitwy i samotności. To oraz wzgląd na własne zbawienie skłoniły go do rezygnacji z urzędu. Po pięciu miesiącach rządów oznajmił to kardynałom, 10 grudnia wydał bullę o swej abdykacji, a 13 grudnia 1294 odczytał formułę zrzeczenia się urzędu. Jego abdykacja była niezwykłym wydarzeniem, tak że zaczęto się zastanawiać, czy jest ona w ogóle dopuszczalna i czy zasługuje na naganę, jak twierdził Dante, czy na pochwałę wg Petrarki. Ponadto przeciwnicy nowego papieża, Bonifacego VIII, kwestionowali prawność jego wyboru, toteż Bonifacy nie zgodził się, aby Celestyn wrócił do swej pustelni. Obawiając się schizmy, kazał trzymać go w zamknięciu i pod ścisłym nadzorem. Tak się też stało. Celestyn zmarł w swojej celi 19 maja 1296, zniedołężniały, acz czcigodny. Bonifacy VIII tuż po objęciu urzędu unieważnił wszystkie zarządzenia swego poprzednika, głównie udzielone przez niego przywileje. Celestyn V został kanonizowany 5 maja 1313 przez Klemensa V.

Papież Klemens IX w 1668 roku rozszerzył na cały Kościół jego wspomnienie na dzień 19 maja.

Bibliografia

B. Kumor, H. Lesman, Celestyn V, [w:] Encyklopedia katolicka, t. II, Lublin 1976, kol. 1392; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 2000, s. 73; F. Seppelt i K. Löffler, Dzieje papieży, Poznań 1936, s. 270-271; J. Umiński, Historia Kościoła, t. I, Opole 1959, s. 415.